روزی پرکار و متنوع در سمینار موسیقی ایران

علیرضا کاظمی

از راست: بابک کامگار، پاشا کرمی، لاله جوشنی

دومین روز سمینار موسیقی ایران در شهر هیرلن کشور هلند روزی بسیار پر کار و البته پر بار بود بطوریکه امکان گزارش و پرداختن به تمامی زوایای زیبای آن را بسیار دشوار و یا ناممکن می سازد.

اولین کارگاه موسیقی از ساعات اولیه صبح توسط گروه مضراب برگزار شد. آنگاه لاله جوشنی در جلسه ای به موضوع "تار و روشهای نگهداری آن" پرداخت که ارائه نکات مفید و آموزنده وی مورد توجه شرکت کنندگان که بسیاری خود نوازنده یا هنرآموز ساز بودند قرار گرفت.

سپس طی جلسه ای تحت عنوان "صدا و موسیقی در فیلم و رسانه های جمعی" بابک کامگار دانشجوی سال آخر آهنگسازی فیلم همراه با پخش نمونه هائی که بیشترشان از کارهای خود وی بودند، به شناخت و بررسی این پدیده پرداخت و مفصلا به سئوالات علاقمندان پاسخ گفت.

گروه شمس

بفاصله کوتاهی پس از صرف نهار گروه مضراب کارگاه بعدی موسیقی خود را برقرار نمود تا در گام بعد استاد حمید متبسم در مبحثی تحت عنوان "سایه روشنهای موسیقی" با بکارگیری تمامی گروه و اجرای گام به گام یک قطعه، روند و مراحل شکل گیری گروه نوازی را در عمل برای حاضرین تصویر کند. از خلال این ابتکار شنونده با به اشراف رسیدن به میزان پیچیدگی اجرا و هماهنگیهای لازم به درک جدید و علمی تری حتی در شنیدن موسیقی میرسید بطوریکه طبعا وقتی در انتها قطعۀ "لیلا خانم" بطور کامل اجرا شد برای شنونده معنای متفاوتی با پیشتر پیدا کرده بود.

پس از استراحتی کوتاه پاشا کرمی به بررسی تحولات ریتم و تنبک نوازی در موسیقی ایران پرداخت و با اجرای خیره کننده برخی نمونه ها تحسین حاضرین را برانگیخت که در نهایت با اجرای قطعۀ "صدای زمین" از ساخته های خود وی به اوج رسید.

در این اثنا کارگاه های متعدد انواع سازها در محلهای جداگانه شکل گرفت تا امکانی تخصصی برای استفاده علاقمندان در هر یک از آنها فراهم شود. ازجمله کارگاه سه تار توسط بهزاد صنعتی، آواز توسط محمود اکبری و تار توسط
رامین عظیمیان، همچنین کارگاههای بم تار و بربط توسط دیگر علاقمندان تشکیل شدند.

گیو قلمکاری پور

شاید مبالغه نباشد اگر از میان تمام صحنه های دلپذیر روز دوم حضور گروه شمس را بلحاظ استقبال فوق العاده و سمپاتیک جمعیت نقطه اوج این روز بنامیم. گروه شمس که تماما از اعضای هلندی تشکیل شده و در واقع خود به نوعی از محصولات برگزاری همین سمینار سالانه میباشد، نه تنها مهارت خود در نوازندگی سازهای سنتی ایرانی را به نمایش گذاشت بلکه بطور غیر منتظره ای با اجرای متنوع دکلمه ها، تکخوانی ها و همخوانی اشعار به زبان فارسی که شامل تمامی اعضا و نه عضو خاصی میشد تعجب همگان را برانگیخت. اعضای گروه نه تنها در زمینه فراگیری ساز کوشا هستند بلکه مشتاقانه بدنبال کشف و یادگیری دیگر وجوه این فرهنگ و از قرار معلوم بخصوص زبان فارسی نیز میباشند. شاید هیچ بیانی آنطور که خود "یان پیتر" موسس گروه در صحنه و به زبان فارسی شرح داد گویای این شوریدگی نباشد: "برای ما فرهنگ شما مثل یک آینه هست. آینه ای که ما بتوانیم خودمان را بهتر بفهمیم". گروه شمس علاوه بر بازاجرای زیبای قطعات شناخته شده ای چون "ای تیر غمت را دل عشاق نشانه"، " الا ای پیر فرزانه" و "اندک اندک" ، قطعه ای نیز ساخته یان پیتر که متاثر از مولانا و شنیدن شعر "مرده بُدم زنده شدم" بود، به درخواست مصرانۀ جمعیت اجرا کرد. وی گفت: "برای ما شعر مولانا غذای روح است خوشحالم که شما از این غذا میخواهید. خوب پس نوش جان!"

اما شاهکارهای روز دوم به همینجا بسنده نکرد. پس از شام نیز به سنت همه سالۀ سمینار، تریبون آزاد برای همگان هم در زمینه ساز و البته آواز نیز برقرار بود. اما امسال از قضا این تریبون آزاد در بسیاری موارد از سطحی بسیار حرفه ای نیز برخوردار شد. از جمله با اجرای گروه صبا و همچنین صدای دلنشین خانم مرسده هاشمی که علیرغم حضور آنی و عدم آمادگی قبلی درخواست حاضرین را بی پاسخ نگذاشتند. از جمله انگیزاننده ترین اجراها اما تک نوازی سه تار توسط هنرمند نوجوان گیو قلمکاری پور 11 ساله بود. او که از 5 سالگی نواختن پیانو و بعد ویولن را آغاز کرده از 2 سال پیش آموختن سازهای سنتی را نیز بر برنامه خود افزوده است. در مجموع خصلت غیر منتظره بودن این ابتکار که هنرمندان را غالبا با هماهنگیهای آنی وارد صحنه میکرد موجب رابطهای بی آلایش تر با حاضرین و در نتیجه ایجاد محیطی بسیار صمیمی و دلپذیر شده بود.