این بار هم جان سالم به در بردیم

روز یکشنبه سیزدهم سپتامبر (بیست و دوم شهریور ۱۳۸۸) پرواز شماره «IR800» به مقصد توکیو از طریق سئول، در آسمان ایران دچار سانحه شد و مجبور به بازگشت اضطراری به فرودگاه امام خمینی تهران گردید. شرح این ماجرا که تا کنون درخبرگزاری‌های داخلی انعکاس نیافته، یکی از مسافران این هواپیما برای رادیو زمانه ارسال نموده که در ادامه می‌خوانید:

گیت خروجی سالن برای این پرواز که می‌بایست ساعت ۱۹:۵۵ تهران را ترک می‌کرد، ساعت ۲۰:۱۵ باز شد و مسافران سوار هواپیما شدند. پس از حدود یک ساعت معطلی در داخل هواپیما، خلبان اعلام نمود که هنوز برج مراقبت اجازه پرواز نداده است و مسافران باید هم‌چنان داخل هواپیما در انتظار بمانند.

بالاخره هواپیما ساعت ۲۱:۵۵ با دو ساعت تأخیر از زمین بلند شد. همه چیز عادی بود؛ حتی آنونس خوش‌آمدگویی هم از بلندگو داده شد. پس از گذشت حدود ۴۰ دقیقه در حالی که هواپیما در مسیر شرق قرار داشت، ناگهان صدای انفجاری از بال سمت چپ شنیده شد و مسافرانی که در نزدیکی بال نشسته بودند، شاهد درخشش نور شدیدی از این قسمت بودند.

همه‌ی مسافران ترسیده بودند؛ اما مهمانداران اصرار داشتند که مسأله‌ی خاصی نیست. هواپیما لرزش‌های شدیدی داشت. کمی بعد از بلندگو اعلام شد که به علت نقص فنی به فرودگاه امام باز می‌گردیم. حدود ساعت ۲۳:۴۵ هواپیما همراه با تکان‌هایی وحشتناک با مهارت خلبان در فرودگاه امام به زمین نشست.

مسافران با توجه به حوادث مرگ‌بار هوایی اخیر، به شدت مضطرب بودند. خدمه‌ی پرواز سعی داشتند با خونسردی دلداری دهند. با باز شدن در هواپیما از مسافران خواسته شد هر چه سریع‌تر هواپیما را ترک کنند.

در هنگام خروج از هواپیمای سانحه‌دیده، مسافران که اطلاع نداشتند از یک خطر بالقوه مرگ‌بار جان سالم به در برده‌اند، بیشتر از ماشین‌های امدادی، با حضور پررنگ نیروهای امنیتی و ماشین‌های سیاه گشت ویژه مواجه شدند. بعد از آن مسافران را سوار بر اتوبوس کرده و داخل سالنی بردند که ترانزیت، و کاملآ مجزا از بخش‌های فرودگاه بود.

زمانی که مسافران هواپیما را ترک کردند، با پرس و جو از کارکنان حاضر متوجه شدند که یکی از موتورهای هواپیما دچار حریق شده و گویا خلبان پس از تخلیه سوخت در آسمان، هواپیما را فرود آورده است. پس از خروج از هواپیما، هیچ یک از مسئولین توضیحی برای این اتفاق ارائه نداده و سوالات مسافران بی‌پاسخ ‌ماند.

با گذشت ساعتی از حضور مسافران در سالن، در ساعت ۱:۳۰ بامداد بعد از صرف شام از مسافران خواسته شد برای سوار شدن به هواپیمای جایگزین سوار اتوبوس شوند. اما ظاهرآً هواپیما در این زمان آماده نبوده و یا این‌که خلبان حاضر به پرواز نشده است. یعنی هیچ هماهنگی‌ای در این اعلام وجود نداشت و مسافران مدت زیادی در اتوبوس، سرگردان روی باند پرواز بودند.

دست آخر اتوبوس دوباره به گیت بازگشته و مسافران در حدود ساعت سه بامداد به سالن بازگردانده شدند. بسیاری مسافران به این وضع معترض شدند؛ اما هم‌چنان هیچ توضیحی از سوی مسئولین داده نشد.

آشفتگی وضعیت مسافران ادامه داشت. حدود یک سوم مسافران خواستار ابطال بلیت خود شده و برای بازگشت به تهران از فرودگاه خارج شدند. هم‌چنین بعضی از مسافران سعی کردند با تلفن همراه خانواده خود را در جریان بگذارند.

اما فرودگاه به خانواده‌های نگرانی که بعد انتشار اخباری در این مورد در اینترنت با فرودگاه تماس گرفتند، جواب روشنی نداده و حتی به برخی تلفنی اعلام شد پرواز مشکلی نداشته و اکنون در راه توکیو است!

سرانجام ساعت ۴:۱۵ بامداد هواپیمای دیگری (بوئینگ ۲۰۰-۷۴۷) با همان کادر و خدمه پرواز آماده‌ی پرواز شد و مسافران پس از حدود ۹ ساعت استرس و سرگردانی در ناآگاهی کامل از وضعیت پیش‌آمده، به سمت توکیو پرواز کردند.

علی‌رغم برخورد مناسب و انسانی کادر پرواز، بی‌تفاوتی مسئولین نسبت به وقایع رخ داده و عدم ارائه هر گونه توضیح یا پوزش سؤال‌برانگیز بوده و باعث ناراحتی بیشتر مسافرانی شد که هر یک بیش از یک میلیون تومان (یکصد هزار ین ژاپن) بابت بهای بلیت پرداخت کرده بودند.


پس از توقف در سئول، هواپیما حدود ساعت ۲۰ دوشنبه به وقت محلی وارد توکیو شد. کارکنان فرودگاه ناریتای ژاپن، به سرعت مراحل تحویل بار، ورود به کشور و گمرک همه مسافران این پرواز، اعم از ژاپنی و غیر ژاپنی را پیش بردند.

مسافران پرواز بازگشت به تهران به شماره «IR801» از جمله تیم‌های ملی جوانان معلول در مسابقات پارالمپیک آسیایی نیز که قرار بود دوشنبه ساعت ۱۵ به وقت محلی به سمت تهران پرواز کنند، تا پاسی از شب در فرودگاه ناریتا در انتظار ماندند.

گفتنی است ایلخانی، سرپرست سازمان هواپیمایی کشوری، درست پیش از این اتفاقات در گفت و گو با خبرگزاری‌های داخلی، خبر از خروج هواپیماهای فرسوده از ناوگان مسافری و سخت‌گیری در مورد ایمنی پروازها داده بود. وزیر راه و ترابری نیز ساعاتی پس از این حادثه، بی آن‌که اشاره‌ای به این اتفاقات کند، در مورد لزوم ایمنی پرواز و کاهش سن ناوگان هوایی اظهاراتی داشت.

ناوگان هوایی ایران بسیار فرسوده است و پیش از این نیز یک هواپیمای «بوئینگ 747SP» دیگر نیز در همین مسیر طولانی تهران - توکیو به علت بازنشدن چرخ‌ها در فرودگاه پکن، دچار سانحه شده و به شدت صدمه دید؛ اما آسیبی به مسافران وارد نشد. باید دید تا چه زمانی ایران‌ایر می‌تواند با تکیه بر مهارت خلبانان خود، از وقوع فاجعه در پروازهای بین‌المللی جلوگیری کند.

سؤال دیگر این است: عدم اطلاع‌رسانی مناسب و پوشش بجای چنین اخباری که در صورت وقوع در هر کشور دیگری مورد توجه بخصوص رسانه‌ها قرار می‌گیرد و در کشور ما دیگر روزمره شده، چه نقشی در افزایش ایمنی پروازها خواهد داشت؟