نوروز امسال، نوروز زندانیان سیاسی بود

حسن زارع زاده اردشیر

تعطیلات نوروزی امسال حال و هوای خاصی دارد چرا که بسیاری این فرصت را مغتنم شمرده و به دیدارهای نوروزی با خانواده‌های زندانیان سیاسی رفتند تا همچنان نشان دهند اگرچه آنها فرزندان‌شان و برادر و خواهران‌شان در زندان‌ها به سر می‌برند؛ اما از یادها نرفته‌اند.

نوروز امسال نوروز زندانیان سیاسی بود. دانشجویان، مدافعان حقوق بشر و فعالان سیاسی این فرصت را تاریخی کردند به‌طوری‌که حتی سران جبهه اصلاحات، میرحسین موسوی و مهدی کروبی نیز از این امر غافل نشدند. اقدامی که قبلا بی‌سابقه بود و دیده نشده بود که نیروهای فعلی یا سابق جمهوری اسلامی به دیدار زندانیان سیاسی بروند.

اما در همین حال در هفته‌ای که گذشت، تعدادی از کوشندگان سیاسی دستگیر شدند، عده‌ای به زندان محکوم شدند و در درون زندان‌ها نیز وضع نه تنها رو به بهبودی نیست بلکه زندانیان سیاسی همچنان تحت فشار قرار دارند. به‌طوری‌که وضعیت تعدادی از مدافعان حقوق بشر زندانی نیز نامناسب گزارش شده است.

رحمت‌الله باستانی، استاد ۵۱ ساله دانشگاه، که پس از مراسم تشییع جنازه همسر آیت الله منتظری در روز یکشنبه گذشته، هشت فروردین دستگیر شد، همچنان وضعیت نامشخصی دارد. در این مراسم بیش از ۳۰ نفر دستگیر شده بودند که تعدادی همچنان در زندان هستند. در یزد دو بهایی به نام‌های سهیل و بهنام روحانی فرد برای بار دوم دستگیر شدند. و خبر بازداشت یک فعال حقوق، مرجان صفری که یک ماه پیش در جریان دستگیری گسترده مدافعان حقوق بشر روانه بند الف دو در زندان اوین شده بود، فاش شد. او ۱۱ اسفند ماه و با اتهام فعالیت‌های اینترنتی دستگیر شده است.

در حالی که شهناز غلامی رونامه‌نگار آذربایجانی و فعال حقوق زنان از چند ماه پیش از ایران خارج شده، در دادگاه انقلاب تبریز به هشت سال حبس محکوم شده است. او پیشتر چندین بار دستگیر و زندانی شده بود و در این پرونده به فعالیت علیه نظام و ارتباط با گروه‌های ضد انقلاب متهم بود. سما بهمنی یک مدافع حقوق بشر دیگر که در پی سفر به مهاباد در ۱۳ بهمن ماه گذشته دستگیر شده بود هم به یک سال حبس محکوم شد. سما بهمنی سال گذشته نیز به خاظر سفر به مناطق کردنشین برای تهیه گزارش از وضعیت نقض حقوق بشر دستگیر و به سه سال حبس تعلیقی محکوم شده بود.

از سویی برخورد با بهائیان ادامه دارد. پیام فنائیان یک جوان دستگیر شده در روز عاشورا در دادگاه انقلاب تهران به ۶ سال جبس محکوم شد. او به همراه ۱۰ نفر دیگر در ۱۳ در ماه دستگیر شده بود.

بر اساس گزارش‌های رسیده وضعیت مدافعان حقوق بشر در زندان نامناسب است. فاطمه کمالی همسر عمادالدین باقی رییس انجمن دفاع از زندانیان، گفته است که حمله تنفسی آقای باقی، که از دوره‌های بازداشت‌های قبلی به آن دچار شده، تشدید و منجر به بیهوشی او شده است و برای همین در آخرین روز سال ۸۸ وی به بیمارستان قمربنی‌هاشم منتقل و پس از مدتی به بند ۲۴۰ بازگردانده شده است. همسر عمادالدین باقی که موفق به ملاقات وی در روز دوشنبه ۹ فروردین شده همچنین گفته است که آقای باقی از ناراحتی دیسک کمر و گرفتگی عصب سیاتیک به شدت رنج می‌برد. علی‌رغم اینکه بازجویی‌های عمادالدین باقی تمام شده و برای او قرار وثیقه صادر شده است، اما اراده‌ای مانع آزادی او می‌شود.

علی بیکس ، دیگر فعال حقوق بشری که از بیماری دندان و دهان رنج می‌برد هم در شرایط نامناسبی به سر می‌برد. علی بیکس عضو کمیته دانشجویی دفاع از زندانیان سیاسی است که از ۲۴ خردادماه گذشته در زندان است و در دادگاه انقلاب به هفت سال زندان محکوم شده است. او در حال حاضر در بند ۳۵۰ زندان اوین در انتظار رای دادگاه تجدید نظر به سر می‌برد. خانواده علی بیکس خواهان رسیدگی به وضعیت جسمی او شده‌اند.

دکتر حسام فیروزی، دیگر فعال حقوق بشری، که برای چندمین بار یک ماه پیش به همراه عده دیگری دستگیر شده است، به گفته همسرش در مدت کمتر از یک ماه زندان انفرادی، ۲۰ کیلو وزن کم کرده است. همسر دکتر فیروزی که توانسته بود در روزهای اول سال با او در زندان ملاقات کند نسبت به وضعیت همسرش ابراز نگرانی کرده است.

در همین حال یکی از زندانیان آزاد شده از بند سپاه گفته است که حسام فبروزی را برای اخذ اعتراف تحت فشار قرار داده‌اند. در حال حاضر بسیاری از کنش‌گران حقوق بشر هم‌چون عبدالرضا احمدی، بهزاد مهرانی، ابوالفضل عابدینی، علیرضا فیروزی، میلاد ابراهیمیان و محمدرضا لطفی در بند ۲ الف در اختیار اطلاعات سپاه قرار دارند.

منصور اسانلو مدافع حقوق کارگران و رئیس هیئت مدیره سندیکای کارگران شرکت واحد که از ۳ سال پیش در زندان به سر می‌برد به دلیل تشدید ناراحی‌های جسمی‌اش از سوی پزشک معاف از نگهداری در زندان اعلام شده است. تا به حال پزشک قانونی بیش از ۳ بار به صورت کتبی تایید کرده است که او قادر به تحمل حبس نیست و باید آزاد شود اما وزارت اطلاعات از آزادی و یا دادن استعلاجی به او جلوگیری می‌کند. منصور استلو در میان زندانیان جرای خطرناک در گوهردشت کرج نگهداری می‌شود و تا به حال چندین بار با چاقو مورد حمله قرار گرفته است.

به اعتقاد کوشندگان حقوق بشر تبعید اسانلو از تهران به زندان گوهر دشت یا همان زندان رجایی‌شهر کرج به منظور تحت فشار قرار دادن او انجام گرفته است. بهروز جاوید تهرانی عضو جبهه متحد دانشجویی و یکی از زندانیان ۱۸ تیر نیز در همین زندان است و بارها مورد ضرب و جرح قرار گرفته است.

نهادهای مدافع حقوق بشر بین‌المللی و نیز داخلی تلاش‌های گسترده‌ای انجام می‌دهند تا مقامات جمهوری اسلامی را وادار کنند تا حداقل حقوق زندانیان را رعایت کنند، امری که هنوز تحقق چندانی نیافته است. تلاش‌های نوروزی برخی فعالان نیز در همین راستا انجام می‌گیرد تا با تشدید حساسیت‌ها و توجه‌ها به وضعیت زندانیان، برای کاهش فشارهای آنها قدمی ‌برداشته شود.