زنان و مهاجرت

فریبا صحرایی

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

پشتوانه‌های حقوقی و قانونی برای زنان مهاجر و پناهنده در کانادا، یکی از ویژگی‌های خاص این کشور محسوب می‌شود که البته به مرور زمان، طی سال‌ها مبارزه به دست آمده است. همه ساله، عده‌ی زیادی از زنان ایرانی به همراه همسران‌شان، یا به تنهایی به کانادا مهاجرت می‌کنند و زندگی تازه‌ای را در کنار دهها و صدها هزار مهاجر دیگر آغاز می‌کنند.

مهاجرت، در کنار تمامی مزایا و فرصت‌هایی که برای زنان ایرانی مهیا می‌سازد، گاه با آسیب‌های روحی بر روی زنان مهاجر همراه می‌شود و سلامت روحی و روانی آنها را تهدید می‌کند. طلاق و خشونت فیزیکی را شاید بتوان از جمله پدیده‌های شایعِ بعد از مهاجرت دانست. پدیده‌هایی که اولین اثر خود را بر زنان، و بعد کودکان می‌گذارد و به تنش و اضطراب در آنها منجر می‌شود.

آمار و شواهد موجود بیانگر آن است که با وجود همه‌ی حمایت‌های قانونی از زنان مهاجر در کانادا، هنوز خشونت‌های خانگی تهدیدی جدی برای بسیاری از زنان به شمار می‌رود.

به منظور بررسی وضعیت زنان مهاجر و پناهنده در کانادا و جایگاه حقوقی و قانونی آنان در این کشور، این هفته در حاشیه‌ی برگزاری روز جهانی زن در دانشگاه تورنتو، با دکتر ویکتوریا طهماسبی، استاد مطالعات زنان در این دانشگاه گفت‌وگویی کردیم.

دکتر ویکتوریا طهماسبی

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در غرب، زن و مرد در عمل برابر هستند یا خیر گفت: «قطعا زن و مرد در غرب هم هنوز کاملا برابر نیستند؛ چراکه هنوز زنان دستمزدهایی کمتر از مردان می‌گیرند و خشونت علیه زنان واقعا آمارش بالاست. ولی یک دستاورد بسیار مهم زنان در غرب این است که حداقل در متون قانونی، زن و مرد با هم برابر هستند. که این برای خیلی از زنان در سایر نقاط دنیا اتفاق نیفتاده است».

ویکتوریا مشکلات زنان پناهنده و مهاجر را در «نژادپرستی و خشونت‌های خانگی» خلاصه می‌کند: «بیشترین قربانیان خشونت زنان هستند، و زنان مهاجر و پناهنده از نژادپرستی به‌شدت رنج می‌برند. چنان چه ما می‌بینیم، به رغم تحصیلات و تجربه‌ی بالا، زنان مهاجر و پناهنده به شغل‌هایی تن می‌دهند که سایر زنان امکان ندارد به آن دست بزنند».

این که چرا و چگونه خشونت‌های فیزیکی در خانواده‌های ایرانی مهاجر ادامه می‌یابد، پرسشی‌ست که با دکتر عباس آزادیان، روانپزشک ایرانی مقیم تورنتو، در میان می‌گذاریم:
«رفتار خشونت‌آمیز در مهاجرت هم ادامه پیدا می‌کند. یک روزه، رفتاری که انسان با آن بزرگ شده از بین نمی‌رود. تغییر عادات رفتاری وقت می‌برد و زمان می‌خواهد و نیاز به آموزش دارد».

وی آگاهی از حقوق برابر اجتماعی را در بین زنان مهاجر ایرانی عاملی می‌داند که بعد از مهاجرت رخ می‌دهد و خواه ناخواه در نگرش زنان نسبت به وضعیت و حال آینده‌ی آنها تأثیرگذار است.

دکتر آزادیان می‌گوید: «آگاهی از قوانین و امکانات اینجا اساسا برای همه الزامی‌ست. اما این موضوع زمانی مشکل‌آفرین می‌شود که وقتی زنان ایرانی در جامعه‌ی کانادا به این حقوق برابر پی می‌برند، با مقابله و سنگ‌اندازی از سوی مردان مواجه می‌شوند. از اینجا مشکلات شروع می‌شود، و تنش به وجود می‌آید، که گاه به خشونت فیزیکی منجر می‌شود.

-------------------------
مطلب مرتبط:
آسیب‌های روحی زنان مهاجر
مردسالاری ایرانی در کانادا