صفائی‌فراهانی: مشکلات کماکان باقی است

فرنگیس محبی

مجله ورزشی زمانه را که شامل گفت‌وگو با آقای صفایی فراهانی است از اینجا بشنوید.

با این که در تهران گفته می‌شد که پس از دیدار محسن صفائی‌فراهانی رئیس کمیته شش نفره انتقالی فوتبال با محمد علی‌آبادی معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان تربیت‌بدنی ایران، اختلافات این دو نهاد بر سر وظایف و اختیارات کمیته انتقالی حل شده است، تاکنون جلسات کمیته انتقالی مجددا برگزار نشده است.

کمیته شش نفره که سه عضو آن از سوی فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) و سه عضو دیگر آن از سوی سازمان تربیت بدنی تعیین شده‌اند، از سوی فیفا مامور است که ظرف صد روز ضمن اداره کردن فوتبال ایران، اساسنامه جدید فدراسیون فوتبال را بر اساس مقررات فیفا تدوین کند و مجمع عمومی فدراسیون را برای انتخاب رئیس جدید آن تشکیل دهد. در غیر این‌صورت، فوتبال ایران می‌تواند با اقدامات تنبیهی فیفا، که حداکثر آن محرومیت از شرکت در مسابقات بین‌المللی است، روبه‌رو شود.

در گفت‌وگویی با محسن صفائی فراهانی از او درباره ریشه اختلافات کمیته با سازمان تربیت بدنی پرسیدم:
بحث ما با سازمان ورزش صرفا بر اساس تفاهم‌نامه‌ای است که بین سازمان ورزش و فیفا به امضا رسیده و شامل این است که یک هیاتی، مرکب از شش نفر٬ سه نفر از طرف فیفا و سه نفر از طرف ایران٬ مسئولیت اجرای این تفاهم‌نامه را که دارای سه بند است، به عهده گیرد. بند اول در مورد اداره فدراسیون فوتبال ایران در امور داخلی و بین‌المللی، بند دوم تنظیم اساسنامه برابر حداقل‌هائی که فیفا در اساسنامه کشورهای عضو توقع دارد، و بعدا برگزاری انتخابات براساس اساسنامه جدید و تحویل فدراسیون به منتخبین جدید در آن انتخابات.

بر اساس این تفاهم‌نامه ما آن‌چه که می‌توانستیم انجام دهیم را در جلسات اولیه با نمایندگان ورزش ایران در مورد فدراسیون فوتبال مطرح کردیم. چون با توجه به کوتاه بودن عمر این هیات، طبیعی بود که ما به مسائل بلند‌مدت و میان‌‌مدت نمی‌توانستیم بپردازیم و تنها مسائل کوتاه‌مدت می‌توانست مورد توجه هیات در اداره فدراسیون باشد که آن‌ها هم عمدتا برمی‌گشت به مسابقات لیگ باشگاه‌های ایران و همینطور مسابقات جام باشگاه‌های آسیا و حضور دو تیم از ایران و هماهنگی با این مسابقات. از طرفی هم چون تیم زیر ۲۳ سال ایران در مسابقات مقدماتی المپیک پکن بایستی از اسفندماه وارد مسابقات می‌شد و اولین بازی‌اش با استرالیا بود، برنامه‌های این تیم هم مورد توجه قرار گرفت.

همینطور با توجه به این‌که تابستان آینده مسابقات جام ملت‌های آسیا برگزار می‌شود مساله حضور قوی ایران در جام ملت‌های آسیا و تدارک این تیم در مدتی که باقی است مورد توجه بود. از آن گذشته چون در اردیبهشت ماه آینده انتخابات کنفدراسیون فوتبال آسیا برگزار می‌شود، حفظ کرسی‌های آسیائی از جانب فوتبال ایران به‌هرحال جزو وظایفی بود که هیات به آن توجه داشت و به‌عنوان مسائلی که در این مدت باید به آن‌ها پرداخته شود مورد توجهش بود.

برای این‌که این اتفاقات بیفتد ما درخواست کردیم که برنامه این تیم‌ها را داشته باشیم و شرایط این تیم‌ها را بررسی کنیم که مواجه با اقدامات مستقیمی از ناحیه سازمان ورزش برای این کار شدیم. به‌همین لحاظ هم اعتراض داشتیم که این‌گونه مسائل علی‌القاعده بایستی در این کمیته بررسی شود و پس از آن اقدام‌هایی صورت بگیرد و درست نیست که خارج از این کمیته این مسائل مورد تجزیه و تحلیل و اقدام قرار بگیرد و این نقض تفاهم‌نامه است.

شما قبلا از عملکرد بعضی از مسوولان ورزش در رابطه با این کمیته شش نفره انتقاد کرده بودید که در صورتی که شرایط تغییر نکند از ریاست و عضویت کمیته کنار خواهید رفت. حالا فکر می‌کنید شرایط برای ادامه کار بهتر شده است؟
کمیته بعد از این‌که تعطیل شد هنوز جلسه‌ای تشکیل نداده چون در جلسه‌ای که با درخواست یکی از نمایندگان مجلس با رئیس سازمان تربیت‌بدنی داشتیم، رئیس سازمان ورزش ایران اعلام کرد که نقطه نظرهای ابشان عدم دخالت در مسائل تمام فدراسیون‌ها است و علی‌‌القاعده هر فدراسیونی اختیار دارد در قالب مسوولیت‌های خودش مسائلش را حل و فصل کند. البته مسائل و نگاه‌های دیگری در بحث‌های ایشان وجود داشت که ربطی به این دوره کوتاه مدت ما نداشت و مربوط به مسائل بلند مدت بود.

اما نقطه‌نظر ما این بود که بتوانیم در این مدت کوتاه این شرایط را داشته باشیم. ایشان هم اظهارنظر می‌کردند که سازمان نه تنها در فدراسیون فوتبال بلکه در امور داخلی سایر فدراسیون‌ها هم نباید دخالت کند و سازمان باید به مسائل کلان و عمده ورزش و برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و سیاست‌گزاری بلند مدت بپردازد.

بنابراین ما فکر کردیم که با این احوال علی‌القاعده باید بتوانیم در کمیته مسائل خود را حل و فصل کنیم. اما از آن‌جائی‌که امکان تحقق این شرایط هنوزهم فراهم نشده و به همین دلیل هم نشست‌های کمیته که به‌حال تعلیق درآمده بود، همچنان در حال تعلیق باقی مانده است. امیدواریم که پس از تماس‌های تلفنی که با آقایان داشتیم بعد از تعطیلات ماه محرم بتوان این شرایط را فراهم کرد تا هیات بتواند کار خود را در یک چارچوب منطقی انجام بدهد و در زمان بندی باقی‌مانده مسائل و مشکلاتی را که پیش رو دارد از میان بردارد.

یعنی این اختلافات با آقای علی‌آبادی و دیگر مسوولان ورزش هنوز برطرف نشده؟
آقای علی‌آبادی که در جلسه اعلام کردند که هیچ دخالتی ندارند ولی عملا نمایندگانی که از سوی سازمان ورزش در کمیته شش نفره حضور دارند در اجرا به‌هرحال این را نشان نمی‌دهند. این شرایط و سیاستی که آقای علی‌آبادی به آن اعتقاد دارند و در کلام می‌فرمایند که مورد توجه سازمان است، از طریق نمایندگانشان پی‌گیری و عملی نمی‌شود و آن‌ها به نقطه نظرهای خود علاقه‌مند بودند که عملیاتی بکنند که عملا هیات در مسائل فدراسیون دخالتی نداشته باشد.

آقای صفائی تا چه حد امیدوارید که پس از تعطیلات این مشکلات بتواند برطرف شود و کمیته بتواند به‌طور مستقل کار خودش را انجام دهد؟
من فکر می‌کنم که مسوولین ورزش ایران علی‌القاعده باید بیشتر از ما نگران باشند. چرا که ما نمایندگانی هستیم که کوتاه مدت مسوولیت داریم و آن‌چه که برمی‌گردد به مسائل بلند مدت و آن‌چه که ما صرف کردیم حتی در مورد تیم امید یا تیم بزرگسالان یا حضور در کنفدراسیون یا اتمام لیگ در زمان‌بندی خودش، این‌ها هیچ‌کدام در مقطعی که ما مسوولیت داریم جوابش در نمی‌آید.

مسابقات تیم زیر ۲۳ سال ایران اواخر خردادماه نتایجش معلوم می‌شود که صعود می‌کند یا خیر. تیم بزرگسال که باید در تیرماه در جام ملت‌های آسیا که چهار میزبان دارد شرکت کند. انتخابات کنفدراسیون در دوره ریاست فدراسیون جدید است و لیگ هم همین‌طور در اواخر خردادماه تمام می‌شود. هیچ کدام از این‌ها در زمان ما نیست که ما شخصا نگرانش باشیم.

اما ما به عنوان حکم وظیفه و به عنوان کسانی که در یک دوره سه ماهه یا صد روزه مسوولیت فوتبال را داریم، فکر نمی‌کنم بتوانیم از مسوولیت‌های خودمان غافل باشیم و بعد در آن زمان خودمان هم نسبت به عملکرد رئیس جدیدی که می‌آید منتقد باشیم. چرا؟ چون من فکر می‌کنم رئیسی که در اردیبهشت ماه انتخاب می‌شود عملا قادر نخواهد بود که روی تیم زیر ۲۳ سال کاری بکند و نه فرصت دارد گه برای تیم بزرگسالان کاری بکند و نه برای انتخابات کنفدراسیون وقت و تلاش و حضور جدی خواهد داشت.

همه این‌ها نشان‌دهنده آن است که علی‌القاعده سازمان ورزش باید بیش از ما نگران فوتبال و سرنوشت تیم‌های ملی و شرایط حضور خودش در کنفدراسیون فوتبال آسیا باشد. به همین دلیل عقل حکم می‌کند که آن‌ها باید بیش از ما نگران باشند و بیش از ما توجه بکنند و شرایط را فراهم بکنند که این هیات بتواند کار خودش را انجام دهد و آن‌ها هم به نتایج قابل توجهی برسند.

من فکر نمی‌کنم که هیچ منطقی وجود داشته باشد که اگر کسی بخواهد در این شرایط به سازمان ورزش کمک بکند، آن‌هم در این زمینه‌های اصولی که مردم علاقمند و پیگیرش هستند، آن‌ها سنگ‌اندازی بکنند و خدای ناکرده مشکلی به‌وجود بیاورند که نشود کار کرد.

در هرصورت حالا فوتبال ایران در خطر محرومیت قرار دارد و کمیته شما باید سعی کند این خطر را دفع کند. پس شما فکر می‌کنید که چرا با شما همکاری نمی‌کنند؟
این که شما می‌گویید خطر محرومیت من اطلاعی ندارم، یعنی این در سطح اطلاعات من نیست که بدانم حتما محرومیتی در کار خواهد بود که ممکن است باشد. فکر می‌کنم که علی‌القاعده شما باید این سوال را از آن‌ها بپرسید...

اگر فرض کنیم که درهرحال این مشکلات برطرف نشود، فکر می‌کنید موقعیت فوتبال ایران به کجا خواهد کشید؟
آن دیگر دست من نیست. یعنی من نه اختیار تصمیم‌گیری در آن زمینه را دارم و نه صلاحیت که راجع به آن اظهارنظر کنم. فقط می‌توانم این را بگویم که اگر آقایان همکاری نکنند طبیعی است که هیات باید خاتمه کارش را اعلام کند و بقیه مسائل به عهده خود آقایان خواهد بود. حالا چه شرایطی به وجود می‌آید، نه من تصمیم‌گیرنده در آن زمینه هستم و نه می‌توانم پیش‌بینی بکنم که تصمیم‌گیرندگان در این زمینه چه تصمیمی خواهند گرفت.

در هرحال این کمیته انتقالی چند جلسه تشکیل داده. در این چند جلسه در باره وظایف اصلی که فیفا تعیین کرده یعنی تدوین اساسنامه و تشکیل مجمع عمومی چه پیشرفت‌هایی کرده‌اید؟
سند سه بند و سه مسوولیت تعیین شده دارد. یکی اداره فدراسیون فوتبال است. یعنی فیفا اداره فوتبال را به تعویق نینداخته، نگفته که فوتبال اصلا اهمیتی ندارد و شماها هم مسائل جاری فدراسیون فوتبال را رهاشده فرض کنید. پس این هیات اولین مسوولیتش اداره فدراسیون فوتبال است. دومین مسوولیتش تنظیم اساسنامه و سومین مسوولیتش برگزاری انتخابات است.

در اداره فدراسیون که عرض کردم به این مشکلات برخوردیم. منتهی در زمینه اساسنامه یک کمیته کاری تشکیل شده و آن کمیته کاری شاکله اولیه اساسنامه را تنظیم کرد. دو فصل از اساسنامه در هیات مورد بررسی قرار گرفت و احتمالا این مدت که کمیته تعطیل بوده، این‌طور که من شنیدم بعضی از آقایان خودشان مستقلا کارشان را پیگیری کرده و انجام داده‌اند. طبیعی است که اگر هیات بتواند کار خودش را انجام بدهد، این کار پیگیری خواهد شد و اساسنامه عملا تنظیم خواهد شد. ولی اگر این هیات مسوولیت نداشته باشد، طبیعی است همین مقدار کاری که انجام شده به عهده کسانی قرار می‌گیرد که بعد از این هیات مسوولیت ادامه کار را داشته باشند.

شما تا چه حد امیدوارید که در این مهلت صد روزه بتوانید شرایطی را فیفا تعیین کرده عملی کنید؟
من که ابزار زیادی در اختیارم نیست و با امیدواری هم نمی‌توانم به همه مسائل پی ببرم. باید با برنامه‌ریزی این کار را بکنیم. من در اولین نشست از اعضای هیات خواستم که برای هر روز برنامه‌ریزی کنند تا بتوانند در زمان‌بندی مشخص هر سه فعالیت را به موازات پیش ببرند. به همین دلیل هم ما در ابتدا مثلا رسیدیم به ۱۸ بهمن و اعلام کردیم که تا ۱۸ بهمن باید اساسنامه آماده بشود و چون احساس می‌کردیم که اگر قرار باشد انتخابات درستی برگزار شود و زمان برای تائید اساسنامه موجود باشد، علی‌القاعده باید با یک زمان‌بندی معقول به این شرایط رسید.

البته همه این‌ها مربوط به این است که این جلسات تشکیل می‌شد و این زمان‌بندی در چارچوب آن عملیاتی می‌شد. اگر قرار باشد که این‌طور پیش برویم و زمان نداشته باشیم و کاری انجام نشود و وقتی برای بررسی مطالب مختلفی که در این تفاهم‌نامه آمده است نباشد، مطمئنا به نتیجه نخواهیم رسید.

به ‌عنوان آخرین سوال آقای صفائی، فدراسیون فوتبال ایران در دوران ریاست شما پیشرفت‌های زیادی داشت و شما هم همچنان در کنفدراسیون فوتبال آسیا فعال هستید. آیا علاقه‌مند هستید که بعد از اتمام کار این کمیته فعلی، بار دیگر به فوتبال ایران بازگردید؟
اصلا. اصلا آمادگی این کار را ندارم.

علاقه چطور؟
علاقه بر اساس عقل است. عقل باید به آدم بگوید که چه شرایطی وجود دارد که در آن شرایط آدم کار بکند. بحث احساس نیست. این یک بحث مدیریتی است. آدم وقتی مسوولیتی را بر عهده می‌گیرد باید بداند که شرایط برای اداره یک سیستم وجود دارد. من اگر احساس می‌کردم که این شرایط را دارم، چهار سال پیش کناره‌گیری نمی‌کردم.

من احساس می‌کنم که برای اداره کاری مثل فوتبال ایران که این همه مورد توجه افکار عمومی و مردم هست، حتما باید شرایطی فراهم شود که یک تیمی بتواند در آن شرایط با برنامه‌ریزی معقول و منطقی پاسخگو باشد و بعد هم کار را پیش ببرد. اگر آن شرایط فراهم نباشد فقط به صرف این‌که احساسی برخورد شود کاری از پیش نمی‌رود و مشکلی حل نخواهد شد.