نگاهي به بيست و دومين جشنواره موسيقي فجر

نحوه انتخاب گروهها در بیست و دومین دوره جشنواره موسيقي فجر، متفاوت از دوره‌هاي پيشين بود.

به علت كمبود زمان برنامه‌ريزي، فراخواني براي اطلاع‌رساني و دعوت از گروههاي علاقه‌مند منتشر نشد و مسئولان برگزاري تصميم گرفتند با تشكيل شوراي برنامه‌ريزي از گروهها براي شركت در مهمترين رويداد موسيقايي كشور دعوت كنند. اما شوراي برنامه‌ريزي شورايي فرمايشي بود كه تنها در برخي از بخش‌ها به كامبيز روشن‌روان دبير جشنواره مشاوره مي‌داد.

بيست و دومين جشنواره موسيقي فجر از 9 تا 18 دي‌ماه در 9 سالن شهر تهران برگزار شد. علاوه بر اين برخلاف دوره‌هاي پيشين كه جشنواره تنها محدود به پايتخت بود، اين‌بار برخي از گروهها به چابهار رفتند و بخشي از برنامه‌هاي جشنواره در اين شهر نيز برگزار شد.

موسيقي ايراني، بانوان، جوان، نواحي، كلاسيك، اركسترها، سخنراني، تكنوازي و بين‌الملل، بخش‌هاي گوناگون جشنواره موسيقي فجر را تشكيل مي‌دادند. محمدحسين احمدي در دفتر موسيقي و شعر معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و همچنين كامبيز روشن‌روان بر كيفيت بالای برنامه‌هاي اين دوره تاكيد بسياری داشتند، در حالي كه امسال برگزاري اين رويداد تفاوتي با سال‌هاي گذشته نداشت. اما تبليغات گسترده شهري و پوشش برنامه‌هاي جشنواره از چهار شبكه راديويي و حضور اينار سولبو، معاون شوراي جهاني موسيقي يونسكو، در دو روز پاياني از ويژگي‌هاي جشنواره امسال بود.

بخش موسیقی نواحي در بيست و دومين جشنواره بين‌المللي موسيقي فجر با وجود چهره‌هاي شاخصي كه در آن حضور دارند با استقبال سرد مخاطبان مواجه شد. خليفه شهمير مالداري، پير مراسم گوات در منطقه كنارك، در تالار رودكي به اجراي برنامه پرداخت اما بيشتر صندلي‌هاي اين سالن خالي بودند.
خليفه شهمير كه در سن 80 سالگي بينايي و شنوايي خود را تا حد زيادي از دست داده است هنوز به اجراي مراسم آييني- درمان گواتي در منطقه خود مي‌پردازد و تنها حضور اين خواننده و نوازنده تنبورك در مجامع عمومي به 12 سال پیش باز مي‌گردد. با اين حال و با وجود آنكه اين چهره شاخص موسيقي نواحي فقط همين يك اجرا را در جشنواره داشت اما بازهم بيشتر سالن اجرا خالي بود.

در بخش بين‌الملل كه بخش ملل مسلمان نام گرفته بود، گروه‌هايي از آذربايجان، لبنان، تاجيكستان، پاكستان و همچنين از ملل غيرمسلمان گروه‌هايي از شيلي، اوكراين و ارمنستان در جشنواره شركت كردند و شاخص‌ترين اجراي اين بخش متعلق به گروه آذربايجان با حضور عليم قاسيم‌اف آواز خوان و راميز قلي‌اف تارنواز شناخته شده آذربايجاني بود. گروه «فكرت كاراكايا» از كشور تركيه نيز قرار بود در اين دوره حضور داشته باشد، كه به دلايل نامعلوم از سفر به ايران منصرف شد.

كنسرت اركستر فيلارمونيك ارمنستان به همراه گروه كر نوري كه به دكلمه تاريخ اسلام با پس زمينه موسيقي تبديل شده بود مردم را از ديدن اين كنسرت دلسرد كرد و بسياري از آنها تالار وحدت را ترك كردند. داريوش كاردان و ژاله صادقيان مجري راديو و تلويزيون خواندن متن تاريخي درباره اسلام را عهده دار بودند. بخش اعظمي از اين كنسرت به خواندن اين متن و اجراي بخشي از موسيقي فيلم محمد رسول الله اختصاص داشت و در ادامه برنامه اركستر و گروه كر كه با هم هماهنگي نداشتند ادامه يافت.

بخش سخنراني هم مانند هميشه مخاطب چنداني نداشت. اما با اين حال شاهين فرهت آن را جذاب‌ترين بخش جشنواره موسيقي فجر دانست.

اركستر سمفونيك تهران به رهبري نادر مشايخي كه قرار بود اين بار برنامه‌اش را تنها به اجراي ساخته های آهنگسازان ايراني اختصاص دهد، ضعيف‌ترين اجراي خود را ارائه كرد، به طوري كه آهنگسازاني چون محمد سرير، هوشنگ كامكار و شاهين فرهت كه براي شنيدن اثر خود به تالار بزرگ رودکی (وحدت) آمده بودند، بسيار ناراضي سالن را ترك كردند. شاهين فرهت دليل اين اجراي ضعيف را تمرينات كم اركستر سمفونيك تهران عنوان كرد.

امسال سالن اصلي تئاتر شهر و همچنين تالار كشور نيز به مكان‌هاي برگزاري جشنوار پيوستند. اما پس از كنسرت‌ها بلافاصله نمايش بهزاد فراهاني به روي صحنه مي‌رفت كه اين مساله مشكلاتي را به وجود آورد. گروه «غوغا» مجبور شد به اجرايش زودتر از زمان مقرر پايان دهد و بوي تينر و مواد شيميايي ناشي از ساخت دكور در پشت سن موجب توقف اجراي گروه «ايراني» براي لحظاتي شد.

در مراسم پاياني علی رغم رقابتی نبودن جشنواره، مطابق رسم معمول در دوره های اخیر، از برخی فعالان عرصه موسیقی تجلیل شد. مصطفی کمال پورتراب و حسن کسایی به عنوان دو فعال ارزشمند و پیش کسوت موسیقی، از گزینش های ستاد جشنواره بودند که در غیاب کسایی، پورتراب بر صحنه حاضر شد و در حضور وزیر ارشاد، معاون امور هنری و حسین دهلوی، تندیس جشنواره را(همان تندیس دو دوره قبل) دریافت کرد.
همچنين از محمد دولو (عکاس) و محمدرضا جعفری(صدابردار پیشکسوت) و رامین صدیقی به عنوان ناشر آثار موسیقایی قدرداني شد.