نام ها و سايه ها

شهرنوش پارسی پور

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

رمان نام ها و سايه ها شرحى ست از زندگى يكى از نيروهاى سياسى ايران وابسته به حزب توده. رمان مى كوشد حالت نهيليستى اين شخصيت را كه سال ها از وطن دور بوده مورد بررسى قرار دهد. محمد رحيم اخوت كه در سال ١٣٢٤ به دنيا آمده داراى آنچنان حافظه تاريخى هست كه حداقل خاطرات پس از سال ١٣٣٢ را در ياد داشته باشد. مى دانيم كه به دليل اعدام شمارى از افسران حزب توده و در عين حال منحل شدن آن از طرف دولت و زندگى مخفى اين حزب در زير زمين و گريختن شمارى از اعضاى آن به خارج از كشور حالتى اسطوره وار در اطراف آن شكل گرفت كه حداقل يك دهه ذهن انديشمندان ايران را به خود معطوف مى داشت. از سوى ديگر تشكيل جبهه ملى و پس از آن جدا شدن خليل ملكى و شمارى از روشنفكران از اين حزب و تشكيل نيروى سوم از نكاتى بود كه در حافظه سياسى جامعه ايران جائى براى خود باز كرد. شكل گيرى گروه هاى چريكى در ايران كه از حزب توده تبعيت نمى كردند روان جوانان جامعه را زير سيطره خود گرفت و كم كم، با شدت گرفتن انتقاد در سطح بين المملى نسبت به ارزش هاى شوروى، حزب توده نيز به زير سئوال رفت. با اين حال شك نيست كه اين حزب در شكل بخشى به آنچه كه امروز در ايران بر مسند قدرت است نقش مهمى بازى كرده. اين حزب پس از متحد شدن با حزب الله موفق شد نقش تخريبى ترسناكى را برعهده بگيرد. اما خود اين حزب نيز پس از آن كه خر حزب الله از پل گذشت قربانى شد و اعضاى آن به زندان رفتند و بخشى نيز اعدام شدند. مى توان باور كرد كه حالت انفعال و احساس شرم از مجموعه حركات حزب گريبانگير بخشى از اعضا و هواداران آن بوده است. رمان محمد رحيم اخوت در خدمت بازبينى اين مسائل است.