ویژه‌نامه «رابرت بلای» دوماهنامه ادبی شوکران

سی و یكمين شماره دوماهنامه ادبی شوكران در ۳۴ صفحه به پيشخوان آمد. اين شماره از مجله ادبی شوكران ويژه‌نامه‌ای برای رابرت بلای - شاعر و مترجم غزليات حافظ – به حساب می‌آيد.

ويژه‌نامه اين شاعر، پژوهشگر و اديب برجسته آمريكايی به كوشش محمدعلی نيازی جمع‌آوری شده و عكس‌های آن هم توسط دفتر رابرت بلای در اختيار شوكران قرار گرفته است.

طرح جلد دوماهنامه ادبی شوكران، ويژه‌نامه رابرت بلای

رابرت بلای يكی از شخصيت‌های برجسته ادبی معاصر در آمريكاست و از او به عنوان يكی از بانيان مكتب نوين ادبی‌ هاروارد ياد می‌شود. رابرت بلای شاعر و پژوهشگری است كه در طول پنجاه سال گذشته در آمريكا به خلاقيت‌های تازه‌ای روی آورده است.

سرودن اشعار سياسی و اجتماعی و ترجمه ادبيات ملل به انگليسی از جمله اين دسته از آثار اوست. رابرت بلای در معرفی شاعران و نويسندگان و متفكران امروز كشورهای در حال توسعه به غرب هم سهم بسزايی ادا كرده است، شاعران بزرگی مانند پابلو نرودا (۱۹۷۳ - ۱۹۰۴) و فدريكو گارسيا لوركا (۱۹۳۶ - ۱۸۹۸) با ترجمه‌های او به انگليسی‌زبانان معرفی شده‌اند.

ترجمه انگليسی رينولد نيكلسن از مثنوی مولانا نيز برای نخستين بار توسط او به كلمن باركس معرفی و در اختيار وی قرار گرفته است.

در صفحات ابتدايی مجله، نامه‌ای از رابرت بلای خطاب به سردبير مجله (پونه ندايی) با دست خط وی و ترجمه‌ای از اين نامه به چاپ رسيده است. بلای در اين نامه به خاطر اختصاص يک شماره از مجله به او تشکر کرده و اين اتفاق را نوعی باز آمدن به خانه ذکر کرده است؛ چرا که شعر ايران را پشتوانه کار خود می‌داند.

او می‌نويسد: «عطار، حافظ، مولانا و سعدی به من شادی فراوان بخشيده و راهنمای من بوده‌اند. يکی از شعرهای اخير من چنين پايان می‌يابد: آنچه سعدی نگفت هرگز گفته نخواهد شد.»


صفحات ۴ تا ۷ مجله شوکران به اشعار رابرت بلای با ترجمه مرتضی ثقفيان و پونه ندايی اختصاص دارد و پس از آن زندگينامه او با ترجمه پوران کاوه به چشم می‌خورد.

«تصميم گرفت شاعر بماند» نيز عنوان مقاله‌ای از دکتر ضياء موحد درباره بلای است. موحد در اين نوشتار - که پيشتر در روزنامه شرق چاپ شده - بلای را شاعری معرفی کرده که کارش را می‌توان از دو وجه منفی و مثبت بررسی کرد.

موحد او را شاعری دانسته که شاعرانی از کشورهای گوناگون را به آمريکاييان معرفی و آثار آنان را به انگليسی ترجمه کرده است، اما در اين ميان اثری از نام شاعران معاصر ايران ديده نمی‌شود. اما آنچه مهم است جنبه مثبت کار او يعنی معرفی غزل و بالاتر از آن غزل‌سرايی است که کاری بديع بوده است.

او از بلای به عنوان شايد نخستين شاعر غربی ياد کرده که تفاوت غزل و قصيده را خوب می‌داند. موحد همچنين از بلای به عنوان شاعری سياسی ياد می‌کند و می‌نويسد: «از ويژگی‌های رابرت بلای حساسيت او در برابر مسائل اجتماعی و سياسی است. شايد آخرين کتاب رابرت بلای کتابی با عنوان «ديوانگی امپراطوری» در سال ۲۰۰۴ باشد. اين کتاب در مخالفت با جنگ آمريکا در عراق است.»

«تأملاتی بر حافظ» نوشته رابرت بلای با ترجمه احمد پوری و نمونه‌هايی از ترجمه‌های او از غزل‌های حافظ و گفتگوی علی‌اکبر عبدالرشيدی با رابرت بلای و کلمن بارکس به ترجمه محمدعلی نيازی و با عنوان «از كشتزارهای برفی تا باغ‌های شيراز» از ديگر مطالب خواندنی اين شماره است.