کنفرانس لاهه در حمایت از بهاییان ایران

لیدا حسینی‌نژاد

روز سوم مارس، در شهر لاهه هلند کنفرانس مطبوعات‌ای در حمایت از حقوق بهاییان و اعتراض به دستگیری‌های آن‌ها در ایران برگزار شد. هم‌چنین طوماری که تهیه شده بود در این جلسه معرفی و ارائه شد. در این کنفرانس خبری سه سخنران حضور داشتند: پروفسور رنه اسمیتز، استاد دانشگاه آمستردام و فعال حقوق بشر، خاخام آوراهام سوتن دورپ، فعال مدنی و حقوق بشر و لوس باینن کارمند سابق سفارت هلند در تهران و فعال حقوق بشر.

در ابتدای این جلسه لوس باینن در خصوص بهاییت و وضعیت بهاییان در ایران توضیحاتی داد. او که از سال ١٩٩٩ تا ٢٠٠٤ در سفارت هلند در تهران با تمرکز بر مسائل حقوق بشر در ایران مشغول به فعالیت بوده است، تاکید داشت که ایران‌شناس نیست ولی کسی است که ٥ سال وضعیت حقوق بشر در ایران را از نزدیک دنبال می‌کرده است و با کارمندان دیگر سفارت‌ها در ایران که در بخش حقوق بشر فعال بوده‌اند در ارتباط بوده است.

او در بخشی از سخنان خود گفت: «در سال ٢٠٠٠ برای اولین بار یکی از همکاران استرالیایی من بود که مشکلات بهاییان در ایران را در جلسات ماهانه مطرح کرد و از آن پس همواره مسائل مربوط به وضعیت بهاییان از مواردی بوده است که سفارت‌های مختلف کشور‌های اتحادیه‌ی اروپا، کانادا، استرالیا، ژاپن، سوییس و کشور‌های دیگر مورد بحث قرار داده‌اند. از آن زمان وضعیت بهاییان در ایران از سوی اتحادیه‌ی اروپا و سازمان ملل در نیویورک و ژنو مورد بررسی قرار گرفته است. در وقایع اخیر در کنار هزاران زندانی سیاسی، ٦٠ بهایی نیز بازداشت شده‌اند. و چرا رهبران آن‌ها از سال ٢٠٠٨ در زندان به‌سر می‌برند؟ این شهروندان ایرانی که از هیج حقوقی برخوردار نیستند، در واقع حق موجودیت ندارند. سیاست رسمی ایران برچیدن بهاییت است.»

لوس باینن

خانم باینن سپس با توضیح در مورد تاریخچه و ریشه‌ی بهاییت به اعدام‌های گسترده‌ی پیروان بهاءالله در قرن ١٩ میلادی و اعدام‌هایی که پس از انقلاب اسلامی در سال ١٩٧٩ صورت گرفته اشاره کرد؛ اعدام مخالفان حکومت جمهوری اسلامی از جمله مجاهدین، سوسیالیست‌ها و کمونیست‌ها و هم‌چنین اساتید و دانشجویان و اعدام حداقل ٢٠٠ بهایی؛ در حالی که بهاییان هرگز در سیاست دخالتی نداشته‌اند.

لوس باینن سپس به قانون اساسی ایران اشاره داشت که بر اساس آن برای حدود ٣٠٠ هزار بهایی که در ایران وجود دارند، بر خلاف ادیان دیگر، هیچ حقوقی قائل نشده است. این شهروندان حق تحصیل یا کار در ادارات دولتی را به عنوان بهایی ندارند.

در پایان نیز لوس باینن از برچیده شدن «بیهه»، دانشگاهی که بهاییان برای تحصیل فرزندان خودشان در ١٩٨٧ ایجاد کرده بودند گفت؛ دانشگاهی که از سطح علمی بالایی برخوردار بود:

«این موسسه‌ی بهایی، دانشگاه‌ای مخفی نبود. جامعه‌ی بهاییان همواره تحت نظارت وزارت اطلاعات ایران بوده است و هر حرکت و گرد‌هم‌آیی آنان کنترل می‌شده است. حالا سال٢٠١٠ است؛ این موسسه‌ی علمی را از بین برده‌اند. «یاران» (رهبران بهاییان) از سال ٢٠٠٨ در زندان به‌سر می‌برند و محکوم شده‌اند. ٦٠ بهایی دیگر در زندان‌ها هستند، ٩٠ بهایی منتظر حکم خود هستند و ٩٩ نفر از بهاییان به دیوان عالی ارجاع داده شده‌اند. قبرستان‌ بهاییان و مکان‌های مقدسشان با خاک یکسان شده است. هدف این است که بهاییان را به این ترتیب، به طور سیستماتیک تحت فشار قرار دهند.

یک نفر در اینترنت نوشته است: تنفر جمهوری اسلامی از بهاییان به حدی است که مانند طالبان که مجسمه‌های بودا را در افغانستان از بین برده‌اند، قصد دارند نه تنها بهاییان را از بین ببرند بلکه رد پای تمام بهاییان را از سرزمینی که در آن به دنیا آمده‌اند پاک کنند.»

رنه اسمیتز

در ادامه پروفسور رنه اسمیتز، استاد دانشگاه آمستردام در صحبت‌های خود اعلام کرد که همواره به گفت‌و‌گو بین ادیان و عقاید مختلف و آزادی‌ آن‌ها علاقه‌مند بوده‌ است و برای او مسأله‌ی حقوق بشر و فعالیت در این زمینه بسیار اهمیت دارد. بنا به این دلایل تصمیم به تهیه‌ی طوماری برای حمایت از حقوق بهاییان و اعتراض به فشار‌ها و دستگیری آن‌ها گرفته است. او سپس متن طومار را که از طرف ١٤٠٠ شخصیت مختلف جامعه‌ی هلند امضا شده بود را برای حاضرین خواند.

این طومار هم‌چنین پس از این از طریق این وب‌سایت قابل امضا خواهد بود و به زودی متن انگلیسی، فرانسه و فارسی آن نیز قابل دسترس خواهد بود.

طومار تهیه شده در حمایت از بهاییان ایران

آوراهام سوتن دورپ آخرین سخنران این جلسه بود که در خصوص رساندن این طومار به دست مسئولان جمهوری اسلامی توضیحاتی داد؛ با این امید که با این وسیله در وضعیت مردم بهایی در ایران تغییری ایجاد شود.

آوراهام سوتن دورپ در صحبت‌هایش بر این موضوع تاکید داشت که در عصر ارتباطات گفت‌و‌گوی ادیان،‌ سنن و عقاید مختلف راه‌های جدیدی را باز می‌کند:

«من با امید کامل این‌جا هستم و همین‌جا باید بگویم که موفق شدیم با سفارت جمهوری اسلامی تماس حاصل کنیم و این به این معنی است که سخن‌گوی سفارت جمهوری اسلامی با ما در مورد امکان ملاقات با آن‌ها صحبت کرده است. ولی امکان ارائه‌ی این طومار به آن‌ها نبود و ما تصمیم گرفتیم که این طومار را از طریق این کنفرانس خبری معرفی کنیم و پس از آن، آن را از طریق پست به دست آن‌ها برسانیم. البته این در دنیای دیپلماسی پیش می‌آید. ما امیدواریم که به این طومار توجه شود و به دست مسئولان حکومتی در ایران برسد.

دیروز بعد‌از‌ظهر جواب ای‌میلی که چهار‌شنبه‌ی گذشته به سفارت داده بودم را دریافت کردم. در آن ای‌میل من سفیر ایران را برای حضور در این جلسه دعوت کرده بودم. در پاسخ این ای‌میل از نامه‌ی من تشکر شده بود با ذکر این‌که سفیر ایران الان برای حضور در جلسه‌ی سفیران در تهران است.

هم‌چنین در این نامه ابراز امیدواری شده بود که بتوانند جلسه‌ی ملاقاتی با من داشته باشند. این جلسه خصوصی است و لزوما برای بحث در مورد این جلسه و طومار نخواهد بود. ولی این بسیار قابل توجه است که سفارت ایران از جلسه‌ی امروز ما برای معرفی این طومار اطلاع دارد و می‌داند که ما امروز در مورد مسأله‌ی بهاییان صحبت می‌کنیم و امیدواریم که این آغاز یک گفت‌و‌گو باشد.»

خاخام آوراهام سوتن دورپ

خاخام سوتن دورپ با اظهار تاسف از بی‌عدالتی‌هایی که بر بسیاری از جمله بهاییان در ایران روا داشته می‌شود، ابراز امیدواری کرد که حرکتی که از سوی جامعه‌ی هلندی برای حمایت از بهاییان آغاز شده است، آغازی برای بهبود وضعیت بهاییان و اجرای عدالت در حق آن‌ها باشد.

در پایان این برنامه فرصت‌ای برای پرسش حاضرین در نظر گرفته شده بود.

پرسشی که زمانه در پایان این جلسه مطرح کرد این بود که قدم بعدی پس از این طومار چه خواهد بود؟ با توجه به این‌که احتمال توجه دولت ایران به این طومار کم خواهد بود و دول اروپایی و غربی هم به مسائل هسته‌ای ایران بیش از مسئله‌ی حقوق بشر آن توجه می‌کنند.

خاخام آوراهام سوتن دورپ در پاسخ به این سوال گفت:

«ما در این موقعیت تصمیم به تهیه‌ی این طومار گرفتیم تا توجه مردم جامعه را به این موضوع جلب کنیم. در این مقطع زمانی مهم است که به وضعیت حساس جامعه‌ی بهاییان توجه شود و من امیدوارم که حتی اگر به واسطه‌ی معجزه‌ی کوچکی هم باشد، حکومت ایران هم به این موضوع توجه کند.

مهم این است که در این حرکت که کشور‌های مختلف در جریان توجه به حقوق بشر در ایران به راه افتاده است، نیرو‌های خودمان را متمرکز کنیم و متحد شویم. اگر این هفت بهایی که آزادی‌شان در دست حکومت ایران است آزاد شوند نشانه‌ی بزرگی از امید برای آزادی‌های بیشتر خواهد بود.