رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۱۵ فروردین ۱۳۸۸
گفت و گو با فعالین سیاسی پیرامون روز سیزده‌بدر

و اما سیاسی‌ها هم سبزه‌شان را گره زدند

مریم محمدی
mmohammadi@radiozamaneh.com

پنجشنبه سیزدهمین، روز از آغاز سال جدید شمسی و روز اجرای سنت سیزده‏بدر است.
برنامه‏ی «روی خط زمانه» نیز برای این‌که با این روز هم‏ساز شود، با فعالان سیاسی، اجتماعی، و مدنی در ارتباط با سیزده‌بدر گفت‌وگو می‌کند.

در تمام سال از این فعالان پیرامون فعالیت‏های‌شان می‌پرسیدم، اما این بار با آن‌ها تماس گرفتم و پرسیدم که هر کدام کجایند، چه می‏کنند و آیا مراسم سیزده نوروز را به‏جا می‏آورند یا خیر؟

Download it Here!

اولین تماس من با آقای غلامحسین کرباسچی، معروف‏ترین شهردار تهران، دبیر کل «حزب کارگزاران سازندگی» و قائم‏مقام آقای مهدی کروبی در مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری هستند.

آقای کرباسچی و خانواده به سیزده‏بدر نرفته‏اند:

نه هیچ‏کدام، ما در خانه هستیم.

چرا نمی‏روید، آقای کرباسچی؟

خُب، نرفتیم دیگر. چرا ندارد. مگر واجب است که برویم؟ شما رفتید؟

خیر، من سرکار هستم، نمی‏‏توانم.

خُب دیگر، حالا فکر کنید ما هم سرکار هستیم (با خنده).

ولی، شما که سرکار نیستید.

بازجویی که نمی‏کنید (با خنده)، بالاخره سوال می‏کنید که چرا نرفتید، می‏گوییم نرفتیم.

این به معنای مخالفت با سنت‏هایی مثل سیزده بدر است؟ یا…

نمی‏دانم مخالفت است یا موافقت. حالا بالاخره نرفتیم. ببخشید شما، خیلی زحمت شد. نه، ما فعلا در خانه هستیم. قدری این‏جا کار داشتیم. مثل شما که در آن اداره کار دارید، ما هم در خانه کار داریم.


سیزده‌بدر در تهران - عکس‌ها از فارس

با خانم اعظم طالقانی، فرزند آیت‏الله طالقانی و دبیرکل «جمعیت زنان انقلاب اسلامی» صحبت می‏کنم. ایشان در جاده هستند:

من در جاده هستم، دارم می‏رم به طرف فشم.

سیزده بدر را در فشم برگزار می‏کنید؟

یکی از اقوام آن‏جاست و گفته است که به آن‏جا بروم.

یعنی، به مناسبت سیزده بدر، دیگر؟

آره‏، می‌شود گفت. ولی خُب از صبح نتوانستیم جایی برویم.

سبزه هم با خودتان می‏برید؟

والله، امسال من سبزه سبز نکردم.

چرا؟ خانم طالقانی؟

چون در خانه داشتم. احتیاجی نبود. همه جا سبز است الحمدالله، مردم این‏قدر بیرون هستند، نمی‏دانید چه خبر است.

شما هم سیزده بدر می‏روید و هم دیدار دوستان و آشنایان؟

بالاخره از فرصت استفاده می‏کنیم، می‏رویم.

فکر می‏کنید، سنت‏هایی مثل نوروز و سیزده‌بدر، در زندگی ما چه جایی دارند؟

به هرحال، روزی است که مردم همه، گروه گروه جمع می‏شوند. همین که می‏نشینند، با هم صحبت می‏کنند، مقداری فارغ از هیاهوی زندگی هستند، خود این‏ها به مردم انرژی می‏دهد. خیلی انرژی مثبت دارد.


آقای عزت‏الله سحابی، چهره‏ی سرشناس ملی مذهبی، امروز چه می‏‏کنند؟

خانم، من از صبح تا حالا در منزل هستم. حالا هم خدمت آقای مهندس امیرانتظام هستیم. ایشان هم دارند خاطراتشان را می‏گویند و ما استفاده می‏کنیم.

پس سیزده نوروز را در طبیعت به سر نمی‏برید؟

خیر، ما معمولاً نمی‏رویم. سال‏های دیگر هم نمی‏رفتیم.

پس تکلیف سبزه چه می‏شود؟

(می‏خندد) سبزه را هیچ دیگر، انداختیم دور. تشریفات‏هایی که مردم انجام می‏دهند، ما خیلی اجرا نمی‏کنیم.

پس سنت‏ها چه جایی دارند؟

ما، دیگر یک خرده پیر شده‏ایم و از سنت‏ها گذشتیم.

به تلفن آقای عمادالدین باقی زنگ می‏زنم، خانم باقی گوشی را می‏گیرند:

نه، نه، بیرون نرفتیم.

چرا؟ می‏توانم بپرسم؟

خُب، خیلی شلوغ است. سیزده بدر مقداری بیرون رفتن سخت است.

پس تکلیف سبزه چه می‏شود؟

(می‏خندد) ما سبزه‏های‌مان را گره زده‏ایم. موفق هم شده‏ایم دیگر (می‏خندد).

سبزه‏ای که باید به آب بیاندازید، چه می‏شود؟

آن را آخرشب با بچه‏ها، می‏رویم دوری می‏زنیم و به آب می‏اندازیم.


آقای امیر محبیان، از اعضای موسس حزب «نواندیشان ایران اسلامی» و سرپرست «خبرگزاری آریا» و از نویسندگان روزنامه‏ی «رسالت». ایشان اساساً در سفر نوروزی بودند و امروز هم در طبیعت:

بله، تهران نیستم، اصلا.

ولی سیزده را در هر حال، برگزار می‏کنید. حتا اگر تهران باشید؟

بله، همیشه.

اساساً این سنت‏ها را چگونه می‏بینید؟ چه جایی در زندگی ما دارند؟

سنت‏ها بخشی از هویت یک ملت است. باید آن‏ها را رعایت کرد (آن‏هایی که مثبت است)، آن‏هایی را که منفی است، اصلاح کرد.

ولی سیزده بدر یا امثالهم، به دور از باورهای خرافی‏اش، اصل آن پناه آوردن به طبیعت و روز طبیعت است و به نظر من، بسیار ارزش‏مند است.

بانوی صلح ایران، شیرین عبادی، سیزده‏بدر را چه می‏کند و در کجاست؟

سیزده بدر، مثل بسیاری از هم‏وطنان‏ام با تعدادی از دوستان، آمده‏ایم بیرون از شهر. جای شما خالی، هوای بسیار خوبی است، آفتاب درخشانی و دوستان موافق. جای همگی خالی.

دوستان همه با خود، سبزه‏ی نوروز دارند؟

بعضی‏ها آورده‏اند، بعضی‏ها خیر.

شما، پس این سنت را هر ساله اجرا می‏کنید؟

بله‏، بله، برای این که ما ایرانی هستیم و ایران زنده است به فرهنگ آن و یکی از نمادهای فرهنگی ما، نوروز و مراسم نوروزی، از جمله سیزده‏بدر است.

در هر شرایطی، سعی می‏کنم نمادهای نوروز را گرامی بدارم و با وجود مشغله‏ی فراوانی که داشتم، آمدم به سیزده‏بدر.

برای سیزده‏بدر، به کجا آمده‏اید؟

باغچه‏ای داریم، آن‏جا هستیم. دوستان هم لطف کرده‏اند و آمده‏اند. جای شما خالی و سبز.

اما، ایرانیان در خارج از کشور، امروز چه می‏کنند؟ بازهم به سراغ چهره‏هایی رفتم که در طی سال، گفت‏گوی من با آنان، پیرامون مسایل سیاسی، اجتماعی، حقوقی و بسیاری اوقات، ناخوشایند بوده است.

اولین نفر، بازهم از خانواده‏ی حقوق بشر، همکار و همراه خانم شیرین عبادی، آقای عبدالکریم لاهیجی هستند. در پاریس:

با همسرم رفتیم، سیزده را در پارکی که نزدیک خانه است، به‏در کردیم. الان هم می‏رویم دنبال پسرمان، که او را هم ببریم، گشتی بزند.

چون می‏دانید که این‏جا، مثل ایران نیست که سیزده‏بدر تعطیل باشد. بنابراین بچه‏هایی که مدرسه دارند، باید مدرسه را بروند.

خوشبختانه، امروز همسرم کار نمی‏کرد. خود من هم که یک سال است بازنشسته شده‏ام. بنابراین رفتیم پارک. الان هم پسرمان را برمی‏داریم، گشتی می‏‏زنیم و برمی‏گردیم خانه. که سیزده‏مان این‏جوری به‏در شده باشد. سبزه‏های‏مان را هم امروز ریختیم دور.


آقای ابراهیم نبوی، طنزنویس، ساکن بلژیک که حتماً بسیار هم راجع به سیزده‏بدر نوشته‏اند و خواهند نوشت، در خانه هستند.

آقای نبوی، امروز سیزده‏بدر است. شما سیزده‏تان را به‏در کردید؟

نه.

چرا؟

امروز، ماندم خانه و در اینترنت، در فیس بوک، همین‏طور مشغول سیر آفاق و انفس بودم.

امروز، ولی جای سیر آفاق و انفس در طبیعت است، نه در خانه.

بله، حق با شماست. ولی کاری که من کردم، از حضور شما، کسانی که کلاً سیزده ‏بدر را اختراع و برای ایرانیان سر کردند، از همه‏ی آن‏ها عذر می‏خواهم و امیدوارم که خداوند بر من این گناه را ببخشد.

نحوست امروز، انشاالله که در من نماند و خیلی عذر می‏خواهم که امروز را در فیس بوک بودم و داشتم این‏جا را نگاه می‏کردم. این‏جا، منظورم جای خاصی نیست، بلکه در اینترنت داشتم زندگی می‏کردم.

امیدوارم سال آینده در جایی باشم که بتوانم آن چیزی که گفتید، چی بود، گفتید به‏در کنم؟ سیزده‏‏بدر کنم.

سیزده را به‏در می‏کنند.

نمی‏دانم، این محل‏هایی که می‏گویید، چه‏طوری و کجاست. ولی به‏هرحال، امیدوارم سال دیگر، این کاری را که گفتید، بکنم.

کاری که گفتم، سیزده بدر است، آقای نبوی.

سیزده را به‏در بکنیم، بیرون و انشاالله یک پیکان خیلی خوشگل هم داشته باشیم که سبزه‏مان را روی آن بگذاریم و بیندازیم بیرون.

به‏هرحال امسال، سنت آبا و اجدادی را به‏جا نیاوردید.

از طرف خودم، از آبا و اجداد خودم عذر می‏خواهم و از این که عدسی که در آشپزخانه روییده و اکنون هم بدون این که هیچ بادی بر آن بوزد، کمی هم سرش به سوی پایین خم شده، مثل جوانان وطن که هم‏چون سرو خمید‏ه‏اند، بعضی‏ وقت‏‏ها این‏جوری می‏شوند، من بابت همه‏ی این‏ چیزها عذر می‏خواهم و امیدوارم خداوند مرا ببخشد و دیگر از این به بعد، برویم توی چمن بگردیم.

به آمریکا برویم. آقای منصور فرهنگ، استاد دانشگاه و تحلیل‏‏گر سیاسی:

ما سیزده‏ بدر را با یاد خاطرات کودکی و نوجوانی جشن می‏گیریم. چون بهار هم هست و ما در منطقه‏ای زندگی می‏کنیم که بهار برای‏مان خیلی مهم است، این است که سیزده بدر را لب رودخانه می‏رویم، نگاهی به درخت‏ها می‏کنیم ولی قلب و روحمان در دوران کودکی و نوجوانی است که با اعضای خانواده و دوستان در تهران، نحسی سیزده را به‏در می‏کردیم و آن‏جا جشن می‏گرفتیم.

شما، الان در راه هستید، یا هنوز سیزده‏بدر را آغاز نکرده‏اید؟

چرا، الان به وقت ما ساعت حدود ده و بیست دقیقه‏ی صبح است. یعنی سیزده‏بدر ما شروع شده. در ایران، سیزده بدر در حال تمام شدن است، در این‏جا هنوز مراحل اولیه را می‏گذراند.

گفت‏گوهای دیگری هم داشتم که به علت کیفیت صدا، امکان پخش آن‏ها نیست.

گفت‏گویی با خانم نرگس محمدی و آقای تقی رحمانی که در خانه مانده و فرش می‏شستند.

هم‏چنین با آقای عباس عبدی که همراه خانواده، یک سیزده‏بدر دو مرحله‏ای داشتند؛ ناهار را در دهستان سولقان خورده بودند و تصمیم داشتند برای چای و عصرانه، به پارک نزدیک منزل‏شان بروند.

هوا در سراسر ایران، گویا آفتابی و مطبوع بوده است.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

نها چاره و روش ايراني براي بازگشت به هويت ملي ايراني پيوستن به جنبش ملي ما هستيم است .روشنفكران فسيل شده به هيچ عنوان سهمي در پيشبرد فرهنگ و آيينهاي ايراني ندارند.

ما هستيم

پاينده ايران

-- پريش ، Apr 3, 2009 در ساعت 07:30 PM

به نظر من لحن و نوع پاسخ دادن آقاي كرباسچي به خانم محمدي نه تنها خارج از قاعده بود بل كه بي ادبانه هم است. خوب شد با ستاد انتخاباتي آقاي كروبي بهتر آشنا شديم.

-- خشايار ، Apr 3, 2009 در ساعت 07:30 PM

من هم نظر آقای خشایار را دارم. آقای کرباسچی بسیار بی ادبانه پاسخ دادند. ایشان اگر مایل به مصاحبه نبودند، مصاحبه نمی کردند. البته سابقه ایشان در مصاحبه ای به مراتب گستاخانه تر با خبرنگار رادیو فردا را نباید از یاد برد. حداقل آقای احمدی نژاد و اطرافیانشان کمی مودبانه تر مصاحبه می کنند!

-- هادی ، Apr 4, 2009 در ساعت 07:30 PM