هلند فستیوال ۲۰۱۰

فروغ.ن.تمیمی

هنر نقاشان و طراحان هلندی در اروپا و جهان همیشه مطرح بوده و هرساله هزاران نفر برای دیدن آثار نقاشان هلندی نظیر وان گوگ، رمبراند و فرمیر، به این کشور می‌آیند. اما هلندی‌ها هرساله هم با برگزاری انواع فستیوال‌های معتبر موسیقی، تئاتر، رقص و سینما نقش مهمی در معرفی و ارائه آثار هنرمندان مشهور دنیا به عهده گرفته‌اند.

معروف‌ترین ارکسترهای جهان و ستاره‌های موسیقی مدام در این کشور به اجرای برنامه می‌پردازند و شهرهای بزرگ هلند مانند آمستردام، لاهه و رتردام از مراکز مهم فرهنگی و هنری اروپا هستند خانم«ژانین یانسن» ویلونیست و آقای «یاپ فان زوای‌دن» رهبر ارکستر از چهره‌های معروف موسیقی کلاسیک در هلند هستند که با اجراهای استثنایی شان در جهان غرب هم به شهرت رسیده‌اند.

امسال برنامه افتتاحیه شصت و سومین فستیوال بزرگ موسیقی و تئاتر: «هلند فستیوال» با کنسرت زیبای «آمال ماهر»، Amal Maher، خواننده جوان مصری، در بزرگداشت: ام کلثوم، آواز‌خوان شهیر، (۱۹۰۴- ۱۹۷۵) هم وطن او، در سالن اپرا و تئاترCarré آمستردام، در شامگاه سی و یکم ماه می آغاز شد.

آمال ماهر

سالن تئاتر معروف Carré، شاید برای اولین بار در تاریخ خود میزبان گروه کثیری از هلندی‌های مسلمان مراکشی و مصری الاصل بود که به شوق شنیدن آواز خانم آمال ماهر، نیمی از بلیط‌های این کنسرت را خریده بودند.

آمال ماهر بیست و پنج ساله با پیروی از سنت آوازی ام کلثوم، توانسه است در سراسر دنیای عرب مشهور شود، کنسرت‌های او در دو هفته اخیر با استقبال پرشور هلندی‌ها روبرو شده است.

«هلند فستیوال»، هرساله میزبان گروه های موسیقی، رقص و تئاتر از نقاط مختلف دنیا است. در فستیوال امسال پنجاه و دو برنامه گوناگون در دوازده سالن مختلف به اجرا در آمده و اجراها تا هفته سوم ماه جون ادامه خواهد داشت. موسیقی کلاسیک اروپایی بخش عمده‌ای از این فستیوال را هرساله به خود اختصاص می‌دهد. از جمله تمام سمفونی‌های لودویک وان بتهوون در فستیوال امسال به اجرا درآمدند. اپرای کارمن اثر بیزه و دون ژوان اثر موتسارت، تئاتر سنتی Noh از ژاپن، باله‌های متعدد، اجرای نمایشنامه‌های شکسپیر و ده‌ها برنامه دیگر از بخش‌های مختلف فستیوال امسال است.

حضور پیر بولز هشتاد و پنج ساله، آهنگ‌ساز مدرن و رهبر مشهور فرانسوی در فستیوال امسال برای هلندی‌ها حادثه بزرگی به حساب می‌آمد.

پیر بولز یکی از پیشکسوتان موسیقی کلاسیک مدرن و آوانگارد در نیمه اول قرن بیستم به بعد است. او در سال ۱۹۲۵ در فرانسه به دنیا آمد و در پاریس به تحصیل ریاضی و موسیقی پرداخت. و زیر نظر یکی از مطرح‌ترین موسیقی‌دانان مدرن فرانسه یعنی اولیویه مسیان به مطالعه در موسیقی آتونال پرداخت. او با پیروی از سنت موسیقی کلاسیک مدرن که با آرنولد شوئنبرگ، آنتون وبرن، و آلبان برگ در سال‌های آخر قرن نوزدهم شروع شده بود، به کارش ادامه داد.

پیر بولز

پیر بولز یکی از بنیان‌گذاران سبک serialism در موسیقی کلاسیک مدرن است. سبکی که تا اواخر دهه شصت قرن گذشته به عنوان یکی از جریان‌های پیشرو در موسیقی مدرن مطرح بود. از دیگر بزرگان این شیوه کارل هاینز اشتوکهاوزن موسیقی‌دان معروف آلمانی بود که در زمینه موسیقی الکترونیک آثار متعددی نوشته است.

دو اثر مهم بولز که شهرت جهانی او را سبب شدند. به ترتیب: «ساختارهای شماره یک برای دوپیانو و (Structures I for two pianos, 1951) و پتک بدون استاد (The Hammer without a Master, 1952-54-)» هستند. در این آثار تمام عناصر موسیقی نظیر ارتفاع اصوات رنگ و دوام صدا با محاسبات قبلی در حیطه کنترل آهنگ‌ساز قرار دارند.

پیر بولز در ادامه به موسیقی تجربی، آبستره، هم بداهه‌نوازی و استفاده از وسائل الکترونیک در اجرای آثارش روی آورد. ترکبیات آنی اصوات در هنگام اجرا (Aleatoric Music) که «اتفاق» و بداهه‌نوازی رل مهمی در آن به عهده دارد، از ویژگی‌های کارهای او مجسوب می‌شوند.

بولز اغلب درآثار ساخته شده‌اش تجدید نظر می‌کرد و نسخه جدیدی از آنها را ارائه می داد. او همچنین در کنار آهنگ‌سازی به عنوان رهبر ارکستر مشهور شده است. و با اجرای‌های اختصاصی خود سهم مهمی در معرفی آثار موسیقی‌دانان مهم قرن بیستم مانند: آرنولد شوئنبرگ، کلود دبوسی، ایگور استراوینسکی، آلبان برگ و دیگران داشته است.

بولز با رهبری ارکسترهای فیلارمونیک مشهور مانند، فیلارمونیک نیویورک، شیگاگو، لندن و غیره، نام خود را به عنوان یک رهبر ارکستر برجسته در تاریخ موسیقی قرن بیستم ثبت کرده است.

در شامگاه هجدهم جون، پیر بولز با رهبری ارکستر مجلسی Ensemble Contemporain در آمستردام و اجرای آثاری از آلبان برگ، دوناتونی، اشتوکهاوزن و لیگتی تحسین همگان را برانگیخت.

امسال هم زمان با برگزاری: هلند فستیوال، مهم‌ترین جایزه موسیقی هلند، ادیسون، که بعد از جایزه موسیقیGrammy آمریکایی، قدیمی‌ترین جایزه بین‌المللی موسیقی است، به چند هنرمند در رشته‌های مختلف موسیقی کلاسیک اعطا شد. نام ادیسون به خاطر اختراع فونو گرام (فرم اولیه گرامافون) توسط توماس ادیسون مخترع بزرگ آمریکایی که اجدادش هلندی بودند، به این جایزه داده شده است.

جایزه ادیسون از سال ۱۹۶۰ هرساله به مهم‌ترین موسیقی‌دانان جهان اعطا شده است. پیر بولز یکی از برندگان جایزه امسال بود که قبلا بیش از بیست و پنج بار جایزه معتبر Grammy را در آمریکا برده بود.

بولز امسال به خاطر بیش از شصت سال فعالیت در زمینه موسیقی و آفریدن آثار برجسته در زمینه کلاسیک مدرن برای هفدهمین بار جایزه ادیسون در هلند از آن خود کرد.

پیر بولز در سن هشتاد و پنج سالگی هم‌چنان به عنوان رهبر ارکسترهای مهم فعالیت دارد و به زودی دوره جدیدی از کنسرت‌هایش را در پاریس، وین و برلین شروع خواهد کرد.