نرگس محمدی: دولت، جوانمردی و انسانیت ندارد

مریم محمدی

خانم نرگس محمدی، فعال حقوق بشر، به علت فعالیت‏های مدنی خود به دستور مقامات امنیتی از محل کارش اخراج شده است.

گفت‏وگوی من با خانم نرگس محمدی در مورد چگونگی این روی‏داد و هم‏چنین مشکلاتی است که خانواده‏ی او و خانواده‏هایی نظیر آن‏ها در ابعاد اجتماعی و اقتصادی با آن روبرو هستند.

خانم محمدی ابتدا در زمینه‏‌ی فراهم شدن مقدمات اخراج خود می‏گوید:

چند ماه پیش در اردیبهشت ماه که عازم سفر به گواتمالا بودم، ممنوع‏الخروج شدم و پاسپورتم را نیروهای دفتر ریاست جمهوری مستقر در فرودگاه ضبط کردند.

زمانی که برای پی‏گیری کارم به وزارت اطلاعات مراجعه کردم، در همان زمان به من اعلام کردند، چنان‏چه فعالیت‏ام در «کانون مدافعان حقوق بشر» و «شورای ملی صلح» ادامه پیدا کند، بیش از این متحمل محرومیت‏های اجتماعی، از جمله اخراج از کار، خواهم شد.

بعد از انتخابات و حوادث پس از آن، این تهدیدها بیشتر شد و اعلام کردند که بعد از این تذکری در کار نخواهد بود و آن‏ها اقدام به اخراج من و محرومیت‏های بیشتر و از جمله بازداشت خواهند کرد.

خانم محمدی، شما در کدام مؤسسه کار می‏کردید؟

هشت سال در شرکت بازرسی مهندسی ایران (آی‏ای‏آی) فعالیت می‏کردم و تخصص حرفه‏ای‏ام هم بازرسی مهندسی بود. در کارهای تخصصی، در بازرسی تجهیزات صنعتی و معدنی و یک سال نیز در بازرسی آسانسور فعالیت ‏کردم.

در محیط کار و در رابطه با مسئولیت‏تان هیچ‏وقت تذکر یا اخطاری گرفته‏اید؟

خیر، هیچ‏وقت کوتاهی و سهل‏انگاری در کارم نداشتم. در آخرین گروهی هم که کار کردم، ۴۷ درصد افزایش درآمد داشتیم و مدیر بازرسی از فعالیت من بسیار راضی بود. در واقع در ماه‏های اخیر خدمت زیادی به گروه بازرسی در محلی که خدمت می‏کردم، کرده بودم. حتی در پروژه‏های مهمی مانند «پارس جنوبی»، مدیر پروژه بودم.

این سؤال پیش می‏آید که رؤسا و مدیران مربوطه‏ی شما با این دستور اخراج چگونه برخورد کرده‏اند؟

مدیر عامل شرکت روز ۲۸ آبان مرا به دفتر خود خواند و توضیح داد که «چند بار از من خواسته‏اند، شما را اخراج کنم ولی من شرعا و اخلاقا از آنان دلیل خواسته‏ام. اما این بار گفته‏اند که تشخیص آن با مراجع بالاتر است و شما باید اخراج کنید».

ضمن این که ایشان به من گفت، می‏تواند به من فرصتی بدهد که بروم با مأمورین صحبت کنم و آن‏ها را قانع کنم که اخراج نشوم. من هم نپذیرفتم و ظرف یک ساعت اخراج شدم.

در ارتباط با حقوق و مزایای شما؟

از من خواستند که استعفا بدهم تا آن‏ها حقوق و مزایای‏ام را بدهند. اما استعفا معنای خاص خود را دارد و فرد داوطلبانه از کار بیرون می‏رود که برای من این‏گونه نبود. بنابراین نخواستم استعفا بدهم و آن‏ها اخراج کردند.

شما نامه‏ای هم نوشته بودید مبنی بر این که چنین رفتارهایی چه آسیب‏های اقتصادی‏ای به خانواده‏ها وارد می‏کند. با توجه به این که همسر شما، آقای تقی رحمانی نیز از این مشکلات برکنار نبوده‏اند.

متاسفانه، واقعیت این است که فعالان عرصه‏ی مدنی و حوز‏ه‏های سیاسی، فکری و فرهنگی در ایران، حتی اگر مخالف سیاسی نیز به‏شمار نیایند و در زمره‏ی منتقدین قرار بگیرند، هم‏چنین فعالان صلح‏طلب و حقوق‏ بشری که فقط برای ارتقای حقوق‏ بشر و برای بهبود این وضعیت فعالیت می‏کنند و اساسا وارد عرصه‏های سیاسی نیز نمی‏شوند، قربانیان کشمکش‏های سیاسی و قدرت در ایران می‏شوند.

نرگس محمدی، از فعالان سیاسی و همسر تقی رحمانی

همان‏طور که گفتید، همسر من هم ۱۵ سال از عمر ۳۰ ساله‏ی جمهوری اسلامی ایران را در زندان بوده است. وقتی که ایشان دانشجوی رشته‏ی تاریخ در دانشگاه تبریز بود، به دلیل بازداشت‏های پی در پی از دانشگاه اخراج و پس از آن نیز به علت زندان‏های طولانی مدت، از داشتن شغل محروم می‏شود و علی‏رغم این که الان ۵۰ سال سن دارد، هرگز نتوانسته است شغلی را در حوزه‏ی کار و تخصص خود داشته باشد.

اما واقعیت این است که وقتی مساله‏ی اخراج مطرح می‏شود و ما این مسائل و مصداق‏های فردی را مطرح می‏کنیم، قصدمان بازگو کردن مسائل فردی نیست. بلکه می‏خواهیم از حقوق شهروندی خودمان دفاع کنیم.

در نامه‏ام هم اشاره کرده‏ام که ما این تلاش‏ها را می‏کنیم تا شاید روزی این حقوق، به عنوان حقوق اولیه و بنیادین انسانی و حقوق شهروندی ما ملت ایران، به رسمیت شناخته شود. از همین روی است که من تمام زوایای زندگی خودم را در این نامه نوشتم.

این مساله‏ای است که تعداد زیادی از خانواده‏های فعالان عرصه‏ی حقوق بشر، حقوق مدنی و به ویژه اهالی مطبوعات از آن آسیب می‏بینند.

بله کاملا درست است. وقتی زندگی‏ها آسیب می‏بیند، قربانیان این خشونت‏ورزی در جامعه فقط آن فعالان سیاسی اجتماعی نیستند. بلکه هر کدام از آن‏ها خانواده‏هایی نیز دارند.

برای نمونه، من دو بچه‏ی دوقلوی کوچک سه ساله دارم که واقعا پاک و معصوم‏اند و هنوز وارد زندگی پردغدغه‏ی ما بزرگ‏ترها نشده‏اند و هیچ گناهی را مرتکب نشده‏اند. به نظر من، این خیلی ‏ظالمانه و کثیف است که بچه‏ها قربانی کشمکش‏های قدرت بشوند.

من از گفتن این مساله خیلی متاسف هستم، اما به نظر می‏رسد که دولت در عرصه‏ی اخلاق، انسانیت و جوانمردی که از ویژگی‏های ما ایرانیان است، را رعایت نمی‌کند و بسیار بسیار بد و خیلی ظالمانه عمل می‏کند.

در بازجویی‏ها به من می‏گفتند که «ما می‏دانیم همسر شما هیچ‏وقت شغلی نداشته، شما دو بچه‏ی کوچک دارید، می‏دانیم مستاجر هستید، می‏دانیم که درآمد شما خیلی کم است».

خیلی متاسفم که وقتی وارد عمل می‏شوند، با علم به این که این رفتارشان چه آسیبی از نظر اقتصادی، از نظر اجتماعی، از نظر عاطفی و روانی به این خانواده‏ها وارد می‏کند، اما خانواده‏ها را قربانی قرار می‏دهند. در شرایط بسیار بد اقتصادی ایران، این خشونتی است که در جامعه دارند ترویج می‏کنند و هیچ ابایی نیز از آن ندارند.

خانم محمدی، آیا هیچ اقدام حقوقی‏ای در این رابطه انجام داده‏اید؟ یا قصد دارید که انجام دهید؟

بله، قطعا این کار را خواهم کرد. امروز صبح شکایت‏نامه‏ای را تنظیم کرده‏ام و دادخواستی را به اداره‏ی کار داده‏ام، مبنی بر این که من حق بازگشت به کار می‏خواهم. این کار حق من است. هشت سال خدمت کرده‏ام، زحمت کشیده‏ام و بدون دلیل اخراج شده‏ام و این درست نیست که تحت فشار نیروهای امنیتی ما را را از کار بیکار کنند.