یک جایزه‌ی دیگر برای زن ایرانی

مریم محمدی

در فروردین‌‌ماه امسال شعبه ۶ دادگاه انقلاب تهران خانم فریبا داودی مهاجر، عضو هیات مدیره انجمن روزنامه‌نگاران زن را در حالی که در خارج از کشور بسر می‌برد، به جرم اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم به چهارسال زندان محکوم کرد. دوشنبه‌ی گذشته ۲۳ مهرماه به گزارش پایگاه اینترنتی سازمان «Human Rights First» در نیویورک این سازمان جایزه حقوق بشرنخست خود را به خانم فریبا داودی مهاجر به پاس فعالیت‌های ایشان در حوزه‌ی حقوق بشر و زنان اهدا کرد. در این مورد با ایشان گفت‌وگویی کرده‌ایم و نخست از خانم داودی خواستیم تا توضیحاتی در مورد این سازمان، جایزه‌ای که به وی تعلق گرفت و مناسبت آن بگویند:

شنیدن گفت‌وگو

سازمان Human Rights First که دفتر اصلی‌شان در نیویورک هست و یک سازمان حقوق بشری‌ست و در کشورهای مختلف دنیا هم فعالیت حقوق بشر دارد، هرساله جایزه‌ی حقوق بشر خودش را به یکنفر از فعالان حقوق بشر در دنیا اهدا می‌کند. امسال این جایزه از میان کاندیداهای مختلفی که بود به من تعلق گرفت. البته به نظر من این جایزه بطور واقعی متعلق به تمام فعالان جنبش زنان در ایران و تمام فعالان جنبش حقوق بشری حتا می‌تواند در دنیا باشد. بخاطر اینکه بهرحال من یک عضو کوچک از حرکتی هستم که در ایران هست و بهرحال این جایزه به آنها تعلق دارد. البته در آن وب‌سایتی هم که خودشان دارند به این موارد اشاره شده و خودشان اشاره کرده‌اند که به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری و به دلیل فعالیت‌هایی که در زمینه‌ی زنان و بعنوان یکی از اعضای «کمپین یک میلیون امضاء» این جایزه را به من داده‌اند که من در مراسمی که چند روز پیش در نیویورک برگزار شد این جایزه را به تمام فعالان زن درایران متعلق دانستم، به زنانی که در «کمپین یک میلیون امضاء» فعالیت می‌کنند، به زنانی که در کمپین ضد سنگسارفعالیت می‌کنند، حتا به زنانی که در کمپین ورود به ورزشگاه‌ها هستند و نه تنها به فعالان جنبش زن، بلکه به دختران و زنانی که خشونت را پشت درهای بسته تحمل می‌کنند و آرزوی دنیای بهتری را در سر دارند و به تمام صداهای خاموش زنان ایرانی.

با توجه به مشکلاتی موجود و هزینه‌ای که زنان و دختران ایرانی تاکنون برای این مجموعه فعالیت‌ها پرداخته‌اند و می‌پردازند، آیا شما فکر می‌کنید که دستاوردهای تاکنونی شما مناسب بوده، قابل توجه بوده است؟

بله! مسلم است که تمام این حرکتها می‌توانند سرنوشت‌ساز و تاثیرگذار باشند و می‌توانند در آینده‌ی کشور ایران موثر بوده و در وضعیت کنونی بسیار بسیار موثر باشند. به نظر من اگر آینده‌ ایران را واقعا بخواهیم بدانیم که چه کسانی رقم می‌زنند، باید ببینیم زنان در اذهان خودشان و نسبت به نقش‌هایی که برایشان تعیین شده است چگونه فکر می‌کنند و مایل هستند این نقش‌ها را چگونه بازتعریف بکنند و چه تعریف دوباره‌ای از خودشان به جامعه ارائه بکنند. به دلیل اینکه بهرحال تعریف سنتی از زن ایرانی، زنی که دچار تحول است و در حال گذار است تعریف درستی نیست و می‌تواند جامعه را با آسیب‌های مختلفی روبه‌رو بکند. من اعتقاد جدی دارم که تمام حرکت‌های این دوستان درست، بجا و مناسب زمان خودش بوده است. همه حرکت‌هایی که کرده‌اند، حالا چه حرکت‌های خیابانی و چه حرکت‌هایی که در جهت آموزش و پژوهش و جمع کردن این یک میلیون امضاء داشته‌اند، یا تحرکاتی که علیه سنگسار و حرکت‌هایی که برای ورود به استادیوم‌ها داشته‌اند و یا اخیرا مانیفیست زنان دارد نوشته می‌شود. بهرحال تمام اینها تاثیرگذار است. زنان این کارها را می‌کنند وهزینه‌اش را هم هر کسی به اندازه خودش پرداخت می‌کند. «کمپین یک میلیون امضاء» کمپینی‌ست که شاخصه‌های فراوانی دارد و این شاخصه‌ها می‌تواند الگوی حرکت‌های اجتماعی در ایران باشد، مثل استقلال‌طلبی‌اش، مثل غیرایدئولوژیک بودنش، مثل شفافیتی که وجود دارد و اینکه رهبری از بالا در آن نیست و رهبری جمعی وجود دارد و تاثیرهایی که می‌تواند بگذارد، مشارکت اجتماعی را افزایش می‌دهد و مردم می‌توانند متوجه بشوند که با یک امضاء می‌توانند چقدر تاثیرگذار باشند.

آیا شما در کمپین یا مجموعه فعالیت‌هایی که در امور زنان دارید، برنامه‌ای برای ایجاد ارتباطات یا نزدیکی با سایر گروه‌های زنان دارید یا خیر؟

سه سند ابتدایی نوشته شده است که این سه سند ابتدایی می‌تواند میثاق همه افرادی باشد که به دنبال اخذ این مطالبات هستند. حالا هرکسی که این سه سند را مطالعه می‌کند و فکر می‌کند این سه سند می‌تواند مورد نظرش باشد، می‌تواند به‌پیوندد. ولی اینکه بطور مشخص کمپین به سراغ افرادی رفته باشد... چون ببینید، در کمپین به این شکل نیست که همه دستورها از بالا داده بشود یا دستورهای مشخص و معینی باشد که مثلا بعضی از افراد ممکن است به لابی معتقد باشند و خودشان بروند با بعضی افراد لابی بکنند و بعضی‌ها هم می‌توانند معتقد باشند که مثلا می‌شود با روحانیون لابی کرد و به اندازه‌ی خودشان می‌روند لابی می‌کنند. خوبی کمپین در واقع این است که هیچ محدودیت یا محدوده‌ای ایجاد نمی‌کند برای فعالان آن و فکر می‌کند خب اگر کسی معتقد به لابی هست می‌تواند برود لابی بکند و اگر کسی معتقد نیست، می‌تواند در چارچوب نظرات خودش فعالیت بکند. و البته اثرات خودش را هم گذاشته است، به این ترتیب که شما می‌بینید یک اظهارنظرهایی از سوی خانم‌های نماینده مجلس نیز مطرح شده است، مثلا در مورد برابری در دیعه یا رییس مجمع تشخیص مصلحت. اینها نشان می‌دهد که به مرور زمان شما می‌توانید با ممارست و با آموزش و با پیگیری مسایل و خواسته‌های خودتان را به جامعه و حکومت انتقال بدهید و به آنها بگویید که به‌هرحال این مطالبات، مطالبات آحاد ملت ایران می‌تواند باشد، یا بخشی از جامعه ایرانی.