مجید کیانی از نورعلی برومند می‌گوید

۳۰ دی ماه با سی‌امین سالگرد درگذشت نورعلی برومند، استاد موسیقی ایرانی همزمان بود.
نورعلی برومند (۱۲۸۵-۱۳۵۵) سالها در گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبا (دانشگاه تهران) و مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی به تدریس اشتغال داشت و هنرمندانی چون حسین علیزاده، محمد رضا شجریان و داریوش طلایی در محضر وی آموزش دیده اند.

نورعلی برومند

رادیو زمانه به بهانه سالروز درگذشت این استاد موسیقی ایرانی با مجید کیانی، تکنواز سنتور و پژوهشگر موسیقی ایرانی که از شاگردان نورعلی برومند نیز بوده گفتگویی کرده است. در آغاز گفتگو کیانی از دلیل اهمیت نور علی برومند در موسیقی معاصر ایرانی گفته است:

«یکی از علل اهمیت استاد برومند مربوط به زمان‌شان می‌شود. زمانی که موسیقی دستگاهی و ردیف ما که آن را، به غلط یا درست، موسیقی سنتی می‌نامیم، دستخوش تغییرات، تحولات یا تحریف های زیادی شده بود. بخصوص از بابت مسئله‌ی مدرنیزه شدن و موسیقی‌های جدید و ارکسترال و خیلی چیزهای دیگری که رایج است. به عبارتی دیگر، انگار موسیقی دستگاهی ما و ردیف‌ها خیلی کمرنگ به نظر می‌رسید و به همین علت استاد برای حفظ موسیقی ایرانی اهمیت زیادی قائل ‌شد. بطوری‌که امروز ما باید به وجودشان افتخار کنیم که توانستند بخش مهمی از این موسیقی را نگه دارند، درس بدهند و به شاگردان‌شان بیاموزند. اهمیت استاد بیشتر از اینجا مشخص می‌شود که در سالهای ۱۳۴۵ـ ۱۳۴۴ که گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبا تاسیس می‌شود،‌ ایشان بعنوان استاد ردیف مشغول به فعالیت شدند. برای نخستین بار بود که ردیف موسیقی ایران در یک مکان آموزشی و علمی تدریس می‌شود. تا پیش از آن، این ردیف را‌ در واقع می‌توانیم بگوییم‌ کسی نیست که درس بدهد یا آموزش داده بشود. هنرمند و موسیقی‌دانی به نام اسماعیل‌ قهرمانی این ردیف را خوب می‌دانست. آقای برومند با ایشان کار ‌کرد و آمد ردیف را تدریس کرد. پس از چندین سالی که خیلی از دانشجوها با استاد آشنا می‌شوند و آموزش می‌بینند، تقریبا این ردیف جا می‌افتد. این ردیف البته روایت برومند است، ردیف میرزا عبدالله است که ما در دانشکده‌ها تدریس می‌کنیم و در آموزشگاهها هم همینطور و امروز هنرجویان و حتا استادان زیادی را می‌شناسیم که با این ردیف آشنا هستند. »

- هنرمندان دررشته‌های گوناگونی پیش استاد برومند آموزش دادند، در رشته‌ آواز و سازهای مختلف. تخصص اصلی استاد در چه رشته‌ای بود؟

آقای برومند مانند کانونی بود که انگار چندساز به ایشان امانت داده می‌شود. یکی ساز سنتور است که ۱۲ سال شاگرد حبیب سماعی بودند و توانسته بودند آن آداب و خیلی از شیوه‌ها را از نظر مضراب گذاری و نوع تفکر و خیلی چیزها را بیاموزند که در نتیجه برای کسانی که می‌خواستند سنتور قدیم‌تر را مورد مطالعه قرار بدهند، مثلا مکتب سماع حضور و خود حبیب سماعی، آقای برومند مرجع خیلی خوبی در این زمینه بودند. در زمینه‌ی آواز از آن رو که دچار تحول و دگرگونی‌های زیادی شده بود، چون ایشان با طاهرزاده محشور بودند، بعضی از دستگاهها و آوازها را بخوبی از ایشان فراگرفته بودند و می‌توانستند معلم و استاد خیلی خوبی در این زمینه باشند که آن سنت قدیم را بتوانند انتقال بدهند. در زمینه‌ی ضرب هم چون کمی کار کرده بودند، می‌توانستند خب به کسانی که می‌خواهند ضرب قدیم‌تر را مورد مطالعه قرار بدهند، آنها را راهنمایی بکنند. ساز اصلی‌شان تار بود و با سه‌تار هم پیش استادهای دیگر کار کرده بودند، می‌توانستند این چندساز را بخوبی بنوازند و حتا درس بدهند. کل ردیف هفت دستگاه و پنج آواز که ما امروز نوار مرجع‌مان هست، توسط اجرای استاد برومند است. سالها پیش اینها همه ضبط شدند و یکبار توسط سازمان انتشارات «سروش» اینها منتشر شد و امروزه هم دوباره بصورت سی.دی از طرف شرکت «ماهور» منتشر شده است.

- آلبوم مستقل یا کار غیرآموزشی چطور؟

بعضی از پژوهشگران کارهایش را ضبط کردند، مثل پروفسور نتل و همچنین دکتر هرمز فرهت که به اصطلاح یکسری آثار است که خود استاد شرح می‌دهند و با تار و سه‌تار اجرا می‌کنند. یکی دوتا صفحه است که با خواننده‌ها در قدیم کار کرده‌اند،‌ ولی استاد هدفشان نوازندگی و بصورت یک نوازنده حرفه ای نبوده، بلکه بیشتر می‌خواستند که در زمینه آموزش و حفظ این موسیقی کار بکنند.

- نوازنده‌ها و خوانندگانی که نزد استاد برومند آموزش دیدند، چقدر موفق بودند درانتقال آموخته‌هایشان از مکتب استاد برومند به نسل جدید؟

البته کمی جواب این سوال مشکل است، ولی تاثیر خیلی زیادی گذاشت بر نسلی که در حکم شاگردهای استاد برومند محسوب می‌شوند.