| رادیو زمانه > خارج از سیاست > فرهنگ و جامعه > چرا مغزهای جوان به ایران باز نمی‌گردند؟ | ||
چرا مغزهای جوان به ایران باز نمی‌گردند؟
فریبا صحرایی«جاذبه‌ها» و «دافعه‌ها»ی دو کشور مبدأ و مقصد، همیشه در بحث مهاجرت نخبگان، دو عامل مطرح محسوب می‌شوند که در مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خلاصه می‌شوند. به طوری که با بالارفتن میزان ثبات و توسعه‌یافتگی هر یک از این عوامل در یک جامعه خاص، جاذبه‌های زندگی در آن جامعه افزایش می‌یابد؛ و عکس آن نیز به رشد عوامل دفعی برای مهاجرت، تبدیل می‌شود و در نتیجه به خروج نیروهای تحصیل‌کرده و متخصص از آن کشور منجر می‌شود.
هر چند عده ای مهاجرت نخبگان را امری مثبت تلقی می‌کنند که موجب تربیت نیروهایی با سوادتر و با تجربه بیشتر برای کشور می‌شود، اما نکته اینجاست که چند درصد این مغزهای جوان، بعد از مهاجرت، به کشور باز می‌گردند. تاکنون پژوهشگران و کارشناسان بسیاری، ابعاد مختلف موضوع مهاجرت نخبگان را بررسی کرده‌اند. اما بررسی این موضوع از زبان خود دانشجویان ایرانی (همان نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور) مقوله‌ای‌ست که کمتر بدان پرداخته شده است. دانشگاه تورنتو در کشور کانادا، که دومین کشور پر جمعیت ایرانیان مقیم خارج از کشور محسوب می‌شود، عده زیادی از دانشجویان ایرانی را در خود جای داده است. این هفته فرصتی دست داد تا در گفت‌وگویی با دو تن از دانشجویان ایرانی این دانشگاه معتبر کانادایی، موضوع عدم بازگشت مغرهای جوان را به بحث بگذاریم. در حالی که برخی دانشجویان، از جمله پرهام که دانشجوی دکترای مهندسی عمران است، «مسایل اقتصادی»، «فرصت‌های شغلی بهتر» و «رعایت بیشتر حقوق و منزلت فردی انسان‌ها» را از جمله عواملی می‌داند که در ماندگاری دانشجویان بعد از اتمام تحصیلشان در کانادا مؤثر است، پیمان، دانشجوی مهندسی برق، به مسایل دیگری مثل «جاه‌طلبی انسان‌ها» و «ورود دانشجویان به بازار بین‌المللی دانش و پژوهش» را عوامل مهم تلقی می‌کند. او معتقد است برگشتن به ایران ممکن است شانس بین‌المللی شدن را در عرصه‌های تحقیقاتی بگیرد. امکانات پژوهشی بهتر و جایگاه حرفه‌ای مناسب‌تر برای پژوهش و پژوهشگر در کشورهای پیشرفته، موضوع دیگری‌ست که از نگاه دانشجویان می‌تواند جاذبه‌های بیشتری برای ماندگاری در کشوری مثل کانادا ایجاد کند. پرهام در این زمینه می‌گوید: وقتی می‌بینم که هنوز درس من تمام نشده، قرار است بزودی تز دکترایم، به کمک یکی از اساتید، به یک برنامه کامپیوتری تبدیل شود، خب این خیلی احساس خوبی به من می‌دهد. یعنی از تحقیقات دانشگاهی حتی برای منافع اقتصادی بیشتر بهره‌برداری می‌شود. گفت و گوی کامل را از اینجا بشنوید. --------------------------------------  |
||
