چهار نسل آهنگسازی ایران در یک کنسرت

گروه زهي پارسيان بعد از يك سال برنامه‌ريزي بالاخره توانست «ني‌نوا» اثر جاودانه حسين عليزاده را اجرا كند.

كنسرتي كه از ۱۰ آبان در سرسراي كاخ نياوران آغاز شد و به مدت ۵ شب ادامه خواهد داشت. اين كنسرت در حقيقت با اجراي آثاري از ۴ نسل آهنگسازي موسيقي ايران، آنها را در كنار هم قرار داد و امكان مقايسه آثاري از نسل‌هاي مختلف را فراهم كرد.

در هر شب از كنسرت پارسيان ۳۰۰ نفر در سرسراي كاخ نياوران حضور داشتند در حالي كه طبق معمول همه كنسرت‌ها، فضاي كوچك سرسراي كاخ نياوران قابليت تبديل شدن سالني براي اجراي موسيقي را نداشت و به علت كمبود جا برخي از رديف‌هاي صندلي در پشت ستون‌هاي سرسرا قرار گرفته بودند و امكان ديدن كنسرت را به سختي براي تماشاگران فراهم مي‌كردند.

پس از گذشت بيش از ۱۰ سال از اجراي ني‌نوا ساخته حسين عليزاده، گروه زهي پارسيان اين اثر را به همراه آهنگ‌هايي از حسين دهلوي، مهران روحاني و هوشيار خيام ۱۰ تا ۱۴ آبان در سرسراي كاخ نياوران اجرا كرد.

گروه پارسيان فعاليت خود را از سال ۱۳۸۲آغاز كرد و به صورت مرتب به اجراي كنسرت پرداخت و سي‌دي «مرگ فرشته» را كه به اجراي آثار آهنگسازان آمريكاي لاتين اختصاص دارد، روانه بازار كرد. اين گروه در حال حاضر ۱۰ عضو دارد و رده سني نوازندگان آن از ۲۳ سال تا ۳۲ سال است.

كنسرت با اجراي قطعه حسين دهلوي با نام «شوشتري» آغاز شد. اين قطعه در اصل چهارمضرابي براي ويلن از استاد ابوالحسن صبا است كه در مقام شوشتري نوشته شده و حسين دهلوي در سال ۱۳۳۸ آن را براي ويلن و همراهي اركستر بازنويسي كرده است. شوشتري براي شنوندگان كنسرت پارسيان قعطه‌اي كاملا آشنا و نوستالژيك بود.

تكنوازي ويلن اين اثر را مازيار ظهيرالديني سرپرست گروه پارسيان به عهده داشت و در پايان اجراي قطعه حسين دهلوي هم به روي سن آمد و با تشويق حاضران مواجه شد.

«ايراني – آداجيو و فوگ» نام قطعه بعدي بود كه سازهاي زهي آن را نواختند و آيدين احمدي‌نژاد سوليست ويولن‌سل آن بود. مهران روحاني ساخت اين اثر را در سال ۱۳۷۳ به پايان رساند كه به اعتقاد كياوش صاحب نسق آهنگساز، حال و هوايي امپرسيونيستي دارد.

«شيشه رنگي» نام قطعه پاياني بخش اول كنسرت بود. اثري كه هوشيار خيام آهنگساز ۲۷ ساله آن را تابستان امسال به سفارش گروه زهي پارسيان نوشت و خود در اين اجرا به عنوان تكنواز پيانو نوازندگان ديگر را همراهي كرد. او در اين اثر قابليت‌ و توانمندي‌هاي سازهاي زهي را به نمايش گذاشته و قطعه‌اي متفاوت و قابل تامل خلق كرده است. هوشيار خيام در بروشور اين اجرا مي‌نويسد: «اين قطعه با ارائه بافتي متفاوت از ساختارهاي آشناي موسيقي مانند كنسرتو سعي در به نمايش گذاشتن امكانات سازهاي زهي و بخصوص توانمندي نوازندگان آنسامبل زهي پارسيان دارد.

در «شيشه رنگي» بافت زهي از ابتدا با اجراي اونيسون يادآور آوازي تغزلي است كه در طول قطعه دائما تغيير كرده و رنگ عوض مي‌كند. در اين بين ساز تنهاي پيانو هنچون ارسي و گره‌چيني عمل مي‌كند و پيوشته نواي تغزلي زهي از آن ميان شنيده مي‌شود. اين دو بافت متفاوت در انتها در «ضربي» به توافق و يكرنگي مي‌رسند.
بخش دوم به اجراي ني‌نوا اختصاص داشت كه شامل پنج موومان با نام‌هاي «درآمد»، «نغه»، «جامه‌دران»، «نهفت، فرود» و «رقص سماع» بود. اثري كه طرح اوليه آن در جشن هنر شيراز در سال ۱۳۵۶ اجرا و به صورت كامل در سال ۱۳۶۲ ضبط شد اما حسين عليزاده بار ديگر آن را براي سازهاي زهي پارسيان تنظيم كرد و در تمرين‌هاي گروه حضور يافت.

اين اثر بعد از گذشت ۳۰ سال بار ديگر به صورت زنده اجرا شد در حالي‌كه پيش از اين بارها و بارها از صدا و سيما به مناسبت‌هاي عزاداري پخش شده بود و بكري و خلوص اثر را با نمايش تصاويري بي‌ربط از بين برده بود.

پارسيان و پاشا هنجني تكنواز ني به خوبي از عهده اجراي اين اثر برآمدند. در حالي كه وفا مصباحي شاگرد هنجني به عنوان نوازنده ني دو در موومان رقص سماع او را همراهي مي‌كرد.