فكس‌های يك نويسنده از آن دنيا

سامان ايراني

ده سال پس از درگذشت ژان-ادرن آليه (Jean-Edern Hallier)، نويسنده‌ي فرانسوي، ‌فكس‌هايي كه وي به نويسندگان، ناشران، سياست‌مداران مي‌فرستاد، در قالب كتابي با نام «فكس‌هايي از آن دنيا» توسط انتشارات «ميشالون» در پاريس منتشر شده است. اين كتاب كه عنوان فرعي آن «ولتر همه‌ي زمان‌ها» است، سواي اين‌كه بسياري از موضوعات مناقشه‌برانگيز مورد علاقه «آليه» را دوباره زنده مي‌كند، در نوع خود اثري ادبي به شمار مي‌آيد.

ژان-ادرن آليه(Jean-Edern Hallier)، نويسنده‌ي فرانسوی

در واقع ژان-ادرن آليه كه در دهه ۸۰ قرن بيستم مورد توجه «اليزه» بود، با ارسال بي‌محاباي اين فكس‌ها به دوستان و دشمنانش، خشم خود را نسبت به بعضي مسايل مطرح مي‌كند. در اين نوشته‌ها كه همزمان براي ده‌ها نفر فرستاده مي‌شد، مي‌توان خاطرات روزانه اين نويسنده را نيز مشاهده كرد. او خود در سال ۱۹۹۲ خطاب به «كلود شركي» مدير انتشارات «سوي» مي‌نويسد: «به نظر مي‌رسد كه من با اين فكس‌ها به شما توهين مي‌كنم، در صورتي كه اين كار، صرفا يك ابزار ادبي است و مرا ياد دوران پروانه‌هاي "سوررئاليست" مي‌اندازد.»

«فكس‌هايي از آن دنيا»، فكس‌هاي سال ۱۹۹۲ تا پايان مرگ نويسنده را شامل مي‌شود كه بر اثر تصادف جان باخت. او در اين سال‌ها از جناح چپ نااميد شده بود، زيرا اين حزب به وعده‌هايي كه به آليه داده بود عمل نكرده بود و گمان مي‌رود كه وي با اين كار از قدرت انتقام‌گيري مي‌كرد.

تصویر روی جلد کتاب فكس‌هايي از آن دنيا

ژان-ادرن آليه در سال ۱۹۹۳ مي‌نويسد: «پس از ولتر و ويكتور هوگو، من زجركشيده‌ترين نويسنده‌ي فرانسه هستم.» وي ادامه مي‌دهد: «بعد از اتهاماتي كه به فلوبر و بودلر زده شد، ننگين‌ترين و شرم‌آورترين حمله‌ها كه مي‌توانست به يك نويسنده صورت گيرد، به من شد».

اما با نزديك‌ شدن به انتخابات رياست جمهوري سال ۱۹۹۵، او به ژاك شيراك، نامزد رياست جمهوري فرانسه، نزديك شد و در مه ۱۹۹۴ براي او نوشت: «من از آشنايي شما خيلي خوشحالم و اميدوارم به درد شما بخورم».

اين «فكس‌هاي ولتري» همچنين بيان‌گر دوستي‌ها و دشمني‌هاي ژان-ادرن آليه با ديگران است: «چند شب پيش كابوسي ديدم. برنارد-آنري لوي در اليزه بود». (نوشته شده در ژوئن ۱۹۹۵)

ژان-ادرن آليه كه در اول مارس ۱۹۳۶ در سن-ژرمن-آن-لاي به دنيا آمد و در ۱۲ ژانويه ۱۹۹۷ در دوويل درگذشت. اولين كتاب خود را با نام «ماجراجويي‌هاي يك دختر جوان» در سال ۱۹۶۳ منتشر كرد و تا آخر عمر خود نيز ۱۵ كتاب به چاپ رساند. او در ابتداي نويسندگي‌اش، جزو نويسندگان رمان نو به شمار مي‌آمد، اما چندي نگذشت كه با چاپ «درد عشق» در سال ۱۹۷۴ از اين جنبش ادبي فاصله گرفت.

وقتي آليه نمي‌توانست حرف‌هايش را مكتوب فكس كند، آن‌ها را با تلفن مي‌گفت. اين مكالمات در كتابي با نام «الو، من ژان-ادرن هستم...» توسط انتشارات ميشل لافون منتشر شده است.