موز ميوه فقرا، گوجه در سبد اغنيا

شراگیم علیپور

"دست‌هاي مرموز، مافياي ثروت، منتقدان دولت، بازمانده‌هاي دولت هاي پيشين، دلالان و رسانه‌ها باعث شده‌اند تا قيمت هر كيلو گوجه‌فرنگي در بعضي نقاط تهران تا كيلويي ۳۵۰۰ تومان افزايش يابد. يا شايد بايد بگوييم سياست‌هاي اقتصادي دولت‌هاي پيشين باعث شده‌است تا قيمت انواع ميوه و سبزي گران شوند."

اين مي تواند تحليل دولتمردان دولت نهم از گراني بي سابقه اين ‌روزهاي ميوه و سبزي ها در بازار ايران باشد. كمااينكه در موارد مشابه پيشين نيز آنها همين جملات يا جملاتي مشابه به آن را بر زبان آورده‌اند.

تازه‌ترين تحليل از اين دست تحليل ها را علي‌اكبر جوانفكر، مشاور مطبوعاتي آقای احمدي نژاد در گفت و گو با ايسنا ارائه كرده‌است كه البته چيزي از تلخي گراني‌ها نمي كاهد. او مي گويد: «سياست مجدانه دولت نهم مبتني بر مهار قيمت‌ها و مبارزه با گران شدن بي‌رويه اقلام مصرفي مردم است. مردم ما اين رويكرد دولت را باور كرده‌اند؛ زيرا مشاهده مي‌كنند كه دولت طي سال جاري بهاي بنزين را به عنوان يك كالاي به شدت تاثيرگذار بر قيمت ساير كالاها، افزايش نداده است. البته برخي اجازه ندادند شيريني همين اقدام دولت هم در كام مردم بنشيند و در طول سال جاري شاهد بوديم كه پيوسته مردم را نسبت به احتمال افزايش قيمت بنزين يا سهميه‌بندي آن نگران كردند».

مشاور آقای احمدي نژاد همچنين مي گويد: «از ديگر اقدامات دولت اين بود كه در دو نوبت تلفن همراه را به پايين‌ترين قيمت ممكن تنزل داد و در واقع مي‌توان گفت كه قيمت كالاهاي مصرفي مردم كه در حيطه‌ي اختيارات دولت قرار داشته، كنترل شده يا تنزل يافته است. اما همزمان با اجراي اين سياست دولت، شاهد افزايش غيرمتعارف قيمت‌ها در برخي بخش‌ها هستيم كه بدون ترديد نمي‌توان نقش تاثيرگذار و تعيين‌كننده عوامل رواني و تبليغاتي، دست‌هاي پيدا و پنهان سياسي و بهره‌مندان از ثروت‌هاي نامشروع را در اين افزايش قيمت‌ها ناديده گرفت».

اما در همين حال كه مشاور مطبوعاتي رييس دولت بر تحليل مبتني بر توهم توطئه ريشه‌يابي گراني ها سخن مي گويد، خطيبان نمازجمعه‌هاي سراسر شهرهاي ايران روز گذشته به وضوح از ناتواني دولت در كنترل گراني ها انتقاد كردند. آنها با انتقاد از دولت در اتخاذ سياست هايي كه تورم و گراني كالاهاي اساسي را به دنبال داشته از دولت و مجلس خواستند تا هر چه زودتر فكري براي گراني ها كنند.

چه اگر تا پيش از اين گراني ها در حوزه هايي مانند اجاره‌بها و قيمت زمين و مسكن از كنترل و تحمل خارج شده‌بود، حال گراني هاي غيرقابل تخمل به حوزه كالاهاي اساسي، خوراكي ها و ميوه كشيده شده است.

رسيدن قيمت گوجه‌فرنگي به كيلويي ۳۵۰۰ تومان در بعضي محله‌هاي شهر تهران غيرقابل تحمل است. بخش بزرگي از جامعه كه چندي است گوجه‌فرنگي و تخم‌مرغ را به جاي گوشت قرمز، مرغ و ماهي در سبد هزينه‌هاي خود نشانده اند، بايد به دنبال جايگزين ديگري باشند، چراكه حتي پايين‌ترين قيمت گوجه‌فرنگي در بازارهاي محلات تهران كه ۱۵۰۰ تومان براي هركيلو تعيين شده است در توان خريد گروه بزرگي از جامعه نيست.

البته افزايش قيمت ميوه‌ها و سبزي به گراني گوجه‌فرنگي محدود نمي شود. قيمت پياز و سيب‌زميني، انواع ميوه شامل پرتقال، نارنگي و سيب نيز در هفته‌هاي اخير با افزايش قابل‌توجهي روبرو شده‌است كه البته اين رشد بي سابقه قيمت‌ها با سكوت مسوولان و گاه با توجيه آنها همراه شده‌است.

محمد صادق مفتح، معاون وزير بازرگاني، هفته گذشته نوسان قيمت ميوه در اين فصل را طبيعي خوانده بود تا خيال تمام كساني را كه چشم اميد به كنترل و تنظيم بازار از سوي اين وزارت دوخته‌اند راحت كند. البته مي توان پيش بيني كرد كه حتي با ادامه اين وضعيت چيزي بيش از تحليل‌هاي تكراري مسوولان دولتي و فرافكني هاي معمول به گوش نرسد. به نظر مي رسد با افزايش بي سابقه قيمت ميوه‌هايي كه به طور سنتي بيش از ميوه‌هاي ديگر در سبد هزينه خانوارهاي ايراني قرار داشتند، الگوي مصرف ايراني ها تغيير كند. وقتي گوجه فرنگي با قيمت كيلويي ۳۵۰۰ تومان به دست مشتريان آن مي رسد، مشتريان گوجه فرنگي را بايد در زمره گروه‌هاي برخوردار جامعه قرار داد.

اين روزها در ميادين ميوه و تره‌بار و مراكز خريد، مردان و زنان ميانسال و كهنسال بسياري يافت مي‌شدند كه گه‌گاه تاب تحملشان به پايان مي‌رسد و مي‌گويند: "آوردن پول نفت بر سر سفره ها نخواستيم، همين گوجه و خيار را ارزان كنند تا به زندگي‌مان برسيم!" برخي از آنان هم خريد برخي ميوه‌ها و اقلام خوراكي با قيمت‌هاي سرسام‌آور را با توجه به ميزان درآمدشان، فعلي "حرام" توصيف مي‌كردند!

افزايش قيمت ميوه و سبزي تا آنجا پيش رفته‌است كه پيازبه كيلويي ۶۵۰ تومان، هر كيلو سيب زميني به ۷۵۰ تومان، پرتقال به هر كيلو ۱۰۰۰ تومان و نارنگي به كيلويي ۹۰۰ تومان رسيده‌است.

در چنين شرايطي اين ميوه‌ها به اقلام لوكسي تبديل شده‌اند كه كمتر گروه درامدي قادر به خريداري آنهاست. در اين ميان موز كه تا پيش از اين در زمره ميوه‌هاي لوكس و به عنوان كالايي تجملي به‌شمار مي آمد اين روزها با قيمت‌هايي پايين‌تر از گوجه، پرتقال و ديگر ميوه‌ها و سبزي ‌ها به دست مشتريان مي رسد.

با اين حساب موز به ميوه فقرا تبديل شده است و مصرف‌كنندگان املت گوجه‌فرنگي بايد به فكر درست كردن غذاي جديدي با موز باشند تا بتوانند از پس هزينه‌هاي خوراكي خانوارهاي خود برآيند.