تاريخ ادبيات جهان در ۱۶ دستور غذا

سامان ايراني

كتاب «سوپ كافكا» نوشته «مارك كريك» نويسنده انگليسي، كه اخيرا در فرانسه ترجمه و با اضافاتي منتشر شده، تاريخ ادبيات جهان در ۱۶ دستور غذاست. اين كتاب كه با زباني طنز نوشته شده، به گونه‌اي سبك‌شناسي شانزده نويسنده بزرگ جهان از جمله، ريموند چندلر، مارسل پروست، گابريل گارسيا ماركز، جان اشتاين‌بك، ايتالو كالوينو، ماركي دو ساد و ويرجينيا ولف را ارايه مي‌دهد.

«مارك كريك» با طنزي كاملا خاص انگليسي‌ها، در اين كتاب به خوبي در پوست هر كدام از ۱۶ نويسنده مورد نظر خود –نسخه فرانسوي ۲ نويسنده بيش‌تر از نسخه اصلي كتاب به زبان انگليسي دارد- پنهان شده و از هركدام شمايي اشتهاآور و نه مخل هاضمه به دست مي‌دهد.

نويسنده «سوپ كافكا» در هر يك از اين متون –دستور غذاها- از سبك، درون‌مايه، دل‌مشغولي‌ها و فضاهاي ادبي آثار يك نويسنده بزرگ جهان تقليد كرده است و به‌ گونه‌اي اين تقليد انجام گرفته شده كه گويي خود نويسنده اصلي، متن را نوشته است. اين متن‌ها كه هر يك با عنوان يك خوراكي نام‌گذاري شده است، از «بره با سس مخصوص ريموند چندلر» آغاز شده و با «شيريني ميوه‌اي ويرجينيا ولف» پايان مي‌يابد.

اين ۱۶ دستور غذاي ادبي به نوعي بزرگ‌داشت ۱۶ نويسنده بزرگ جهان به شمار مي‌آيد و خواننده با خواندن هر يك به دنياي ادبي اين نويسندگان سفر مي‌كند. مثلا طرز تهيه «سوپ كافكا» كه از خمير سويا، شامپاين و جلبك تشكيل شده، در فضاي ادبي رمان «محاكمه» نوشته «فرانتس كافكا» روايت مي‌شود. يا شيوه پخت غذاي «بره با سس مخصوص ريموند چندلر» كاملا در فضاي پليسي آثار چندلر نوشته شده است. از اين روي، به نظر مي‌رسد نويسنده «سوپ كافكا» با نوشتن اين كتاب، به نوعي با بزرگان ادبيات جهان زورآزمايي طنزگونه‌اي كرده است.

مارك كريك كه متولد ۱۹۶۲ در لندن است، از همان دوران دبيرستان با نويسندگان ادبيات جهان آشنا شد و كساني را چون آلبر كامو، آلن-فورنيه، كولت و كوكتو را شناخت. در سال ۱۹۸۵ بنياد ادبي سروانتس در اسپانيا از اهداي جايزه ادبي سروانتس به كريك خودداري كرد و اين اتفاق براي اين نويسنده انگليسي شكستي بزرگ بود. او پس از اين سال، نوشتن را رها كرد و به عكاسي پرداخت و كتاب «سوپ كافكا» اولين كتاب اين نويسنده پس از سال‌ها سكوت ادبي است. همچنين‌ تمام عكس‌هاي كتاب «سوپ كافكا»، توسط خود نويسنده گرفته شده است.

با اين حال، خواننده «سوپ كافكا» اگر روزي حتی به طور سرزده ميزبان يكي از نويسندگان بزرگ ادبيات شد، مي‌داند چه چيزي را سر ميز غذا بگذارد، زيرا كتاب «سوپ كافكا» واقعا دستورالعمل‌هاي غذايي را به مخاطب ارايه داده است، اما به شرط اين‌كه خواننده به خود زحمت بدهد و چربي‌هاي ادبي اضافه‌اش را بگيرد!