موسیقی اسلامی در ترکیه

ترجمه رضا شوقی

بنیان گذار پاپ با محتوای دینی
موسیقی سنتی در ترکیه دریک تکان شدید، درحال باختن زمینه به " پاپ سبز " است.

نه تنها در ترکیه بلکه در سطحی جهانی بیت های مانوس و زخمه های آشنای گیتار رفته رفته به آوای ستایش خدا و دعوت به پیروی از روش زندگی اسلامی ملحق می شوند.

چندی است رسانه ها امواج موزیک راک اسلامی را به وسیله " یزیل پاپ " - پاپ سبز غسل تعمید داده اند.شمار آلبوم های فروخته شده بعضی ازهنرمندان این موسیقی مرز میلیون ها را درنوردیده و به آسانی از موزیک پاپ غربی پیشی گرفته است و از این جا است که این موسیقی به خود اجازه می دهد منادی یک گرایش مهم فرهنگی باشد.

فریدون اوزدمیر با موهای سیاه تا سرشانه بلند و با لباس جین کاملا چسب بدن مثل یک ستاره راک به نظر می رسد.او احتمالا موفق ترین هنرمند درمیان خوانندگان موزیک پاپ اسلامی است.
من فریدون را در مرمرا اف. ام. ملاقات کردم،جایی که او برنامه های رادیویی اش را در آن اجرا می کند.مرمرا اف. ام. یکی از محبوب ترین فرستنده های رادیویی استامبول است،شهری که بیش از یک دوجین فرستنده رادیویی که فقط موسیقی پاپ اسلامی پخش می کنند درآن وجود دارد.

سر شب ها که بهترین وقت پخش برنامه است موزیک فریدون اوزدمیر نیم میلیون شنونده دارد.

او به هیچ وجه تناقضی در ترکیب موزیک راک با پیام و محتوای دینی نمی بیند و می گوید:

" من همیشه در سن راک دوستان خوبی داشته ام و به این موزیک علاقمندم، اما من با موزیک دینی و محتوای آن بزرگ

شده ام. آن وقت ها هرگاه گیتار می زدم با خود می گفتم اگر یک وقتی من خودم بخواهم موسیقی بسازم، تلاش می کنم این دو(راک و پیام اسلامی ) را با هم پیوند بزنم.امکان به جود آوردن چنین پیوندی برای من کاملا واضح و مسلم بود."

خواننده زن ، نه
بازار سی دی فروشی ییل دیریم در نزدیکی دانشگاه استامبول،جایی که بسیاری از مشتریان این نوع موزیک در آن جا درس می خوانند، بسیار گرم است.قفسه ها لبالب از سی دی و کاست است و این تنها نشان دهنده یک برش از تنوع موزیک پاپ اسلامی است.

دراین نوع موزیک طیف وسیعی از تاثیرات راک درست مثل اثرات ری گی و دنس ملموس است و تنها تفاوت آن این است که هیچ زن خواننده ای در گروه وجود ندارد.

صاحب مغازه سی دی فروشی حسن ترکر است، کسی که هم زمان کار پخش و توزیع نیم دوجین باند پاپ اسلامی را سازماندهی می کند.از نظر او غریو انفجار باند " سبزها " منعکس کننده تغییرات اجتماعی مهمی در ترکیه است:

" تا دهه 80 به ندرت کسی در ترکیه پیدا می شد که به موزیک جدید اسلامی علاقمند باشد.اما در اواسط 1990 همه چیز به سرعت عوض شد.در آن زمان به یک باره تعداد زیادی برنامه های رادیویی و تلویزیونی جدید ساخته شد که موزیک پاپ ترکی پخش می کردند.درهمان زمان درعرصه سیاست هم ما شاهد اولین موفقیت یک حزب اسلامی بودیم.

بیش ازهمه این جوانان بودند که تحت تاثیراین تحولات قرار گرفتند.به عبارت دیگر باید گفت حوادث دهه 90 زمینه فرهنگی این نوع موزیک را آماده کرد.در حال حاضر این موسیقی مسئله فراگیری شده است و من هر روز با گروه های نو ظهور این نوع موزیک مواجه می شوم."

سرعت رشد این گروه ها به حدی است که در خلال تنها چند سال یک صنعت کامل پیرامون موزیک پاپ اسلامی ساخته شده است.ویدئو هایی که از باندهای پاپ " سبز" ساخته می شود از لحاظ مخارج حداقل مانند ویدئوهای گروه های سکولار است البته بدون حضور دختران با لباس های سکسی - آن طور که در تلویزیون پخش می شود -.
در امتداد این امواج جدید است که به طور مستمر فرستنده های رادیویی و تلویزیونی در ترکیه بسط پیدا می کنند.

زندگی موازی
خانم نورای مرت تحلیل گر مسایل سیاسی و ستون نویس روزنامه معتقد است که ترکیه در حال حاضر در دو خط موازی توسعه گام بر می دارد: " ترک ها دو نوع زندگی موازی را تجربه می کنند.تشخیص این دو سبک زندگی به این نشانه بستگی دارد که فرد چه نوع موسیقی را گوش می کند،همسایه اش کیست و در چه منطقه ای از شهر ساکن است.میان این دو روش موازی زندگی هیچ گونه مبادله ای وجود ندارد .افراد متعلق به هر گروه با افراد گروه دیگر کاملا مانند یک بیگانه برخورد

می کنند.

جدایی میان این دو نوع زندگی چندان افراطی و شدید است که به عنوان مثال بسیاری از ترک ها که تربیتی سکولار داشته اند به هیچ وجه نمی دانند که پدیده ای به نام موزیک پاپ اسلامی هم وجود دارد."

سونگول آتا استاد یار دانشگاه تکنیک استامبول از جمله ترک های سکولاری است که به طور فشرده به مطالعه پدیده موزیک اسلامی مشغول است.آتا اعتقاد دارد موفقیت این نوع موسیقی را باید به عنوان واکنش اثر فزاینده موزیک غربی ازاواسط دهه 90به بعد در ترکیه در نظر گرفت.مردم پیش از هر چیز به این خاطر به سوی موسیقی اسلامی می روند تا به وسیله آن هویت خود را حفظ کنند.وقتی که آن ها اثر مثبت این موسیقی در حفظ هویت را دیدند، به سوی محتوا و پیامی می روند که از طریق این موزیک رواج می یابد.
آتا می گوید: " من این را خیلی خطرناک می دانم که محتوایی از این دست به موزیک راه پیدا کند:

- ای خدای من

- تو همه چیز را می دانی

- درهمه زمان ها

و این که تکرار می کنند:
- خدا بزرگ است

خوانندگان موزیک اسلامی مدام در مورد بهشت می خوانند. این جبر گرایی برای انسان ها خوب نیست . این که این ها

می خوانند : فقط خدا همه چیز را می داند، ارزش علم را کم می کند."

وجدان اسلامی زمان
فریدون اوزدمیر اما این گونه اندیشه ها را از خود دور می داند.مسئله راک اسلامی برای او ، مانند انواع دیگر موزیک راک، تنها وجدان معاصر زمان است.

مخاطب او انبوهی از جوانان هستند پس چرا برای آن ها نخواند؟ او می گوید:

" اساس و مبنای موزیک راک فریاد کشیدن است و به این وسیله است که راک خود را ابراز می کند و البته همیشه هم خوب این کار را کرده است.دقیقا مثل ریتم و وزنش.اما موزیک دینی بر خلاف آن بسیار ملایم و آرام است.

اما اکنون به جهان امروز نگاه کنید.چه می بینید؟ جنگ؛ کشورهایی که اشغال می شوند و انبوهی از کشته شدگان.

من اعتقادات خودم را با فریاد راک بیان می کنم. من فریاد می زنم چون معتقدم امروز جوانان به این وسیله بیشترمی توانند هویت خود را باز شناسی کنند."

تمام بلیت های جدید ترین کنسرت اوزدمیر در استامبول به فروش رفته است.اکثر حاضرین در کنسرت نوجوانان هستند، حداکثردراواسط 20 سالگی، و تقریبا فقط مردها برای تماشای کنسرت آمده اند.صدای موزیک اوزدمیر بلند است.او مثل هر ستاره دیگر راک در سن بالا و پایین می پرد.تماشاگران اما مرتب و منظم سر جایشان نشسته اند و بعد از هر آهنگ به همین ترتیب، منظم برای او دست می زنند.اما این واکنش معتدل و سطحی به موزیک او را نباید نشان دهنده میزان علاقه واقعی دوستداران پاپ " سبز " دانست.
سم گون که دانشجو واز طرفداران این موزیک است می گوید: " من از ارتباط و پیوند ایده آل های اسلامی و وزن و ریتم این موزیک خوشم می آید.اصل مطلب همان پیامی است که در باطن نهفته و مخفی است و این موزیک آن را علنی می کند.پیش از هر چیز همین عنصر است که موزیک پاپ اسلامی را از پاپ ترکی و موسیقی غربی جدا می کند.افرادی که این نوع موزیک را می سازند از خود ما هستند.آدم این را به خوبی احساس می کند.به همین دلیل می توان گفت این موزیک ما است و من عاشق آن هستم."

منبع: http://www.qantara.de/webcom/show_article.php/_c-582/_nr-29/i.html