فتنه، ضداسلامی نیست

رضا جمالی

این روزها، فیلمِ فتنه، ساخته خیرت ویلدرس نماینده راستگرای پارلمان هلند، واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. برای آگاهی از نظر ایرانیان مقیم هلند، اینبار با دامون گلریز، عضو ایرانی حزب لیبرال دموکرات و از فعالان مدنی هلند گفت و گو کردم:

چندی پیش در یک مصاحبه‌ای که با همین رادیو داشتید، موافق با پخش این فیلم بودید. خواستم ارزیابی کلی شما را راجع به فیلم بدانم.
خود فیلم برای من چیز جدیدی نداشت ولی فیلم لطیفی است! من از کلمه لطافت برای این فیلم استفاده می‌کنم. کلمه‌ای که خیلی جالب است توسط ارگان ارتباطات مسلمانان در هلند هم درباره این فیلم استفاده شد. و من هم فکر می‌کنم که فیلم خیلی لطیف بود نسبت به آن چیزی که پیشتر فکر می‌کردیم.

آیا این فیلم، به طور کلی توهین‌آمیز بود‌؟
راستش اینجا اگر اجازه بدهید انتقادی از رادیو زمانه بکنم. چراکه شما از تیتر ضد‌اسلامی استفاده کردید. درصورتی که من فکر می‌کنم این فیلم به طور مشخص نمی‌تواند ضد‌اسلامی باشد، بلکه فیلم انتقادی هست. ما برای اینکه بتوانیم این لایه ضخیم تقدس را که به خصوص در اسلام درحال حاضر وجود دارد، بتوانیم از آن عبور بکنیم و اسلام را از حوزه عمومی به حوزه شخصی افراد بتوانیم ببریم و وارد بحث گفتگوی سازنده بشویم، همان کاری که درمورد مسیحیت هم انجام شد؛ احتیاج به اینجور کارها داریم.

دامون گلریز، عضو ایرانی حزب لیبرال دموکرات هلند

ببینید چهار سال پیش آقای پیم فورتان آمد اسلام را فرهنگ عقب‌افتاده نام داد. دو سال بعد از آن ایان هیرسی علی آمد تبه‌گو بودن اسلام را مطرح کرد. شش ماه پیش احسان جامی انتقادهایی را مطرح کرد نسبت به اسلام‌ و دوماه پیش خانم سوره، هنرمند ایرانی عکس‌هایی را از چند همجنس‌گرا با مارک‌هایی از محمد و حسین استفاده کرده بود‌، به هر شکل تمام اینها بحث‌های زیادی را بوجود آورد... جالب است که اگر این فیلم آقای ویلدرس را دریک طرف‌ ترازو بخواهیم قرار بدهیم، و افکار آقای پیم فورتان، احسان جامی و خانم سوره را در طرف دیگر ترازو‌؛ به نظر من این فیلم توانسته تسامح و بردباری زیادی را در مسلمانان در هلند بوجود بیاورد به شکلی که شورای ملی مراکشی ‌ها، نگرانی کمتری را نسبت به این فیلم ابراز کردند و یا حتی ارگان دیگری از مسلمانان در هلند درهای مساجد را امروز باز گذاشته‌اند که مردم بتوانند در این رابطه با هم به گفتگو بپردازند.

این دقیقاً همان چیزی است که به نظر من می‌تواند گذر از لایه ضخیم تقدس اسلام باشد که بعداً بتوانیم به بحث‌های محتوایی برسیم. بحث‌هایی که واقعاً بتواند دموکراسی و حقوق بشر را در کشورهایی مثل ایران به نتیجه برساند.

سازنده این فیلم درکنار تصاویر خشنی که از اسلامگرایان در فیلم نشان می‌دهد ولی در ادامه هیچگونه راهکاری را برای حل مشکل ارایه نمی‌دهد...
دقیقاً، ایشان هیچ راهکاری را نمی‌خواهد بدهد. ایشان یک راهکار سیاسی را مطرح کرده و شنیدم که گفته ما در هلند با مسلمانان وارد گفتگو می‌خواهیم بشویم که البته من فکر نمی‌کنم مسلمانان درحال حاضر آمادگی گفتگوی سازنده‌ای را با ایشان را داشته باشند. چون که ایشان مساله سازنده‌ای را مطرح نکرده و در‌ این فیلم ۱۵ دقیقه‌ای، می‌خواهد که یک هدف سیاسی را دنبال بکند که به نظر من در این کارش موفق بوده. بحثی را که ایشان مطرح می‌کند، به غیر از آن استفاده سیاسی که خودش از این قضیه می‌برد و خود را به عنوان شخص اول مبارزه کننده اروپایی درمورد تروریسم و اسلام سیاسی مطرح می‌کند و در آینده، در یک پروسه و فرآیند بلند مدت می‌تواند شرایطی را در کشورهای اسلامی از جمله ایران بوجود بیاورد که فضای نفس کشیدن برای افراد و برای رسانه‌هایی که بتوانند انتقاد خودشان را فراتر از آن مرزهای تقدس ببرند، وجود داشته باشد.