یکشنبه‌ها کارگاه داستان

روزگاری نه چندان دور در ایران نشریات ادبی و حتا روزنامه‌ها با چاپ داستان کوتاه نبض ادبیات داستانی را می‌گرفتند و به موازات آن خوانندگان و منتقدان ادبی از کم و کیف آن آگاه می‌شدند. در چند سال اخیر که نشریات ادبی قلع و قمع شده و راهی برای عرضه‌ی آثار داستانی وجود ندارد، میدانی هم نیست تا داستان‌نویسان جوان فرصتی برای ارائه‌ی داستان‌های خود داشته باشند. می‌نویسند و نمی‌دانند کجای کارند.

بی‌شک نشریات هر کشوری فضایی برای استعدادهای تازه ایجاد می‌کنند تا خوانندگان با یک یا چند نام آشنا شوند. این امکان به‌کلی در ایران موجود نیست و با این وضع ادبیات داستانی و خلاقه در سال‌های آینده آسیب خواهید دید. گرچه برخی سایت‌ها و وبلاگ‌ها به چنین کاری مبادرت می‌ورزند و اینجا و آنجا گاهی داستان نونویسند‌‌ه‌ای انتشار می‌یابد، و نیز گاهی مسابقه‌ی ادبی برگزار می‌شود، اما اینترنت و رسانه‌ی مجازی هنوز به آن صورت فراگیر نشده است.
با این همه اگر اینترنت فراگیر شود، مانع از حضور نشریات ادبی کاغذی نخواهد بود، چنانچه در کشورهای اروپایی بالاترین امکان اینترنتی و سایت‌ها و رسانه‌های مجازی فعالند، اما نه تنها از تعداد نشریات ادبی و فرهنگی کاسته نشده، بلکه بر تعداد آنها افزوده هم می‌شود.

جدا از سیاست و جنگ قدرت و سیاست‌گذاری کشورداری و مسایل اقتصادی و اجتماعی، ادبیات و فرهنگ باید نفس بکشد. به‌عنوان مثال هر اتفاقی در هر کشوری بیفتد، درختکاری را نمی‌توان پشت گوش انداخت. حتا اگر جنگ باشد، عده‌ای در زمین‌ خدا درخت می‌کارند تا حداقلی از نشانه‌ی زندگی را بجا گذارند. این سال‌ها و این روزها مسئولان سیاسی و مسئولان فرهنگی کشور نشان داده‌اند که ادبیات خلاقه اصلاً در سیاست‌گذاری‌هاشان وجود خارجی ندارد. توقیف فله‌ای مطبوعات، قلع و قمع مراکز فرهنگی و ادبی، در محاق ماندن بیش از چهارهزار کتاب در اداره‌ی کتاب وزارت ارشاد، ورشکستگی صنعت نشر بر اثر سیاست سانسور و کاغذ، و برچیده‌شدن تمامی میدان‌های ادبیات خلاقه، فضایی به‌وجود آورده است که نویسندگان به‌ویژه نویسندگان جوان هیچ چشم‌اندازی برای عرضه‌ی آثار و به عرصه رسیدن ندارند.

درست در چنین وضعی است که رسانه‌های مجازی و سایت‌ها می‌توانند به کمک جامعه و نویسندگان برخیزند و فضایی برای کشف و پرورش استعدادها و نیز فرصتی برای رقابت‌های خلاق فراهم سازند.
"زمانه" در طول سه سال گذشته از آغاز تا امروز یکی از دغدغه‌هایش ادبیات خلاقه بوده است. با توجه به این که هر نویسنده‌ و هر کسی که به تولید ادبیات خلاقه می‌پردازد یک نفر محسوب نمی‌شود، بلکه یک طیف است و یکی از همکاران بالقوه‌ی ما به ‌حساب می‌آید که گروه یا حلقه‌ای از مخاطبان و شنوندگان و خوانندگان را علاقمند می‌سازد. "زمانه" همواره صفحات متعددی برای ادبیات و ادبیات خلاقه داشته است.

توجه به ادبیات داستانی و ادبیات خلاقه در سال ۲۰۰۸ یک جریان ادبی خوب و سازنده به‌وجود آورد که دستاوردش بر پایی مسابقه‌ی "قلم زرین زمانه" بود. مسابقه‌ای که حدود پانصد داستان برای ایران به ارمغان آورد. مسابقه‌ای که برای ادبیات ایران بیش از چهل داستان برگزیده به یادگار گذاشت.

برای رسیدن به وضعیت مطلوب باید سعی و تلاش کرد و نیز باید زمینه‌ها را فراهم ساخت. در همین فرصت من سعی می‌کنم با سردبیر "زمانه" حرف بزنم تا چنین فضایی را برای جوانان ایرانی، برای استعدادهای تازه، برای کشف خلاقیت‌های ادبی ایجاد کند که بتوانیم در سال جاری مثلاً تا نوروز تأثیری هرچند کوچک در ادبیات ایران ستمدیده داشته باشیم.
نظیر حاصلی که در سه سال گذشته به دست آمد، این بار با نگاه به تجربه‌ی گذشته کمی سنجیده‌تر و از لحاظ کیفی بالاتر تلاش کنیم که با همکاری و همراهی نویسندگان وقتی به پشت سر برمی‌گردیم، بتوانیم به حاصل کارمان لبخند بزنیم و به آن ببالیم.

بنابراین:
یک: روزهای یکشنبه از این پس هر هفته یک داستان کوتاه از نویسندگان جوان را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم.

دو: هر هفته یک یا دو داستان برگزیده را در سایت "زمانه" منتشر می‌کنیم.

سه: به مرور میدان و فضای مسابقه‌ی "قلم زرین زمانه" را در رادیو زمانه آماده می‌کنیم.

چهار: بیرون از مسایل سیاسی و اجتماعی و کشمکش‌های جاری کشور، ما به شکل پیگیر از درختکاری غافل نمی‌شویم تا در چشم‌انداز سرسبز ادبیات خلاقه اثری از خود بجا گذاریم. بالطبع، خاستگاه ادبیات خلاقه همین اجتماع و همین رویدادهاست و آثار ادبی رنگ و بوی زمانه‌ی خود را بر رخسار خواهد داشت.

پنج: تلاش می‌کنیم آثار برگزیده و زُبده‌ی این کاشفان فروتن خلاق را منتشر سازیم.

شش: زمانه را رسانه‌ی نویسندگان ایران خواهیم کرد.

هفت: فرهنگ‌سازی نیازمند میدان و آموزش است. این فضا را خواهیم ساخت.

بنابراین از نویسندگان، بخصوص نویسندگان جوان دعوت می‌کنم که داستان‌های کوتاه خود را برای ما ارسال کنند و در عنوان ایمیل بنویسند: «کارگاه داستان».

یکشنبه‌ها، کارگاه داستان، رادیو زمانه