تخریب حریم عمارت تاریخی مشیرالدوله

سعید جعفری

اهالی منطقه‌ی خیابان منوچهری تهران چندی قبل با امضای طوماری به سازمان میراث فرهنگی، خبر از گود برداری و آغاز ساخت و ساز در حریم عمارت تاریخی مشیرالدوله پیرنیا را فاش کردند که موجب اعتراض اهالی فرهنگ و تاریخ ایران‌زمین شده است.

میرزا حسن‌خان مشیرالدوله، نویسنده کتاب‌های تاریخی مهمی همچون «تاریخ ایران باستان» است که برخی ارزش آن را همردیف شاهنامه‌ی فردوسی می‌دانند.

خانواده‌ی مشیرالدوله نیز از خانواده‌های فرهنگ‌دوست و بسیار اثرگذار ایرانی در دو قرن گذشته، مصدر خدمات فرهنگی بسیاری بوده‌اند.

خانه‌ی مشیرالدوله

میرزا حسن خان که بعدها نام خانوادگی پیرنیا را برای خود انتخاب کرد، در سال ۱۲۵۱، در تبریز به دنیا آمد.

وی پس از انجام تحصیلات مقدماتی و آموختن دروس معمول زمان خود در تهران، به تشویق میرزا علی اصغر خان امین السلطان، برای ادامه تحصیل به روسیه رفت و دوره «مدرسه نظام» و «مدرسه حقوق» آن کشور را گذراند.

استاد محمد گلبن، مورخ و پژوهشگر مشروطه در این زمینه می‌گوید: «یکی از خدمات مهم میرزا حسن‌خان در زمانی که در مسکو بود، ایجاد موسسه خیریه برای کمک به کسانی بود که به واسطه‌ی زورگویی حکام از کشور فرار کرده بودند و به واسطه‌ی بضاعت مالی، نمی‌توانستند به کشور بازگردند».

محمد گلبن

میرزا حسن خان، زمانی که پدرش وزیر امور خارجه شد، به ایران بازگشت و در سفر اول مظفرالدین شاه به اروپا، به عنوان مترجم و منشی امین‌السلطان، جزء همراهان شاه بود.

وی در سال ۱۲۸۱، به وزیر مختاری روسیه انتخاب شد. در بیست و هشت سالگی، با دختر میرزا احمد خان علاءالدوله(از اعضای درجه اول دربار مظفر الدین شاه) ازدواج کرد.

دکتر احسان نراقی، مشاور سابق مدیرکل یونسکو در گفتگو با رادیو زمانه گفت: «مسئولین مربوط به میراث فرهنگی و شهرداری، باید هر چه زودتر لغو مجوز ساخت و ساز حریم خانه‌ی پیرنیا را اعلام کنند و آنجا را محلی برای نگهداری اسناد ملی و آرشیو مستندات تاریخی کنند».

دکتر احسان نراقی

آقای نراقی اساتید فرهنگ و ادب را به اعتراض به این مسأله فراخواند و از جمع‌آوری امضای اساتید در کنار طومار مردم منطقه، استقبال کرد.

تصویر امضای اساتید | متن نوشته شده بر روی تصویر: حمایت اساتید دانشگاه و محققان و دوستداران هنر و میراث فرهنگی و اهالی منطقه ۱۲ در مخالفت با گودبرداری و ساخت مجتمع تجاری در مقابل عمارت تاریخی و ثبت شده مشیرالدوله پیرنیا در خیابان منوچهری و درخواست ایجاد فضای سبز در مقابل چهره اصلی این عمارت تاریخی.

حسن پیرنیا پنج دوره نماینده مجلس شورای ملی بود. چهار بار نخست‌وزیر و بیست و چهار بار به مقام وزارت رسید.

وی در ده سال آخر عمرش اغلب به کارهای فرهنگی و علمی اشتغال داشت.

پس از درگذشت مشیرالدوله در سال ۱۳۱۴ بر اثر بیماری، عمارت وی در خیابان منوچهری تهران به ثبت اسناد تاریخی و ملی رسید ولی هم‌اکنون با گودبرداری در مقابل عمارت، با وجود آنکه اهالی منطقه اعتراض خود را نسبت به گودبرداری حریم این عمارت تاریخی به شهرداری و میراث فرهنگی منعکس کرده‌اند اما ساخت و ساز همچنان ادامه دارد.