ديوار عشق در پاريس

ایرج ادیب‌زاده
از پاریس

يک نکته بیش نیست غم عشق وین عجب
از هر زبان که می‌شنوم نامکرر است

دوستت دارم،jo tem،I love you، همه قصه‌ی عشق‌اند، اما هریک معنای خود را دارد. امروز به‌مناسبت روزعشاق، «روز سن والنتن»، شما را به دیدار «دیوار دوستت دارم‌ها» در پاریس می‌برم. زیر پای کلیسای «قلب مقدس» در بام پاریس. در پای محله‌ی توریستی کناری آن محله‌ی زیبا و قدیمی مونمارت، مکان گردهمایی نقاشان از ملیت‌های مختلف.

اگر شهر ترمی ایتالیا کلیسای سن والنتن نخستین شهید راه عشق را دارد، شهری که در تمام ماه فوریه در آن جشن عشاق برپاست، اگر هند تاج محل را دارد که بخاطر عشق بنا شده و هرسال میلیونها نفر به‌تماشای آن می‌روند، اگر در کرورادوی آمریکا لاولند به عشاق خوشآمد می‌گوید، در پاریس دیوار دوستت دارم‌ها حالا وعده‌گاه عشاق و توریست‌ها شده است. اگر دیوارها و مرزها انسانها را از هم جدا می‌کند، این دیوار می‌خواهد عشاق را بهم پیوند زند.

«فدریک بارون» فرانسوی که این دیوار دوستت‌دارم‌ها را برپا کرده می‌گوید، اینکه سن والنتن روز عشاق است درست، باید محلی هم باشد برای آنها، جایی که عشق به تمام زبانهای دنیا حرف بزند. رؤیای این فرانسوی عشاق‌پیشه این بود که دور دنیا در ۸۰ روز را با عنوان «دنیا دوستت دارم» انجام دهد. برای برقراری صلح و دوستی و عشق میان انسانها. اما به این سفر نرفت. با یاری برادرش شروع کرد به گردآوری دوستت‌دارم‌ها. بتدریج تعداد آنها بیشتر شد. بعد به فکر ایجاد دیواری افتاد برای نوشتن این دوستت‌دارم‌ها تا سمبلی باشد برای وعده‌گاه عشاق و توریست‌ها. فدریک بارون از «کلر کی‌فر» هنرمند و خطاط خواست که این دوستت‌دارم‌ها را سرهم‌بندی کند. «دانیل بولون» که متخصص ويژه در نقاشی روی دیوار است، کاری که در سالهای اخیر بشدت مد شده، کار نقاشی را به‌عهده گرفت.

فدریک بارون از سال ۱۹۹۲ شروع به جمع‌آوری «ژو تم»ها در زبانهای مختلف کرد. کتابی نوشته روی همین دوستت‌دارم‌ها که در پنجاه‌هزارنسخه چاپ و پخش شده است. آقای بارون می‌گوید، اگر هند تاج محل را دارد، پاریس، شهر نور، دیوار دوستت‌دارم‌ها را.

در میان توریست‌هایی که از ملیت‌های مختلف در پای دیوار عکس یادگاری می‌گیرند، یک هنرمند ایرانی مقیم پاریس نظرم را جلب می‌کند. خانم خاتون مسئول انجمن فرهنگی «رباب»، کسی که در مدارس فرانسه رقص و آواز و قصه بیان می‌کند. روی کارت ویزیت‌اش نوشته «se la mo ke shanti»، این عشق است که آواز می‌خواند. از خانم خاتون درباره‌ی همین نوشته می‌پرسم:

من این جمله را برای کارت ویزیت‌ام انتخاب کردم، برای اینکه خودم با عشق به دنیا آمدم و با عشق خواهم مرد. برای اینکه تمام فریادهایی که انجام می‌دهم با عشق انجام می‌دهم و عشق را نفس می‌کشم.

می‌دانم که مدارس مختلف فرانسوی در پاریس کار می‌کنید.

من بعنوان قصه‌گو قصه‌های ایرانی را به‌زبان فرانسوی ترجمه می‌کنم، با رقص و آواز ایرانی در مدارس مختلف فرانسوی اجرا می‌کنم و به بچه‌های فرانسوی می‌شناسانم.

نظرتان راجع به این دیوار ژئوتم‌ها یا دوستت‌دارم‌ها چی هست؟

ایکاش این دیوارها بجای دیوارهای تفرقه و وحشی‌گری در کل جهان اضافه می‌شد. ایکاش در همه شهرها می‌توانستیم دیواری از عشق داشته باشیم. ولی من چیز دیگری که به آن اعتقاد دارم این است که اگر بخواهیم از عشق بنویسم، نه تنها یک دیوار، بلکه می‌شود صدها کتاب نوشت. چون عشق زبانهای مختلف، اشارات، ایماء و نشانه‌های مختلف دارد. ولی همین‌قدر که هنرمندانی بودند که به این نتیجه رسیدند که بتوانند سمبلی از عشق را در جایی نشان بدهند که شاید ما را، حتا شده به قدر لحظه‌ای، به خودمان بیاورد که بجای تنفر و کینه‌ورزی و وحشی‌گری می‌توانیم دوست داشته باشیم و عشق بورزیم، جای تقدیر و سپاس و تحسین است.

دیوار دوستت‌دارم‌ها ۴۰ مترمربع وسعت دارد، از ۵۱۱ کاشی آبی‌رنگ تشکیل شده، هرکدام از کاشی‌ها به اندازه‌ی یک وجب دست است. وسط دیوار یک قلب دیده می‌شود، نمایانگر قلب جامعه‌ی بشری. دیوار دوستت‌دارم‌ها می‌خواهد این قلبها را بهم نزدیک کند.

حرف آخر اینکه اگر گردشمان را از دیوار ژئوتم‌ها، دیوار عشق در پاریس آغاز کردیم، با سرود عشق، ترانه‌ی ماندنی خواننده‌ی افسانه‌ای فرانسه «ادیت پیاف» به پایان می‌بریم. خیلی‌ها این ترانه‌ی عاشقانه را زیباترین آهنگ پیاف می‌دانند. بعد نیست بدانید که از امروز روز سن والنتن فیلم سینمایی زندگی او بر پرده‌ی سینماهای فرانسه آمده است. هر روزتان سن والنتن باد. پراز عشق و دوستی و محبت.

سرود عشق، ادیت پیاف، ترجمه‌ی فارسی کارول وسنی

آسمان آبی می‌تواند بر سر ما فرو بریزد
و زمین هم می‌تواند ازهم فروبپاشد.

برایم هیچکدام اهمیت ندارد

اگر تو مرا دوست داشته باشی

دنیا را هیچ حساب می‌کنم.

تا وقتی عشق صبح‌هایم را نورانی خواهد کرد

تا وقتی که بدنم با نوازشهایت بسوزد

مشکلات را هیچ حساب می‌کنم

عشق من حال که مرا دوست داری