یک بام و دو هوای اروپا در قبال ایران

رضا جمالی

هفته ‌گذشته ٥ سپتامبر، وزرای امور خارجه بیست و هفت کشور اروپایی در استکهلم حضور یافته بودند تا درباره‌ی موضوعات در دستور کار خود، و از جمله مسئله‌ی هسته‌ای و حوادث پس از انتخابات در ایران، بحث و تبادل نظر کنند. اما همزمان با این اجلاس، صدها نفر از ایرانیان هوادار جنبش سبز و دمکراسی در پایتخت این کشور با تجمع گسترده و حرکات ابتکاری از جنبش مردم ایران حمایت کردند. در این تجمع ، طومار دو هزار متری «احمدی‌نژاد رییس جمهور ما نیست»، که به امضای صدها هزار ایرانی از سراسر جهان رسیده است، به اهتزاز درآمد.
در حاشیه این نشست، نمایندگان کمپین جمعیت دفاع از دمکراسی در ایران توانستند با نماینده وزیر امور خارجه سوئد دیدار و خواسته های شرکت‌کنندگان در این تجمع اعتراضی را به مقامات سیاسی سوئد اعلام کنند. دکتر مهرداد درویش پور یکی از نمایندگان حاضر در این ملاقات بود. او درباره این دیدار توضیح می دهد::

آقای درویش‏پور، در حاشیه‏ی نشست نمایندگان پارلمان اروپا که به تازگی در سوئد برگزار شد؛ شما و نمایندگان کمپین ایرانیان در این کشور، موفق به دیدار با مقاماتی از پارلمان اروپا شدید. در این دیدار چه گذشت؟



در تجمعی که روز جمعه، به دعوت «جمعیت پشتیبانی از مبارزات مردم ایران» در محل نشست اتحادیه‏ی اروپا داشتیم، توانستیم با نماینده‏ی وزیر امور خارجه‏ی سوئد در همان محل ملاقاتی داشته باشیم. با توجه به این که سوئد ریاست دوره‏ای اتحادیه‏ی اروپا را برعهده‏‏ دارد و ریاست این نشست نیز بر عهده‏ی وزیر امور خارجه‏ی سوئد بود، حضور نماینده‏ی ایشان در آن‏جا و ملاقات با ما، به نوعی به نمایندگی از کل نشست محسوب می‏شد.

به همین دلیل، در این دیدار، ما مطالبات خود را نه فقط به دولت سوئد بلکه به کل اتحادیه‏ی اروپا معطوف کردیم و روی چهار خواست خود در جهت نشان دادن حمایت اتحادیه‏‏ی اروپا از مردم ایران، تاکید کردیم:

خواست اول ما این بود که اتحادیه‏ی اروپا، هم‏چنان از روش پیشین خود که نماینده‏ی سوئد و برخی کشورهای اروپایی در مراسم تحلیف احمدی‏نژد شرکت کرده بودند، فاصله بگیرند؛ دولت احمدی‏نژاد را به رسمیت نشناسند و روز بیست و چهارم سپتامبر، هنگام سخنرانی احمدی‏نژاد در نیویورک، نماینده‏های دولت‏های اروپایی سالن سازمان ملل را ترک کنند.

دومین خواسته‏ی ما این بود که با توجه به این که هزاران نفر در حوادث بعد از انتخابات کشته، دستگیر و مورد شکنجه، تجاوز و آزار قرار گرفته‏اند یا دادگاه‏های نمایشی و اعتراف‏گیری‏های قلابی به راه افتاده است، اتحادیه‏ی اروپا ایران را برای آزادی فوری کلیه‏ی دستگیرشدگان و زندانیان سیاسی و هم‏چنین اعزام هیأتی به ایران، به منظور رسیدگی به حوادث اخیر، تحت فشار قرار دهد.

مطالبه‏ی سوم، ما دفاع از برگزاری یک انتخابات آزاد زیر نظر سازمان ملل متحد بود.

چهارمین مطالبه نیز ناامن اعلام کردن ایران برای هزاران پناه‏جوی ایرانی در کشورهای اروپایی و آمریکایی بود. چون بی‏تردید، بعد از این سرکوب‏ها، موج فرار شدت خواهد گرفت. ما روی این مسأله، تاکید ویژه کردیم.

هم‏چنین با توجه به این که اتحادیه‏ی اروپا در نشست خود، به طور اخص به مسأله‏ی هسته‏ای ایران می‏پردازد؛ آخرین نکته‏ای که در این گفت و ‏گو از سوی ما روی آن تأکید شد، این بود که یک دولت بنیادگرا ضامن مناسبی برای حل و فصل بحران هسته‏ای ایران نیست و دفاع از حقوق بشر و دمکراسی در ایران، به حل مسالمت‏آمیز مسأله‏ی هسته‏ای گره خورده است. چرا که دولت بنیادگرایی که مردم خود را سرکوب می‏کند و حتا نتایج انتخابات غیردمکراتیک خود را به رسمیت نمی‏شناسد؛ دولتی قابل اعتماد در مذاکرات بین‏المللی نخواهد بود.

از این نظر، خواستار آن شدیم که به خاطر مصالح اقتصادی یا مذاکرات هسته‏ای، مسأله‏ی حقوق بشر به کنار و جدا نهاده نشود. بلکه در نظر بگیرند که دفاع از حقوق بشر و تشدید فشار سیاسی به جمهوری اسلامی ایران، در زمینه‏ی حقوق بشر، خود نقش بسیار مهمی در حل مسأله‏ی هسته‏ای دارد و در صورت برگزاری انتخاباتی آزاد، وجود دولتی دمکراتیک یا شرایطی بهتر از آن‏چه که یک دولت بنیادگرا می‏تواند ارائه بدهد، تضمین به مراتب بهتری برای حل مناقشه‏ی هسته‏ای است.

خواستمان این بود که به هیچ وجه در برابر دولت بنیاد‏گرای جمهوری اسلامی، به بهانه‏ی این که مسأله‏ی هسته‏ای اولویت دارد، عقب‏نشینی نکنند و مسأله‏ی حقوق بشر را فدای آن نکنند.

بعد از طرح این خواسته‏ها، پاسخ نماینده‏ی وزیر امور خارجه‏ی سوئد چه بود؟ آیا قولی در این ارتباط داده شد؟

ایشان گفتند که کل این خواسته‏ها را به وزیر امور خارجه‏ی سوئد و از این طریق، به نشست اتحادیه‏ی اروپا منتفل خواهد کرد. هم‏چنین ایشان با ما موافق بود که مسأله‏ی هسته‏ای و مسائل حقوق بشر نباید از هم تفکیک شود یا دقیق‏تر بگوییم؛ نباید حقوق بشر قربانی مسأله‏ی هسته‏ای بشود و بر این باور بود که چنین اتفاقی نیز نخواهد افتاد.

نکته‏ی دیگر این که، ایشان اعمال فشار بر جمهوری اسلامی را ضروری می‏دانست و تاکید داشت که در صورت عدم عقب‏نشینی ایران و گسترش تحریم‏های معینی علیه این کشور، همان‏طور که قبلاً نیز اعلام شده بود، در این نشست، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اما نتیجه‏ی قطعی پاسخ به این خواست‏ها و مطالبات را، به خود «نشست» موکول کرد و این که «نشست» باید در این مورد تصمیم بگیرد که در ادامه‏ی آن وزیر امور خارجه‏ی سوئد سیاست روشن‏تری را اتخاذ کند.

اگر به بیانات وزیر امور خارجه‏ی سوئد و هم‏چنین دیگر مقامات اتحادیه‏ی اروپا توجه کنیم، می‏توان گفت که با یک دوگانگی روبرو هستیم؛ از یک سو تهدید ایران به تشدید مجازات علیه او و اعمال فشار علیه دولت جمهوری اسلامی ایران؛ یکی از زبان‏هایی است که در گفته‏های وزیر امور خارجه‏ی سوئد منعکس بود.
در عین حال، هم‏چنان تأکید شده که از مذاکره با ایران، برای به نتیجه رسیدن در مورد مسأله‏ی هسته‏ای، استقبال می‏شود.

می‏توانم این‏گونه خلاصه کنم که ما از این اعمال فشار خرسند هستیم و حرکت جامعه‏‏ی ایرانی و حمایت افکار ترقی‏خواه جامعه‏ی بین‏المللی (از جمله، در تظاهرات ما چندین نماینده‏ی بلندپایه‏ی احزاب سوئدی شرکت داشتند) بر دولت‏ سوئد و اتحادیه‏ی اروپا را تاثیرگذار و مثبت ارزیابی می‏کنیم.

اما در عین حال، هم‏چنان منافع دیپلماتیک، اقتصادی و بحران هسته‏ای، مسائل کلیدی است که اتحادیه‏ی اروپا به آن توجه دارد و از این نظر، شاید خواست ما که اعمال فشار به جمهوری اسلامی در جهت متوقف کردن خشونت علیه مردم شدت پیدا کند؛ در حد و میزان انتظارمان پاسخ درخوری نگرفته است. اما راهی جز تشدید فشارها و ادامه‏ی مبارزه برای به شکست کشاندن دولت کودتا و دست‏یابی به صلح و دمکراسی در ایران و منطقه، نداریم.
در این راستا، روز بیست و چهارم سپتامبر نیز یک اعتراض بین‏المللی دیگر چه در خود نیویورک و چه در شهرها و کشورهای دیگر، برای به عقب راندن دولت کودتا و جلب حمایت بین‏المللی از حقوق مردم ایران سازمان خواهد یافت.

روزهای جمعه و شنبه گذشته در سوئد و هم‏زمان با نشست اتحادیه‏ی اروپا در این کشور تجمعاتی از سوی ایرانیان برگزار شد. برگزارکنندگان این تجمعات چه گروه‏هایی از ایرانیان بودند و به طور کلی، خواسته‏ها و مطالبات‏شان چه بود؟

تجمع روز جمعه گذشته به دعوت «جمعیت پشتیبانی از مبارزات مردم ایران» صورت گرفت و ملاقاتی نیز که ما داشتیم، به نمایندگی از سوی تظاهرکنندگان بود.
روز شنبه نیز تشکل «دمکراسی سبز» تجمعی را سازمان داده بود. در تجمع دوم، طومار دو کیلومتری سبز با عنوان «احمدی‏نژاد رییس جمهور ما نیست»، که صدها هزار ایرانی آن را امضا کرده‏اند و قبلاً در پاریس نیز به نمایش درآمده بود، توسط جمعیتی حدود چهارصد نفر، در استکهلم نیز به نمایش گذاشته شد.

از طریق نمایش این پارچه، یک بار دیگر برای همه‏ی اتحادیه‏ی اروپا و هم‏چنین افکار عمومی جامعه‏ی سوئد یادآوری شد که ایرانیان احمدی‏نژاد را رییس جمهور منتخب خود نمی‏دانند و مصر هستند که دولت سوئد، اتحادیه‏ی اروپا و جهان، آقای احمدی‏نژاد را رییس جمهور ایران نشناسند و از به رسمیت شناختن دولت او خودداری کنند.

این حرکت‏ها، طبیعتاً نه فقط در تداوم این اعتراضات و اعمال فشار، بلکه بر ایرانیان داخل کشور نیز تأثیر بسیار مثبتی داشته و دارد که بدانند در خارج از کشور، هم‏چنان فعالانه از حق جامعه‏ی ایرانی در داخل کشور حمایت می‏شود و قویاً نسبت به سرکوب خواسته‏های آنان، اعتراض صورت می‏گیرد و این جنبش که آغاز شده؛ فروکش نکرده و در اشکال گوناگون تداوم دارد.