«بی‌اطلاعی از سرنوشت بازداشت‌شدگان مراسم خاوران»

مریم محمدی

خانواده‌های قربانیان کشتار سیاسی سال ۱۳۶۷، امسال نتوانستند مراسم یادبود آن‌ها را برگزار کنند.

در این مورد با ‌عبدالفتاح سلطانی و همین‌طور ناصر زرافشان، دوتن از این وکلا گفت و گو کردم.

آقای سلطانی، در خبرها بود که در مقابل گورستان خاوران، تعدادی دستگیر شده‌اند و دو نفر از آنان، خانم سولماز گیدر‌ و آقای علی امیرقلی، موکلین شما هستند.

ما هنوز از نظر قانونی وکالت رسمی نداریم. چون اصلاً اجازه نمی‌دهند و نمی‌دانیم هم که کجا هستند. فقط خانواده‌ها به ما مراجعه و تقاضای وکیل کردند. ما هم گفته‌ایم، چنان‌چه بپذیرند که ما وکیلشان بشویم، بله، هستیم.

پس‌ تا زمانی که بین ما وکالت‌نامه امضا نشده است، نمی‌توانیم بگوییم که ما وکیل آنان هستیم. فقط خانواده‌ها به ما مراجعه کردند و هنوز ظاهراً، با توجه به این که خانواده‌ها هم نمی‌دانند کجا هستند و مشخص نیست سرنوشت اینان چه هست؛ طبیعی است ما هم نتوانسته‌ایم وکالتنامه به امضای آنان برسانیم.

عبدالفتاح سلطانی، وکیل

آقای سلطانی، شما چه اقداماتی انجام داده‌اید یا قرار است‌ انجام بدهید؟

ببینیم وضعیت آنان تا روز شنبه چه می‌شود. شاید تا شنبه آزاد بشوند. اگر تا شنبه آزاد نشدند، ما هم به اتفاق خانواده به مرجع قانونی مراجعه ‌می‌کنیم، تا ببینیم آیا وکالت را می‌پذیرند.

آیا کانون مدافعان حقوق بشر اطلاع دارد که دستگیرشدگان همین دو نفر بوده‌اند؟

آمار دستگیرشدگان خیلی بیشتر است. رقم‌های مختلف شنیده‌ام؛ ۱۹ نفر، ۱۷ نفر. فقط خانواده‌ی این دو نفر مراجعه کرده‌اند. بقیه چه وضعیتی دارند، ما هم نمی‌دانیم.

حداقل ما تا جمعه یا شنبه صبر می‌کنیم، ببینیم چه وضعیتی پیش می‌آید. چون تا آن‌جایی که می‌دانم، قرار بوده خانواده‌ها مراجعه کنند. امروز هم مراجعه‌هایی داشته‌اند، هرچند که به آنان جوابی نداده‌اند.

‌ناصر زرافشان، یکی دیگر از وکلای کانون مدافعان حقوق بشر است که مورد مراجعه‌ی خانواده‌های دستگیرشدگان قرار گرفته‌ است. او می‌گوید:

هرچه بیشتر از آن روز، از ‌ظهر به بعد، گذشت، خبرها و رقم‌های بیشتری هم علنی شد. تعدادی از خانواده‌ها مثل خانواده‌ی خانم سولماز گیدر، خانواده‌ی آقای علی امیرقلی، خانم قهرمان‌زاده و... به این‌جا مراجعه کردند. بعضی‌هایشان تماس‌هایی هم با خانواده‌ها داشته‌اند و تا آن‌جایی که ما اطلاع داریم، این‌ها در بند ۲۰۹ هستند.

ناصر زرافشان؛ حقوقدان و وکیل برخی از خانواده‌های قربانیان اعدام‌های سال ۶۷

پس شما اطلاع دارید که این‌ها در اوین در بند ۲۰۹ هستند؟

بله، این‌ها بیشترشان با خانواده‌ها تماس گرفته‌اند و حداقل اطلاع را داده‌اند. تلاش خانواده برای گرفتن اطلاعی بیش از این مقدار، یعنی بیش از محل بازداشتشان، تاکنون نتیجه‌ نداده است.

هرچند همین هم، وقتی که بدانند بازداشت شده‌اند و بدانند که در کجا و در اختیار کدام مرجع هستند، همان روز اول برای یک خانواده‌ی مضطرب که بچه‌اش از خانه بیرون رفته و برنگشته، خودش یک مقدار موجب آرامش می‌شود.

ولی سوای این، مراجعات خانواده‌ها در دو سه روز گذشته و مکاتباتی که با مراجع مختلف، از قوه‌ی قضاییه، تا دادستانی تهران، تا اطلاعات داشته‌اند، به نتیجه‌ای نرسید.

آقای زرافشان، شما به عنوان وکیلی که خانواده‌ها برگزیده‌اند، اقدامی هم می‌توانید انجام بدهید یا انجام داده‌اید؟

استحضار دارید که دخالت وکیل در این مرحله قانوناً جایگاهی ندارد. ما مترصد هستیم که پرونده‌های این کسانی که خانواده‌هاشان مراجعه کرده‌اند، به دادسرای انقلاب (اگر قرار باشد قضایی بشود) بیاید‌ تا بتوانیم کارمان را شروع کنیم.

ولی پیش از آن، تلاش‌مان این است که اصولاً این پرونده‌ها قضایی نشوند. زیرا در واقع امر، هیچ چیزی در این پرونده‌ها نیست و تا لحظه‌ای که این دستگیرشدگان دستگیر شده‌اند، عواملی که این‌ها را دستگیر کرده‌اند، اصلاً نمی‌دانستند که دارند چه کسانی را دستگیر می‌کنند.

این فرق می‌کند با حالتی که کسی اتهامی متوجه‌اش است، پرونده‌ای برایش تشکیل شده، موضوع اتهام و حداقل دلایل علیه‌اش در پرونده هست وآن وقت بر اساس این‌ها، پرونده قضایی برای بازداشت صادر می‌شود.

من امیدوارم، تلاشی برای توجیه این دستگیری‌هایی که کرده‌اند، به صورت پرونده‌سازی، صورت نگیرد.

آیا شما از تعداد دستگیرشدگان اطلاعی دارید؟

من حدوداً ۱۶ اسم دارم که مراجعه کرده‌اند. اما رقم دقیق را هنوز نمی‌توانم با قاطعیت بگویم که چند نفر است.