مخالفت با قانون منع حجاب

ترجمه‌ی ونداد زمانی

در مقاله‌ی «قانون منع حجاب» به بهانه‌ی دعوت مجله‌ی نیو هیومانیست برای به بحث کشیدن تصویب قانون منع حجاب توسط پارلمان فرانسه، با دیدگاه‌های روزنامه‌نگار انگلیسی خانم یاسمین الیبهایی- براون آشنا شدیم که در موافقت با تصویب قانون فوق ارائه شده بود.

در این بخش نگاهی خواهیم داشت به نظرات آقای «کنان ملک» نویسنده‌ی کتاب «از فتوا تا جهاد»، که در دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج در حوزه‌ی «تاریخ تحول علم» تدریس می‌کند. مجله‌ی نیو هیومانیست با درج دو نظرگاه متفاوت از دو نویسنده‌ی مهاجر انگلیسی، تلاش کرده است تا ابعاد گوناگون پدیده‌ی فوق را منعکس سازد.

کنان ملک: تصویب قانون منع حجاب پذیرش یک شکست است.

بی تردید «روبنده» هیچ مغایرتی با دنیای قرن بیست و یکم ندارد. شکی نیست که حجاب «روبنده» را نمی‌توان در حد یک تکه لباس فرض کرد ولی بهای بیش از حد دادن به آن و عنوان این مسئله که حجاب فوق نمادی از موقعیت تحقیرشده‌ی زن مسلمان در اجتماع است، نیز با واقعیت فاصله دارد. موضوع اصلی این است که آیا رویارویی با این پدیده و منع استفاده از آن در چهارچوب حمایت از حقوق بشر می‌گنجد؟

به نظر می‌رسد سه دلیل عمده پشتوانه‌ی حمایتی است که ضدیت با حجاب برای خود در غرب فراهم کرده است. عده‌ای به فواید عملی منع روبنده تکیه می‌کنند. آنها از این نگرانی سخن به میان می‌آورند که به لحاظ امنیتی و حفظ جان شهروندان تصویب قانون فوق شیوه‌ی کنترل مناسبی است و بازدارنده‌ی فعالیت‌های تروریستی است.

عده‌ای نیز به واقعیت موجود در زندگی مدرن شهر‌ها اشاره می‌کنند که صورت کاملاً پوشیده‌ی زنان را مخل سنت‌ها و شعائر مدرن شغلی می‌دانند که بر پایه‌ی مراودات رویارو بین شهروندان است. طبق این دیدگاه‌ها حجاب کاملاً پوشیده حتی از توانایی‌های حرفه‌ایی زنان مسلمان نیز می‌کاهد.

دلیل عمده‌ی دیگری که کمتر به زبان می‌آید ولی در ضمیر جمعی جامعه‌ی غربی و زمام‌داران آن وجود دارد، در حقیقت احساس ناخوشایندی است که با دیدن زنان روبنده‌پوش «غریبه»‌ در شهروندان ایجاد می‌شود. به نظر این گروه از مخالفان، پوشیدن حجاب کامل، دهن‌کجی آشکار به ارزش‌های دنیای غرب است.

باید دوباره تصریح کرد که روبنده هیچ همخوانی‌ایی با دنیای معاصر ندارد و یقیناً سنتی است به جا‌مانده از دوران ملوک‌الطوایفی و قبیله‌گرایی، ولی با همه‌ی مشکلات عملی که می‌تواند ایجاد کند به همان نسبت نیز راه‌حل‌های ساده و عملی برای رفع مضیقه‌های ناشی از آن وجود دارد.

فرودگاه‌ها همیشه برای صدور جواز ورود و خروج از مرزها، مسافران روبنده‌پوش را ملزم کرده‌اند که صورت خود را نشان دهند و مسافران محجبه را نیز همیشه با درخواست‌های قانونی که به تصدیق شناسایی آنها ربط پیدا می‌کند روبه‌رو کرده‌اند. در ادارات و مراکز تولیدی و خدماتی، کارفرمایان می‌توانند از کارمندان خود بخواهند که صورت خود را نپوشانند.

تاکید مجدد اینکه، حجاب اسلامی در واقعیت نوعی بی‌حرمتی به زنان است ولی جوامع غربی مدینه‌های فاضله‌ایی نیستند که فقط این نوع ستم به زنان در آن باقی مانده است و برای حل آن به تصویب قانون منع حجاب متوصل گشته‌اند. بی‌حرمتی و توهین به زنان را در دنیای کاتولیک موجود در غرب نیز می‌توان به صراحت و گستردگی تمام جست‌وجو کرد.

سنت‌ها‌ و اعمال مذهبی مسیحیان کاتولیک نظیر آنکه در زنان حرمت و منزلت کشیش شدن را نمی‌بینند و یا استفاده از کاندوم را برای جلوگیری از ایدز تشویق نمی‌کنند و بسیاری از موارد دیگر به سادگی توسط جامعه‌ی غربی و زمام‌دارانش نادیده گرفته می‌شود و برای کنترل رفتارهای متضاد آنها با جوامع قرن بیست و یکم قانونی صادر نمی‌شود.

روشنفکران لیبرال چشم‌شان را به عقاید، شعائر و سنت‌های زن‌ستیز پروتستان‌های «اِوانجلیک»می‌بندند که معتقدند جای زن‌ها در آشپز‌خانه است و وظیفه‌ایی جز بچه‌ به دنیا آوردن ندارند. لیبرال‌ها به احترام حق زیبا و اساسی آزادی انتخاب به حریم آنها نزدیک نمی‌شوند با وجود آنکه به صراحت می‌دانند همه‌ی زنان شاخه‌های ارتجاعی‌تر مذاهب موجود در غرب نیز در موقعیت توهین‌‌آمیز و غیر شرافتنمدانه زندگی می‌کنند.

بدون کوچک‌ترین گذشتی باید با قوانین سخت و ضد انسانی دولت‌های اسلامی که زنان را مجبور به پوشیدن حجاب می‌کنند مبارزه‌ کرد و به همین دلیل نباید در جوامع غربی که حقوق بشر با دقت تمام محاسبه، تصویب و کمابیش در حال اجرا شدن است قوانین اجباری از نوع عربستان، ایران و یمن را به اشکال دیگر تصویب کرد و زنان را وادار به پوشیدن و یا نپوشیدن کرد.

آمار و ارقام و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اکثر زنان مسلمان با اراده‌ی شخصی حجاب را رعایت می‌کنند. همان گزارش‌ها رسماً اذعان می‌کنند که دلیل اصلی انتخاب حجاب بر دوش انرژی سیاسی آن است و برگزیدن ارزشی است که مستقیماً با ارزش‌های غربی تعارض دارد و نشان‌دهنده‌ی نارضایتی آنها از وضع موجود است.

حجاب روبنده نمادی از ستم بر زنان است ولی دلیل اصلی آن نیست. حجاب زنان مسلمان اروپایی حاکی از اعتراضی است که زنان مهاجر به قوانین ضد مهاجرت، تبعیض‌های شغلی وتحصیلی، فقر، و جدا افتادگی آنها از جامعه‌ی اصلی دارند. زنان مسلمان مادران، همسران و زنان مردان مسلمانی هستند که در دایره‌ی محدود نگه‌داشته‌شده برای مهاجران در فقر و تبعیض در جا می‌زنند.

ادعای اصلی قانون منع حجاب در این نهفته است که عامل بازدارنده‌ی تطبیق مسلمانان با جامعه‌ی غربی را از میان بردارد ولی «روبنده» کوچک‌ترین تأثیری در تطبیق هرچه بیشتر مسلمانان با جامعه‌ی غربی ندارد. واقعیت مستند ومسلم این است که از میان جمعیت 5 میلیونی مسلمانان فرانسه فقط 2 هزار نفر روبنده به صورت دارند.

لیبرال‌ها، نگهبانان میراث باشکوه عصر روشنگری، به جای آنکه به خاطر کنترل جمعیتی که کمتر از نیم درصد جامعه را شامل می‌گردد به دستاوردهای آزادی و حقوق بشر پشت پا بزنند، باید قبل از هر‌چیز انرژی خود را صرف قوانین و برنامه‌هایی کنند که اقلیت‌های مهاجر بتوانند از حقوق واقعی و شهروندی غربی بهره‌مند شوند.

پانوشتها:

1.Should Britain ban the burqa? Yasmin Alibhai-Brown and Kenan Malik debate whether the UK should follow the French?

2.Kenan Malik is a journalist, broadcaster and author. His latest book is From Fatwa to Jihad. Visit his website