سیر صعودی نقض حقوق بشر در هفته‌ای که گذشت

حسن زارع‌زاده اردشیر

در حالی که خبر اعدام ۵ زندانی سیاسی در ایران در صدر توجه محافل بین‌المللی قرار گرفته بود تا بار دیگر نقض حقوق بشر در ایران به موضوعی جهانی تبدیل شود، خبر اعتصاب غذای جعفر پناهی فیلم‌ساز برجسته ایرانی توجه‌ها را به خود جلب کرد.

پناهی، صبح روز سه شنبه گذشته طی تماسی با خانواده، خبر از اعتصاب غذای خود داد و متن نامه‌ای را برای در اختیار گذاشتن رسانه‌ها برای آنها قرائت کرد. بر اساس این نامه، جعفر پناهی از برخورد ناشایست ماموران زندان و نیز تهدید به بازداشت اعضای خانواده‌اش گله و اعلام کرد که از یکشنبه صبح (۸۹/۲/۲۶) دست به اعتصاب غذا زده و تحقق موارد زیر را خواستار شده است:

تماس و دیدار باخانواده ام و اطمینان کامل از سلامت آنها، حق داشتن وکیل بعد از ۷۷ روز و مشورت با او، و آزادی بدون قید و شرط تا تشکیل دادگاه و صدور حکم قطعی.

خبر اعتصاب غذای جعفر پناهی چنان در سطح جهانی و نیز جامعه هنری ناراحت‌کننده بود که در مراسم مطبوعاتی فیلم «کپی برابر اصل»، ساخته کیارستمی، ژولیت بینوش، بازیگر برجسته فرانسوی گریست.

خبر اعتصاب غذای جعفر پناهی چنان در سطح جهانی و نیز جامعه هنری ناراحت‌کننده بود که در مراسم مطبوعاتی فیلم «کپی برابر اصل»، ساخته کیارستمی، ژولیت بینوش، بازیگر برجسته فرانسوی گریست

همچنین در جامعه دانشجویی نیز خبر احکام سنگین زندان برای میلاد اسدی و بهاره هدایت دو عضو برجسته دفتر تحکیم وحدت نگران کننده شد.

روز ۲۹ اردیبهشت خبر کوتاهی حاکی از آن بود که شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران دو فعال برجسته دانشجویی، بهاره هدایت و میلاد اسدی را به ترتیب به حبس‌های طولانی مدت ۹ سال و نیم و ۷ سال محکوم کرده است.

این محکومیت‌ها به دنبال اذیت و آزار آن‌ها در زندان و روند ناعادلانه دادرسی، تحت عناوین اتهامات همیشگی توهین به مقامات، اقدام علیه امنیت و تبلیغ علیه نظام صادر شده است.

محکومیت میلاد اسدی به هفت سال و بهاره هدایت به نه سال و شش ماه حبس تعزیری یک اقدام غیرانسانی دیگری از سوی نهادهای امنیتی و قضائی است که جامعه دانشجویی و حقوق بشری را بهت‌زده کرد.

جمهوری اسلامی با این اقدام نشان داد که کمر به قتل جنبش دانشجویی بسته است و توجهی به خواسته‌های به حق دانشجویان ندارد. بهاره هدایت از ۹ دی ماه و میلاد اسدی از ۹ آذرماه گذشته در زندان اوین به سر می‌برند.

این دو در شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت عضویت داشته‌اند و در سازماندهی فعالیت‌های دانشجویی در کشور نقش مهمی ایفا می‌کرده‌اند. نهادهای دانشجویی و حقوق بشری با صدور بیانیه‌هایی این اقدام دستگاه قضایی را محکوم کرده و خواستار آزادی این دو دانشجو شده‌اند.

بهاره هدایت، دبیر کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت

این در حالی است که سرکوب دانشجویان پایانی ندارد. در هفته گذشته تعداد دیگری از دانشجویان از ادامه تحصیل محروم شده و یا حکم‌های سنگین زندان دریافت کرده‌اند. ارسلان ابدی، دانشجوی مقطع کارشناسی مهندسی عمران دانشگاه بین‌المللی قزوین در دادگاه بدوی از سوی قاضی صلواتی به ۹ سال و نیم حبس تعزیری محکوم شد.

این فعال دانشجویی در روز عاشورا پیش از شکل گرفتن تجمع دستگیر شده و همچنان در زندان اوین بسر می‌برد. ماموران امنیتی با تهدید خانواده‌ی وی آنان را وادار به سکوت نموده‌اند تا آنجا که او، پس از گذشت ۲ ماه از زمان دستگیری، همچنان از حق داشتن وکیل و تماس تلفنی و دیدار با خانواده‌ی خود محروم بود.

هم‌چنین یک دانشجوی نمونه و برنده المپیاد از دانشگاه امیرکبیر، نیما لطیف تجار، در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برد. نیما لطیف تجار پیش از این در دادگاه اولیه به ٣ سال حبس تعزیری محکوم شده بود که این حکم در دادگاه تجدید نظر به یک سال کاهش یافت.

علی رغم قول مساعد بازجویان پرونده به لطیف تجار مبنی بر اعطای مرخصی و آزادی مشروط این دانشجو کماکان در زندان و در شرایط نامناسب روحی به سر می‌برد. از سویی دیگر پویا قربانی دیگر دانشجوی زندانی در بند ٣۵۰ زندان اوین به حکم شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ۶ سال حبس تعزیری محکوم شد.

ریاست دادگاه را قاضی بدنام دادگاه انقلاب، قاضی صلواتی بر عهده داشته است.

پویا قربانی به همراه همسر و برادر خود بازداشت شده بود. همسر وی در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب به ٣۰ ماه حبس تعلیقی محکوم شد و برادر وی با قید وثیقه آزاد شد. پویا قربانی در طول بازجویی‌های خویش به منظور اخذ اعتراف بر علیه نزدیکان خود تحت فشارهای جسمی و روحی قرار گرفته و وضعیت روحی او در حال حاضر نامناسب گزارش شده است.

یک دانشجوی فعال دیگر یعنی کوهیار گودرزی از دانشکده هوافضای دانشگاه صنعتی شریف که عضو کمیته گزارشگران حقوق بشر نیز است، به علت انتقاد از رئیس بازداشتگاه به سلول انفرادی در اوین منتقل شده و از آن زمان تا کنون از وی خبری حاصل نشده است.

علاوه بر ابن برخورد، این روزها اخبار نگران کننده‌ای از داخل زندانهای به گوش می‌رسد. حشمت الله طبرزدی و عیسی سحر خیز که زندان اوین به زندان‌های دیگری در کرج تبعید شده‌اند در شرایط نامناسبی به سر می‌برند و محمد نوریزاد نیز در زندان اوین مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.

در همین حال ، آیدین خواجه ای، یک فعال دانشجویی آذربایجانی از دانشکده حقوق دانشگاه تبریز روز چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۸۹ توسط ماموران امنیتی بازداشت شد.

خواجه‌ای پیش از این نیز در تابستان ۸۷ در رابطه با مدیریت وبلاگ جنبش دانشجویی آذربایجان (آذوح) بازداشت و به یک سال حبس تعزیری و دو سال حبس تعلیقی محکوم گردیده بود. این فعال دانشجویی آذربایجانی ۱۹ آبان ۸۸ پس از تحمل مدت حبس تعزیری از زندان آزاد شده بود.

بازداشت این فعال دانشجویی آذربایجانی در حالی صورت می‌گیرد که با نزدیک شدن به یک خرداد سال‌روز اعتراضات گسترده آذربایجانی‌ها به چاپ کاریکاتوری در روزنامه دولتی ایران، بازداشت‌ها در منطقه آذربایجان سیر صعودی به خود گرفته و در روزهای گذشته عده زیادی روزنامه نگار و فعال مدنی از جمله رامین جباری، آیت مهرعلی بیگلو، مهندس حافظ سردارپور، نادر عزیزی، مهدی زینالی، علیرضا حسین زاده، رضا عبدی، حسین محمدی الوار ، مصطفی جمشیدی، مهناز کریمی و محمد فرجیان بازداشت شده‌اند.

در مشهد نیز ، زهرا شمس، دانشجوی ۲۱ ساله رشته‌ی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده است.

با این‌که او ۱۶ اردیبهشت بازداشت شده اما خبر آنه هفته گذشته فاش شده است. زهرا شمس در طی این مدت تنها موفق به برقراری دو تماس کوتاه تلفنی از زندان شده و از هرگونه حق ملاقات و داشتن وکیل محروم بوده است.

وی خواهر فاطمه شمس، همسر محمدرضا جلایی پور است و به عقیده‌ی نزدیکان خانم شمس این دستگیری نوعی گروکشی سیاسی برای تحت فشار قرار دادن اطرافیان ایشان است.

در حوزه کارگران نیز روند برخوردها همچنان ادامه دارد. از آن جمله می‌توان به تایید حکم ۵ سال زندان پژمان رحیمی از فعالین کارگری خوزستان در دادگاه تجدید نظر اشاره کرد. همچنین محمد اسماعیل وندی از فعالین فرهنگی و اجتماعی در اهواز نیز حکمش در دادگاه تجدید نظر اهواز به مدت ۵سال زندان تائید شده است.

و دست آخر این‌که، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به طرح تحقیق و تفحص از بازداشتگاه‌ها «نه» گفتند تا مانع تحقیق و بررسی مجلس از بازداشت‌های کشور شوند.

مصطفی کواکبیان، نماینده‌ای که از طرح تحقیق از بازداشتگاهها دفاع می‌کرد در این زمینه گفت: «بر اساس اصل ۷۶ قانون اساسی اگر دستگاه قضایی هم این موضوع را پی‌گیری کند، باز هم این حق مجلس است که تقاضای تحقیق و تفحص داشته باشد و این موضوع می‌تواند به صورت قانونی و بدون ایراد و شبهه انجام گیرد. اعضای هیات هم می‌توانند در صورت مصلحت مواردی را برای افکار عمومی منتشر کنند.»

اگرچه کمیسیون قضایی مجلس این طرح را پذیرفته بود اما پس از ارایه‌ گزارش کمیسیون قضایی و توضیحات کواکبیان در مجلس، تقاضای تحقیق و تفحص از بازداشتگاه‌ها به رای گذاشته شد که نمایندگان با ۶۲ رای موافق ۹۰ رای مخالف و ۱۱ رای ممتنع به آن رای ندادند.

این موضوع با واکنش مدافعان حقوق بشر روبرو شده، به‌طوری‌که آن را نقض حقوق مردم دانسته‌اند. بر اساس قانون نمایندگان مجلس باید برای جلوگیری از تضییع حقوق متهمان و زندانیان وضعیت بازداشتگاه‌ها و زندان‌ها را مورد بررسی و نظارت قرار دهند.