«کتاب تنگنا» فریم شمار عاشقانه‌ی فیلم تنگنا

سعید شکیبا

برنامه‌ی این هفته‌ی رادیو همایش، به نقد و بررسی کتاب تنگنا نوشته‌ی هوشنگ گلمکانی اختصاص یافته است.
کتاب تنگنا که با الهام از فیلم تنگنا به کارگردانی امیر نادری نامگذاری شده، در میان اهالی سینما زبانزد شده و تاکنون مورد تشویق و انتقادهای زیادی قرار گرفته است.

هوشنگ گلمکانی، خود در این‌باره می‌گوید: من ادعا می کنم تاکنون کتابی با این شکل که به صورتی تک‌نگارانه تنها به یک فیلم بپردازد، در سینمای ایران وجود نداشته است. فیلم تنگنا یک اتفاق بود. بعضی اتفاقها حاصل دوران خودشان هستند و به نظر من امکان ندارد فیلم تنگنا در دوره ای دیگر ساخته شود. اگر هم فیلمسازی آن را بسازد، تنگنای خودش را ساخته است.

هوشنگ گلمکانی

در این همایش، کیومرث پوراحمد، کارگردان نام‌آشنای کشور نیز به سخنرانی پرداخت. وی ضمن تمجید از کتاب تنگنا گفت: همان زمان که کتاب تنگنا منتشر شد، مطلبی در ستایش آن نوشتم که در روزنامه شرق و با عنوان آموختن شیفتگی به سینما برای شیفتگان چاپ شد. وی در ادامه گفت: به اعتقاد من کتابی که تنها به یک فیلم بپردازد وجود ندارد و در واقع کتاب فریم شمار عاشقانه فیلم تنگناست.

مصطفی مستور

پس از سخنان پوراحمد، مصطفی مستور، نویسنده‌ی معاصر نیز در سه بخش به تشریح کتاب پرداخت. مستور با بیان اینکه در بخش اول گزارشی از فرآیند شکل گیری فیلم تنگنا وجود دارد گفت: وقتی این گزارش را می‌خوانیم به خوبی در فضای ساخته شدن فیلم قرار می گیریم. منابعی هم که برای این بخش از آنها استفاده شده شامل منابع مکتوب و کتابخانه‌ای، منابع ناشی از تحقیقات میدانی و خود مولف است که به عقیده من با توجه به تلاش بی‌حد او می‌توان کتابش را تکرارناپذیر نامید.

مستور در ادامه با انتقاد از اینکه جای خالی مصاحبه با گلمکانی در کتاب خالی‌ست گفت: به نظر من تنگنا پیش از آنکه به امیر نادری تعلق داشته باشد، متعلق به هوشنگ گلمکانی است.