| رادیو زمانه > خارج از سیاست > فرهنگ و جامعه > شيعيان باميان در انتظار بودا | ||
شيعيان باميان در انتظار بودا
قبيله هزاره افغانستان كه در ولايت باميان در مركز افغانستان سكنا دارند، مثل تمامي پيروان مذهب تشيع، در انتظار ظهور امام دوازدهم خود هستند. اما در اين ولايت كه در سال 2001 توسط طالبان وحشيانه به خاك و خون كشيده شد، وضع به گونه ديگري است و شيعيان اين منطقه در انتظار بازگشت مجسمه‌هاي هزار و ششصدساله بودا هستند. طالبان كه عقيده داشتند اين مجسمه‌ها با ممنوعيت تصويرگري كه در قرآن آمده منافات دارند، در زمان حکومت خود در افغانستان دستور تخريب آن‌ها را داده بودند. گروه‌هاي بين‌المللي مرمت آثار باستاني به كمك يونسكو در كنار صخره‌هاي بزرگي كه روزي دو مجسمه غول‌پيكر «بودا» در آن‌ها جاي داشتند، مستقر شده‌اند و سال‌هاست كه فعاليت‌هاي خود را براي مرمت اين دو مجسمه تخريب شده، آغاز كرده‌اند. اين گروه‌ها تلاش مي‌كنند تا قبل از رسيدن فصل زمستان در افغانستان كار خود را پايان دهند و از آن‌جا بروند. يكي از مهندسان اين گروه‌ها مي‌گويد: «وقتي درجه دما به زير صفر مي‌رسد، ماشين‌هاي ما نمي‌توانند كار كنند». اين مجسمه‌ها، بزرگ‌ترين مجسمه‌هاي سنگي بودا در جهان به شمار مي‌آيند. به گفته منابع وابسته به یونسکو مجسمه کوچک‌تر بودا كه چهره زنانه دارد، به طول 38 متر، حدود سال 507 میلادی و مجسمه بزرگتر که چهره مردانه و 53 متر طول دارد، حدود سال 551 میلادی ساخته شده‌اند. قدمت اين مجسمه‌ها كه به شيوه استفاده از ليزرتخمین زده شده‌اند، ممکن است تا 15 سال خطا داشته باشند. اما با این حال نیز نتیجه به دست آمده با تصورات پیشین درباره قدمت این مجسمه‌ها بسیار تفاوت دارد. پیش از این تصور می‌شد این مجسمه حدود 1800 سال قدمت داشته باشند. گروهي از متخصصان آلماني هم در حال فهرست‌برداري از بقاياي دو مجسمه بوداي ايستاده هستند. يك گروه ايتاليايي هم مسئوليت مستحكم ساختن جايگاه دو بوداي تخريب‌شده را بر عهده دارد و گروهي از متخصصان ژاپني هم در حال مرمت و حفاظت ديوارنگاره‌هاي بي‌نظير بيش ازهزار غار دره باميان هستند. به باور اين كارشناسان ژاپني قدمت اين ديوارنگارها به قرن هشتم ميلادي مي‌رسد. اين غار‌ها كه در 120 كيلومتري غرب ويرانه‌هاي باميان واقع شده، متشكل از چهار لايه و 7 اتاق هستند. لايه زيرين آن‌ها كه بزرگ‌ترين‌شان نيز هست 4 متر ارتفاع، 5 متر عرض و 15 متر طول دارد. در پشت بوداي كوچكتر، باستان‌شناسان كوهنورد ايتاليايي با طناب صخره‌هاي تكه تكه شده را به هم متصل مي‌كنند. مهندس «تونولي» سرپرست گروه ايتاليايي مي‌گويد: «كار ما خيلي سخت و خطرناك است. چون بمب‌ها صخره‌هاي را خرد كرده و همه‌ي آن‌ها متزلزل هستند». يكي از مشكلات گروه‌هاي كارشناس در اين پروژه باستان‌شناسي، وجود مين‌هاي كاشته شده توسط طالبان در نزديكي مجسمه‌هاي بودا است. اين مين‌ها كه گاهي با بارش باران به وضوح مي‌توان آن‌ها را ديد، جان اعضاي اين گروه‌هاي بين‌المللي را تهديد مي‌كند. البته سه موسسه مين‌پاكني به‌تازگي ۳۴هزار و ۸۵۰مترمربع از زمين‌هاي اطراف مجمسه‌هاي بودا را از وجود مين پاكسازي كرده‌اند. با اين حال، طي يك سال اخير در ولايت باميان دست كم ده‌ها نفر براثر انفجار مين كشته و يا زخمي شده‌اند و در كل افغانستان نيز، مين بيش از چهار ميليون روستايي را در افزون بر دو هزار و ۵۰۰ روستا تهديد مي‌كند.  مجسمه‌هاي سنگي بودا در باميان مين‌هاي كاشته شده در منطقه مقابل مجسمه‌هاي بودا، سبب كندتر شدن فعاليت گروه‌هاي باستان‌شناسي شده و همچنين باعث شده است كه ماشين‌هاي سنگين نتوانند در اين منطقه تردد كنند و تمام كارهاي حفاري و پژوهشي با دست انجام مي‌شود. يكي از اعضاي حزب «وحدت»، اصلي‌ترين حزب شيعه هزاره، مي‌گويد: «يكي از مجسمه‌هاي بودا بايد بازسازي شود و ديگري نيز اگر نيمه كاره رها شود بهتر است. زيرا به اين وسيله مي‌توانيم به دنيا نشان دهيم كه طالبان چه جنايتي را بر مردم افغانستان روا داشتند.» او مي‌افزايد: «بودا پيامبر خدا بوده و وحي الهي را دريافت مي‌كرده است. او مردم را به خوبي و خدا هدايت مي‌كرد».  |
||
