آسیب‌های روحی زنان مهاجر

فریبا صحرایی

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

شاید آشناترین فرد به مسایل و مشکلات زنان مهاجر ایرانی یک پزشک متخصصص و یا به عبارتی روانپزشک ایرانی باشد که از سالیان دور در شهر تورنتو با پرونده‌های ده‌ها و صدها مهاجر سرو کار داشته است.

دکتر عباس آزادیان، روانپزشک ایرانی مقیم کانادا که تا به حال چندین مطالعه و تحقیق بر روی آسیب‌های روحی بعد از مهاجرت انجام داده است، میزان بالای طلاق را در خانواده‌های مهاجر ایرانی از مسائلی می‌داند که در نهایت عوارض آن گریبان‌گیر زنان می‌شود. انگار این جا هم خشونت‌های خانگی سایه سنگین خود را بر کانون خانواده حفظ کرده است و در کنار همه این‌ها فقر و در آمدهای پایین بویژه در سال‌های بعد از مهاجرت زمینه‌ساز بروز ناراحتی‌های روانی و اضطراب و افسردگی در آنان می‌شود.

آن چه در پی می‌آید، حاصل گفت‌وگوی ما با دکتر آزادیان است:

بعد از مهاجرت معمولا خانواده‌ها و بویژه زنان با تغییرات و گاه چالش‌هایی روبرو می‌شوند که آثار روحی خاصی بر آنها می‌گذارد. اساسا مهم‌ترین آسیب‌های مهاجرت در این زمینه به نظر شما چیست؟

در مجموع مهاجرت، تجربه مثبتی است. شرایط و امکاناتی که برای زنان پیش می‌آید، برای خیلی از آنها مفید است. یافتن خودشان، دیدن توانایی‌های خودشان و نظایر آن می‌تواند تجربه را مثبت کند.

البته این به این معنی نیست که مشکلات نخواهند داشت. من مطالعه‌ای انجام دادم در رابطه با طلاق در بین ایرانیان در شهر تورنتو. و حاصل واقعا تعجب‌آور بود . ۵۶ درصد از مراجعه‌کنندگان به من طلاق گرفته بودند.

حتی نسبت به میزان طلاق در کانادا که حدود ۳۵ درصد است، خیلی زیاد است. وقتی که در یک خانواده طلاق پیش می‌آید مشکلات اقتصادی هم پیش می‌آید و زن مجبور می‌شود که فشار زیادی را تحمل کند. تن به کارهای سخت بدهد و همیشه نگران مسایل مالی باشد. مریضی دارم که هر بار می‌آید پیش من گریه می‌کند و می‌گوید در ایران اصلا از لحاظ مالی نگرانی نداشت، اما این جا مجبور شده برای این که یک حداقل درآمدی داشته باشد مجبور شده جایی کار کند که شش تا هشت ساعت سر پا کار کند.

آیا هیچ مطالعه‌ای در مورد خشونت در خانواده‌های ایرانی داشتید؟

به نظر می‌آید که هنوز حتی در کشورهای غربی زنان مورد خشونت قرار می‌گیرند. در مطالعه دیگری بر روی خانم‌هایی که به مطب من مراجعه می‌کنند . ۱۰۰ درصد افراد شاهد خشونت بودند در زندگیشان و متاسفانه حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد آنها مورد خشونت قرار گرفتند. و این جای تاسف دارد که خشونت به مقدار کمتر، ولی به هر حال در مهاجرت هم ادامه پیدا می‌کند . و مسلما عوارض روحی و روانی خود را دارد، ضمن این که این جا عوارض قانونی خودش را هم دارد .

خشونت در این مطالعه شامل چه مواردی می‌شده؟

خشونت در این مطالعه به سه دسته تقسیم شده است. در مورد خشونت فیزیکی و روحی و آزارهای جنسی از آنها پرسیدم. مثلا هر رفتاری که شامل هل دادن، لگد زدن، تف انداختن، کشیدن، چنگ زدن و مثل آن باشد جزو خشونت فیزیکی حساب می‌شود. ما خشونت با استفاده از سلاح هم داریم. مثل استفاده از چاقو .

یعنی هنوز در خانواده‌های ایرانی بعد از مهاجرت هم خشونت وجود دارد؟ این ناشی از چیست؟

بله. خشونت‌های فیزیکی در مهاجرت هم ادامه پیدا می‌کند. همه این مثال‌هایی که می‌آورم مربوط به بیمارانی است که به من مراجعه می‌کنند. بوده موراد زیادی که سر و صدای زن و مرد آنقدر بالا گرفته که همسایه‌ها پلیس را صدا کردند و آثار کتک روی بدن زن دیده شده است.

در واقع شما نمی‌توانید سوار هواپیما شوید و فقط با خروج از مملکت و رفتن به یک کشور دیگر، یک دفعه عوض شوید و یک دفعه آن رفتاری را که با آن بزرگ شده اید، کنار بگذارید. زمان می‌برد. آموزش نیاز دارد تا آن را از یاد ببرید. واقعا نمی‌توانیم یک عامل تنها را عامل خشونت بدانیم. مجموعه‌ای از عوامل هست که باعث بروز رفتار خشونت‌آمیز می‌شود.

-------------------------
مطلب مرتبط: مردسالاری ایرانی در کانادا