عقب‌نشینی ایران، پیروزی مدافعان حقوق بشر

حسن زارع‌زاده اردشیر

جمهوری اسلامی ایران، درخواست عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد را پس گرفت.

این اقدام در شرایطی انجام گرفت که بسیاری از فعالان و سازمان‌های مدافع حقوق بشر و نیز برخی کشورهای غربی تلاش می‌کردند تا از حضور جمهوری اسلامی در شورای حقوق بشر جلوگیری کنند.

خبرگزاری‌های رسمی جهان، در خبر کناره‌گیری جمهوری اسلامی از عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، به نقل از دیپلمات‌های غربی یادآور شدند جمهوری اسلامی به دلیل عدم توانایی اخذ حداقل رای لازم برای عضویت در این شورا، کناره‌گیری کرده است.

یک دیپلمات غربی به رویترز گفت از آنجایی که جمهوری اسلامی نمی‌خواست در جریان رای‌گیری ماه آینده سرافکنده شود، درخواست عضویت خود را پس گرفته است.

پگی هیکس، مدیر بخش جهانی سازمان دیده‌بان حقوق بشر در نیویورک نیز در گفت‌وگو با رویترز، با تاکید بر این که واکنش‌های بین‌المللی رژیم ایران را مجبور به عقب‌نشینی کرده، از این اقدام جمهوری اسلامی به عنوان نشانی از «محکومیت کارنامه رسوای حقوق بشر جمهوری اسلامی» یاد کرده است.

قرار است در ۱۳ ماه مه، در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کشورهای متقاضی عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، از میان ۱۹۲ کشور به رقابت بپردازند تا ۴۷ کشور به‌عنوان عضو شورای حقوق بشر مشخص شوند.

جمهوری اسلامی از سهمیه‌ی چهار کرسی قاره‌ی آسیا و در کنار کشورهای مالزی، مالدیو، قطر و تایلند برای عضویت در این شورا درخواست داده بود. با کناره‌گیری جمهوری اسلامی اما، چهار کشور آسیایی بدون رقابت با یکدیگر در رای‌گیری ماه مه حضور خواهند داشت.

شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از ۴۷ عضو تشکیل می‌شود که هر سه‌سال یک بار انتخاب می‌شوند. در انتخابات قبلی، جمهوری اسلامی تلاش زیادی انجام داد تا به عضویت این شورا درآید اما رای لازم را کسب نکرد. از این رو، تلاش‌های مدافعان حقوق بشر ایرانی و خارجی و نیز فشار غرب باعث شد تا جمهوری اسلامی وادار به عقب‌نشینی شود.

در یک سال گذشته، سرکوب گسترده‌ی فعالان سیاسی، حقوق بشری، فرهنگی و مردم معترض به نتیجه‌ی دهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران، دلیل مهمی بوده است تا جمهوری اسلامی ایران را به عنوان سرکوبگر حقوق بشر معرفی کند.

در چند روز گذشته مدافعان حقوق بشر با تنظیم چند نامه به سازمان ملل متحد درخواست کرده بودند تا از حضور جمهوری اسلامی ایران در شورای حقوق بشر جلوگیری کند.

در اردیبهشت گذشته نیز شیرین عبادی در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل متحد، بان کی مون، خواستار رد درخواست جمهوری اسلامی برای عضویت در این شورا شده بود.

این فعال حقوق بشر در نامه‌ی خود تاکید کرده بود که جمهوری اسلامی تاکنون به قطعنامه‌های سازمان ملل بی‌توجهی کرده و چنین رژیمی نمی‌تواند نسبت به اجرای حقوق بشر در دیگر کشورها قضاوت درستی داشته باشد.

با این حال، مقامات جمهوری اسلامی خود را بهترین مجری حقوق بشر معرفی می‌کنند. محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه روز جمعه گفت که جمهوری اسلامی پرچمدار حقوق بشر در دنیا است.
او در نشست بهمن‌ماه شورای حقوق بشر در دفاع از رفتار جمهوری اسلامی در برابر معترضان پس از انتخابات گفته بود که برخورد با آن‌ها در چارچوب حقوق بشر صورت گرفته است.

جمهوری اسلامی نه تنها تعهد عملی به حقوق بشر ندارد، بلکه تعداد قابل توجهی از فعالین حقوق بشری را به زندان افکنده است. عماد الدین باقی رئیس انجمن دفاع از زندانیان، محمد صدیق کبودوند رئیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، علی بیکس عضو مرکزی کمیته‌ی دانشجویی دفاع از زندانیان سیاسی، شیوا نظرآهاری سخنگوی کمیته‌ی گزارشگران حقوق بشر، کاوه کرمانشاهی عضو سازمان دیده‌بان حقوق بشر کردستان، حشمت‌الله طبرزدی سخنگوی همبستگی برای دمکراسی و حقوق بشر در ایران و تعدادی دیگر از جمله این زندانیان هستند.

فعالان حقوق بشر ایرانی از گروه‌های مختلف، کناره‌گیری جمهوری اسلامی از عضویت در شورای حقوق بشر را یک پیروزی قلمداد می‌کنند و معتقدند که عدم حضور جمهوری اسلامی در این شورا کمک خواهد کرد تا جامعه‌ی بین‌المللی راحت‌تر پرونده‌ی نقض حقوق بشر در ایران را پیگیری کند و رژیم ایران به اجرای تعهدات بین‌المللی‌اش وادار سازد.

کوشندگان حقوق بشری بارها از سازمان ملل متحد درخواست کرده‌اند تا هیئتی از گزارشگران حقوق بشر را به ایران اعزام کند.

هفته گذشته نیز تعدادی از زندانيان سياسی بند ۳۵۰ زندان اوين با ارسال نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل متحد از او خواسته‌اند در جريان سفر خود به ايران از بازداشتگاه‌های سياسی و امنيتی بازديد کند و با زندانيان از نزدیک ملاقات و گفت‌وگو کند.