شهروندانی که به اندازه کافی هلندی نیستند

لیدا حسینی‌نژاد

در جلسه‌ی روز جمعه چهارم سپتامبر که از سوی کمیته‌ی حمایت از طارق رمضان در شهر رتردام برگزار شده بود، پس از سخنرانی‌های کوتاهی که در بخش اول گزارش خواندید، طارق رمضان با معاون شهرداری رتردام در بخش انطباق و مارکو پاستورز از حزب راستگرای «لیفبار رتردام» (Leefbaar Rotterdam) و مارکا فالنتا، مورخ و پژوهشگر به مناظره پرداخت.

در این بخش ریک خراس‌هوف اعلام کرد که تصمیم هجدهم آگوست شورای تصمیم‌گیری شهرداری روتردام، تصمیمی است که با اندوه فراوان گرفته شده؛ ولی راه حل دیگری وجود نداشته است. او در ادامه گفت:

«زمانی که در بهار امسال صحبت‌هایی در مورد هم‌جنس‌گراها به طارق رمضان نسبت داده شد، من موضوع را بررسی کردم و مشخص بود که تلاشی برای بی‌اعتبار کردن طارق بوده است. و پس از تلاش برای دفاع از طارق موفق شدم که با وجود از دست دادن حزب لیبرال VVD در ائتلاف، ادامه‌ی همکاری با طارق رمضان را میسر کنم.»

او در ادامه متذکر شد: «در میان سیاستمداران هلند و شهرداری رتردام، کسانی بوده‌اند که همواره به طارق حمله می‌کردند و فضای مسمومی را در شهر ایجاد کرده بودند.

از ۱۳ آگوست که شنیدم که او برای پرس تی‌وی (Press TV) کار می‌کند، مسأله فرق کرد. این انتخاب خود او بود؛ نه تهمتی که دیگران به او بزنند. من فکر می‌کنم در این شرایط موجود در ایران و فشارها باید سؤال کرد آیا هم‌چنان باید با چنین شبکه تلویزیونی همکاری کرد؟

این‌جا در رتردام کار کردن برای برقراری گفتمان و ساختن پُل بین شهروندان هلندی و مهاجر، به ویژه مسلمان، مسأله‌ی حساسی است و طارق رمضان هم به حساسیت و آسیب‌پذیری جامعه واقف بوده است.

زمانی که در مورد این مشکل با او تماس گرفته شد، ایشان مسافرت بودند و می‌خواستند که این مسأله را در وقت مناسب بررسی کنند. در حالی که ما فرصتی نداشتیم و انتظارمی‌رفت که او در همان لحظه قبول کند که همکاری با پرس تی‌وی را متوقف کند؛ که این کار را نکرد.

امیدوار بودم با وجود این که برنامه‌ها از قبل ضبط شده بودند، از پرس‌ تی‌وی بخواهد که پخش آن‌ها را متوقف کند. زمانی که من نتوانم این موضوع را برای شهروندان رتردام توجیه کنم و توضیح بدهم، تصمیم دیگری باقی نمی‌ماند جز توقف همکاری با طارق رمضان.»

ریک خراس‌هوف، معاون شهرداری روتردام

ریک خراس‌هوف پس از قدردانی از رمضان برای کارهایی که در دو سال و نیم گذشته برای شهرداری رتردام انجام داده است، تأکید کرد که شهرداری دانشگاه را برای تصمیم‌گیری مشابه تحت فشار نگذاشته؛ بلکه فقط مشورت انجام شده و هر ارگان به طور مستقل تصمیم‌گیری کرده است.

او هم‌چنین خاطر نشان کرد که فضای مشارکت در جامعه و انطباق با این اوصاف بسیار بد شده و وجود حزب‌هایی که اسلام را با پرخاش‌گری هر چه بیشتر به‌عنوان مشکل جامعه هلند معرفی می‌کنند، را شرم‌آور دانست.

معاون شهرداری رتردام در ادامه گفت که من هم‌چنان در این شهر به کارم ادامه خواهم داد؛ تا جایی که رتردام شهری به دور از تفکرات راستگرایانه پوپولیستی اسلام شود.

ریک خراس‌هوف در ادامه صحبت‌هایش به ناموفق بودن همکاری با طارق رمضان در بخش مشاوره‌ی سیاست‌گزاری شهر رتردام پرداخت و بیان کرد که شاید انتخاب طارق رمضان به عنوان مشاور در شورای شهر، انتخاب درستی نبوده است و باید کسی انتخاب می‌شد که بیشتر با ساختار و فرهنگ مدیریت شهری هلند آشنایی دارد و بتواند توصیه‌های مشخص‌تر و مفیدتری بدهد.

طارق رمضان در جواب این سؤال که آیا ایده‌ی ساختن پُل ایده‌ی مفیدی بوده است، پاسخ داد: «مشکل بر سر این است که شهروندان مراکشی، ترک، سورینامی و غیره، هلندی هستند؛ ولی برخی احزاب نمی‌خواهند که آن‌ها هلندی نامیده شوند. مهم این است که به این مردم احساس شهروندی هلندی داده شود. باید با این مردم ارتباط برقرار می‌شد و آن‌ها را از ارزش‌های مشترک آگاه می‌کرد. باید این مردم بدانند که در کنار یکدیگر زندگی کردن ممکن است.»

در ادامه‌ مناظره میان مارکو پاستورز و طارق رمضان ادامه پیدا کرد و مارکو پاستورز حزب کارگر را به دلیل اخراج طارق رمضان «ضعیف‌النفس» دانست و تأکید کرد که حزب او از ابتدا با همکاری با طارق رمضان مخالف بوده؛ چون او قادر به حل مشکل انطباق در این شهر نبوده است و ادامه داد:

«طارق رمضان یک مسلمان ارتدکس است که دستورات قرآن را به نحوی ارائه می‌کند که گویا این دستورات در جامعه اروپایی هم قابل اجراست؛ در حالی که این طور نیست.»

مارکو پاستورز تطابق اسلام با جامعه‌ی غربی را بسیار مشکل دانست و در ادامه گفت: «این چالش بزرگی است. به طور مثال کسانی که از دین اسلام برمی‌گردند، در جامعه و خانواده اسلامی دچار مشکل بزرگی می‌شوند. در حالی که در جامعه غربی هر شخصی قدرت انتخاب مذهب خود را دارد.»

طارق رمضان

طارق رمضان نیز با اظهار تأسف که مارکو پاستورز هیچ یک از کتاب‌ها و مقالات او را در این مدت نخوانده است در پاسخ گفت: «من بارها در مورد این مسأله در مقالات خودم بحث کرده‌ام. حزب مارکو پاستورز می‌خواهد ترس را در جامعه ایجاد کند. هراس مردم غیر مسلمان هلند از مسلمانان هلند؛ این راهی است که این حزب برای برنده شدن در انتخابات آینده‌ی شهرداری انتخاب کرده است و این خطرناک است.»

یکی از مواردی که حزب راست‌گرای لیفبار رتردام در انتقاد به طارق رمضان عنوان کرده بود، ندانستن زبان هلندی بود که پاسخ طارق رمضان این بود که او با وجودی که دوست دارند زبان هلندی را فرا بگیرد، ولی عملاً برای او امکان ندارد که زبان تمام کشورهایی را که با آن‌ها همکاری دارد، فرا بگیرد و در ضمن او در برنامه ها و سخنرانی‌های خودش در مدارس مختلف با هیچ مشکلی مواجه نشده است.

او در پایان گفت: «موضوع مهم زبان نیست؛ بلکه احساس، گوش دادن، دوست داشتن و دید درست است.»

مارکو پاستورز هم معتقد بود که برای داشتن دموکراسی و زندگی در یک جامعه‌ی آزاد نیازی به خواندن کتاب‌های طارق رمضان نیست.

در ادامه‌ی این مناظره مارکا فالنتا در واکنش به حرف‌های مارکو پاستورز اظهار کرد که او با یک روح یا یک دشمن خیالی می‌جنگد. چون مسلمانان زیادی هستند که مشکلی با غربی بودن و مسلمان بودن توأمان ندارند و این را می‌شود از مسلمانان رتردام سؤال کرد؛ کاری که از نظر او مارکو پاستورز باید انجام می‌داده است. از نظر مارکا فالنتا چنین مشکلی کاملاً غیر واقعی و خیالی است.

در بخش پایانی این مناظره فرصت برای حاضرین در جلسه بود که سؤالات و نظرات خودشان را مطرح کنند. در پاسخ به سؤال یکی از حاضرین مبنی بر این که آیا حزب «لیفبار رتردام» مخالف اخراج طارق رمضان از شورای شهر بوده است؟ مارکو پاستورز پاسخ داد که این حزب از اساس مخالف همکاری با این نظریه‌پرداز بوده است و هم‌چنین یک مسلمان ارتدکس که برای یک شبکه تلویزیونی وابسته به حکومت ایران کار می‌کند، باید اخراج شود.

طارق رمضان در ادامه‌ی مناظره تأکید کرد که او برای بحث در مورد اسلام به رتردام دعوت نشده بوده است. او همواره به پرداختن به آموزش و ایجاد شغل در سطوح مختلف یک جامعه‌ی چند فرهنگی تأکید داشته است. به اعتقاد او ارتباط دادن مشکلات به فرهنگ‌ها و اسلام باید متوقف بشود.

او وظیفه‌ی خود را در طول دو سال و نیم همکاری با شهرداری رتردام فراتر از پرداختن به اسلام و مسلمانان دانست و همواره در طی این سال‌ها تأکید داشته است که بسیاری از کسانی که هم‌چنان به عنوان مهاجر در این جامعه معرفی می‌شوند، شهروند هلندی هستند. شهروندان هلندی با فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف که می‌توانند در کنار یکدیگر زندگی کنند.

آقای رمضان خطاب به شهرداری رتردام گفت که شما فکر می‌کنید که این شهروندان به اندازه کافی هلندی نیستند؛ چون مسلمان هستند! و زمانی شما می‌توانید انطباق را در جامعه فراگیر کنید که در ذهنیت خود انطباق را ایجاد کرده باشید.

در پایان این جلسه یکی از دانشجویان دانشگاه اراسموس مطرح کرد که او همواره در کلاس‌های رمضان حضور داشته است و طارق رمضان همواره از اصلاح اسلام در بطن جامعه صحبت کرده است. در این کلاس‌های درس، دانشجویان مسلمان و غیر مسلمان یا بی‌دین، بحث‌های او را همیشه با اشتیاق کامل دنبال کرده‌اند.

این دانشجوی میهمان آمریکایی در دانشگاه اراسموس در پایان گفت: «حتی اگر در مورد هم‌جنس‌گرایی در این شهر میان مسلمانان بخواهید بحث کنید، من نمی‌توانم فکر کنم که هیچ کسی بهتر از طارق رمضان بتواند این بحث را به ثمر برساند.»