پیروز نخستین نبرد؛ لیبرال‌ها‬

کیارش پارسا عالی‌پور

در ۱۹ فوریه ۲۰۱۰ دولت ائتلافی هلند در پی اختلاف احزاب تشکیل دهنده آن بر سر حضور هلند در ولایت اوروزگان افغانستان، فرو پاشید. یان پتر بالکننده، نخست وزیر هلند از حزب دمکرات مسیحی، خواستار بررسی درخواست پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، برای تمدید حضور نظامیان این کشور در افغانستان بود. حزب کارگر، یکی از سه حزب شرکت کننده در دولت ائتلافی هلند، در اعتراض به این خواسته از دولت ائتلافی خارج و سبب ساز فروپاشی این دولت شد.

بر پایه نظرسنجی‌هایی که از سوی رسانه پر بیننده 4 RTL و چند نهاد اجتماعی انجام شد، برخلاف تصور بسیاری فرد پیروز این مناظره، مارک روته رهبر حزب لیبرال هلند بود. در همین راستا به سراغ دامون گلریز کنش‌گر سیاسی و عضو حزب لیبرال هلند رفتم و با او به گفتگو پرداختم.

بر اساس نظرسنجی‌ها، در نخستین مناظره‌ی انتخاباتی که روز یکشنبه‌ی گذشته، بین چهارتن از رهبران احزاب هلندی انجام گرفت، مارک روته، رهبر حزب لیبرال هلند (VVD) با ۳۴ درصد آرا، پیروز این میدان نام گرفت.

دامون گلریز

پس از او یوب کوهن از حزب کارگر، ۲۳درصد آرا را به‌خود اختصاص داد و یان پتر بالکِننده از حزب دمکرات مسیحی و خیرت ویلدرس از حزب راست‌گرای آزادی، هرکدام ۱۸درصد آرا را به‌خود اختصاص دادند.

به‌نظر شما، دلیل پیروزی مارک روته در این میدان چه بوده است؟ او چه موارد تازه‌ای را ارائه کرده که باعث پیروزی او در نخستین مناظره‌ی انتخاباتی هلند شد؟

دلیل این که آقای روته در این مناظره به‌خوبی توانست بحث را به‌نفع خودش جلو ببرد و توجه را جلب کند، این بود که در مقابل ایشان، آقای کوهن از حزب کارگر هلند، خیلی ضعیف عمل کرد و نتوانست، به‌خصوص با آقای ویلدرس از حزب آزادی، مناظره‌ی خوبی را پیش ببرد.

همچنین آقای روته، سه‌سال در اپوزیسیون بود و توانست یکی از بهترین برنامه‌های انتخاباتی را ارائه بدهد. بعد دیگر قضیه، بحران اقتصادی کنونی است که در حال حاضر هلند با آن دست و پنجه نرم می‌کند.

وقتی همه‌ی این عوامل در یک مجموعه گذاشته می‌شوند، مخاطبینی که قرار است در انتخابات آتی رأی بدهند، به این نتیجه می‌رسند که آقای روته بیش‌ترین شانس را برای برنده شدن و ارائه‌ی راه‌حل‌های سازنده برای آینده‌ی هلند دارد.

در عین حال که آقای مارک روته جوان‌تر است، قد بلندتری و قدرت تکلم بالاتری هم از آقای کوهن دارد که شهردار آمستردام است. همه‌ی این عوامل با هم باعث می‌شوند که مارک روته بتواند جلب توجه کند و توجه تعداد زیادی از هلندی‌هایی را که حق رأی دارند به‌سمت خود سوق دهد.

ارزیابی شما از سه شرکت‌کننده‌ی دیگر در این مناظره چیست؟

هرکدام به‌هرحال نکات خاص خود را داشتند. آنچه برای من شخصاً زننده بود، بی‌احترامی و شاید به‌نوعی بتوان گفت بی‌تربیتی‌ بود که آقای ویلدرس به‌طور کلی در سخنانشان داشتند.

ایشان به‌طور مشخص، یونانی‌ها را به‌خاطر بحران اقتصادی که در یونان به‌وجود آمده و کمکی که هلند به یونان کرده و حدود چهار میلیارد دلار وام مالی به این کشور داده است، احمق خواند و از مراکشی‌ها به‌عنوان تروریست‌های خیابانی نام برد. به‌طور کلی آقای ویلدرس، رویکرد به‌شدت زننده‌ای دارد و فکر می‌کنم خیلی سخت بشود قبول کرد که هلندی‌هایی باشند که بخواهند در اکثریت به او رأی بدهند.

آقای کوهن، به‌دلیل این که ده‌سال به‌عنوان شهردار آمستردام شناخته شده، طبیعتاً نوع کارش با یک رهبر سیاسی که باید بتواند مناظره‌های خوبی داشته باشد، فرق می‌کند. از این جهت قابل توجیه است که چرا ایشان در مناظره نتوانست خود را خوب نشان بدهد. مناظره‌ی خیلی خوبی نداشت. چه بسا که ایشان از نظر اقتصادی، درجه‌ی پایینی از اطلاعات را در اختیار داشته باشد و به همین دلیل در سئوال‌های مشخصی که در مورد مسائل اقتصادی از ایشان می‌شد، رجوع می‌دادند به این که الان حضور ذهن ندارند.

رهبران چهار حزب شرکت‌کننده در مناظره

آقای بالکننده از حزب دموکرات مسیحی هم که در این‌گونه مناظره‌ها همیشه چهره‌ی خنثایی هستند و سعی می‌کنند در عمل با هر بادی به همان سمت بوزند. این بار هم همین کار را کردند. بعد از آن که متوجه شدند که آقای روته، برنده‌ی این مناظره محسوب می‌شود، در همان حین مناظره شروع کردند به انتقاد کردن به آقای کوهن از حزب لیبرال که از این طریق بتوانند جلب توجه کنند که چرا برنامه‌ی لیبرال‌ها درجه‌ی پایین‌تری از نگاه به سوی سوسیالیست‌ها را دارد.

به این ترتیب می‌توان گفت که تقریباً تمام دید به سمت آقای روته برگشت و از این جهت ایشان برنده‌ی این مناظره شناخته شد.

مهاجرین و پناهندگان، در برنامه‌های آتی حزب لیبرال هلند، چه جایگاهی دارند؟

اگر اجازه بدهید، می‌خواهم به این مسئله در سه بعد بپردازم و توضیح بدهم که این حزب در بعد اقتصادی، بعد مهاجرین که ایرانی‌ها هم شامل آن خواهند شد و بعد سیاست خارجی و نوع رابطه با ایران چگونه می‌اندیشد.

در ارتباط با لیبرال‌ها می‌توان گفت که معمولاً در هلند از نظر تاریخی، وقتی کشور با یک بحران اقتصادی مواجه می‌شود (به بحران اقتصادی دهه‌ی ۸۰ و بحران کنونی رجوع می‌دهم) حزب لیبرال هلند، از سوی رأی‌دهنده‌ها به‌عنوان حزب قابل اطمینان و کارآمد انتخاب می‌شود.

این بار هم همین‌طور است. یعنی رشد کنونی حزب لیبرال، به‌دلیل بحران اقتصادی‌ است که هلند با آن روبه‌رو است. بحران اقتصادی کنونی باعث شده که بنا به تاریخ گذشته‌ی حزب لیبرال، این اطمینان به‌وجود بیاید که این حزب می‌تواند هلند را از این بحران، برنده بیرون بیاورد.

در مورد مهاجرین که ایرانی‌ها (حدود ۳۵ هزار نفر) جزو آن‌ها هستند، اگر مهاجرین ایرانی را به دو قسمت پناهجویان و دانشجویان تقسیم کنیم که اکثراً پناهجویانی هستند که دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ به اینجا آمده‌اند، به‌نظر من، حزب لیبرال سیاستی را دنبال می‌کند که به آنچه ایرانیان داخل هلند دنبالش هستند خیلی نزدیک است. ایرانی‌ها مشخصاً از نظر کاری و تحصیلات، جزو موفق‌ترین گروه‌های اقلیتی هستند که به هلند آمده‌اند و به‌عنوان خارجی‌های پرتوان دیده می‌شوند.

هدف حزب لیبرال هم همین است. این حزب مهاجرین را به مهاجرین پرتوان و مهاجرین کم‌توان تقسیم می‌کند و اعتقاد دارد باید فرایند پناهندگی را سرعت داد و در ظرف یک سال پاسخ داد که پناهنده‌ای می‌تواند بماند یا نه. بنابراین حمایت و جذب مهاجرین پرتوان (دوباره به ایرانی‌ها رجوع می‌دهم)، یعنی کسانی که اینجا درس می‌خوانند و تحصیلاتی کرده‌اند را در برنامه‌ی خود قرار داده و آن‌ها را مورد حمایت مشخصی قرار می‌دهد.

منظورتان از مهاجرین و پناهندگان کم‌توان چه کسانی هستند؟ ممکن است در این مورد بیش‌تر توضیح بدهید؟

منظور حزب لیبرال آن قسمت از مهاجرین است که حاضر نیستند به زبان هلندی تکلم کنند، زبان هلندی را یاد بگیرند، خود را با جامعه‌ی هلند تطبیق بدهند و وارد بازار کار بشوند. آنها معمولاً سالها وابسته به کمک‌های مالی دولتی و حقوق بی‌کاری هستند.

برنامه و سیاست‌های آتی حزب لیبرال هلند برای این مهاجرین کم‌توان چیست؟

مسئله‌ی یادگیری زبان هلندی، یکی از مسائل خیلی جدی است. در یکی از پژوهش‌های انجام گرفته متوجه شدند که حدود ۷/۲ میلیارد یورو در سال خرج مشکلاتی می‌شود که مهاجرین با خود می‌آورند. به‌خصوص که ۴۰ درصد تمام حقوق‌های بی‌کاری که در هلند پرداخت می‌شود، به مهاجرین اختصاص پیدا می‌کند؛ مهاجرینی که به‌خصوص از کشورهای غیر اروپایی می‌آیند.

در چندین سال اخیر در سپهر سیاسی هلند، شاهد حضور چهره‌های راست افراطی مانند آقای خیرت ویلدرس، رهبر کنونی «حزب آزادی» و ریتا فردونک، رهبر حزب «مفتخر به هلند» هستیم که هردوی آن‌ها از دل حزب لیبرال بیرون آمده‌اند. دلیل حضور چنین اشخاصی در فضای سیاسی هلند را چه می‌بینید؟

این که این افراد از حزب لیبرال آمده‌اند، نمی‌تواند دلیلی برای این مسئله باشد که این حزب با سیاست‌های امروز این افراد و احزابشان موافق هستند. اصلاً به این شکل نیست. مقایسه‌ای را هم که خیلی از ایرانی‌ها می‌کنند و حزب لیبرال را به‌عنوان نسخه‌ی تخفیف‌یافته‌ی حزب آقای ویلدرس می‌بینند، اشتباه است.

فرقی که وجود دارد این است که حزب لیبرال بیش از ۶۰ سال قدمت دارد و مانند احزاب دیگر، افراد دست‌راستی‌تر و دست‌چپی‌تر را درون خود دارد. این واقعیتی است.

اگر آقای ویلدرس و یا خانم فردونک می‌توانستند در چهارچوب آزادی‌ها و ارزش‌های حزب لیبرال کار کنند و ادامه‌ی کار بدهند، طبیعتاً آنها در این حزب می‌ماندند. چون در این شرایط می‌توانستند رشد بیش‌تری داشته باشند. اگر این افراد با ارزش‌های آزادی و ارزش‌های حقوق بشر موافق بودند که در حزب لیبرال بیش از ۶۰ سال قدمت دارد، طبیعتاً در این حزب می‌ماندند.

اما چون نتوانستند خود را تطبیق بدهند، مجبور شدند کار خودشان را انجام بدهند، احزاب دیگری بزنند و به این شکل، حزب جدیدی را در هلند داشته باشند. هرچند من فکر می‌کنم در درازمدت موفق نخواهند بود.

در پایان در ارتباط با سیاست خارجی حزب لیبرال اضافه می‌کنم که حزب لیبرال، سال گذشته توانست بودجه‌ی یک میلیونی از بودجه‌ی حقوق بشر هلند را به آزادسازی اینترنت و ضدفیلترینگ در ایران اختصاص بدهد. از آن مهم‌تر، در ماه نوامبر، برعکس احزاب چپ، در کنار دمکرات مسیحی‌ها، با قرار دادن سپاه پاسداران (به‌علت سرکوب ملت ایران) در فهرست تروریستی اتحادیه‌ی اروپا موافقت کرد و این کار را در سطح اروپا هم دنبال می‌کند.

می‌خواهم توضیح بدهم که برنامه‌های حزب لیبرال به خواسته و احساسات مردم ایران و ایرانی‌هایی که در هلند هستند نزدیک است.