گردشگری و آسیب‌های محیط زیست

بیژن روحانی

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران وضعیت تالاب‌های ایران را بحرانی توصیف کرده است.

خشکسالی، سد بستن روی رودخانه‌ها و ورود پساب‌های صنعتی از جمله مهمترین عوامل آسیب رسان به این زیست بوم‌های ارزشمند هستند. از سوی دیگر برخی فعالان محیط زیستی از آسیب‌هایی گزارش داده‌اند که گردشگران نوروزی به عرصه‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی وارد آورده‌اند.

تالاب‌هایی که خشک می‌شوند

تالاب‌های ایران همچنان با خطر نابودی تهدید می‌شوند. محمد جواد محمدی زاده رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران اعلام کرد پنج تالاب مهم و بین المللی کشور در معرض خشک شدن قرار دارند.

به گفته آقای محمدی زاده این تالابها عبارتند از دریاچه ارومیه، انزلی، هامون، پریشان و زریوار. رییس سازمان محیط زیست ایران در سفر خود به ارومیه به خبرنگاران گفت به دلیل حجم بالای مشکلات ناشی از خشک شدن این تالاب‌ها، احیاء و حفظ این زیست بوم های ارزشمند در اولویت برنامه های سازمان حفاظت محیط در سال جاری زیست قرار دارد.

دریاچه زریوار در کردستان

ورود پساب ها به خصوص پساب های صنعتی، عدم رعایت حقابه تالابها، احداث طرح کنارگذر انزلی از داخل این تالاب، خشکسالی و بارش کم باران را از مهمترین دلایل به خطر افتادن حیات تالاب‌ها در ایران است. به گفته محمدی‌زاده وجود تهدید برای تالاب‌ها، زندگی جاندران و پرندگان موجود در آنها را نیز به خطر انداخته است.

رییس سازمان محیط زیست ایران همچنین هشدار داد با توجه به این که ایران هم اکنون با خشکسالی رو به روست تمامی تالابهای کشور به نوعی در معرض خطر قرار دارند.

در میان تالاب‌هایی که با نابودی تهدید می‌شوند، خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه اینک به یک معضل بزرگ و ملی برای محیط زیست ایران تبدیل شده است.

نابودی این ذخیره‌گاه ارزشمند می‌تواند بر زیست بوم و وضعیت اقتصادی در استان‌های همجوار آن تاثیر بگذارد. بسیاری از فعالان محیط زیستی خواهان اقدام فوری دولت برای نجات این دریاچه هستند.

در سفر هفته گذشته هیئت دولت به آذربایجان غربی مقرر شد وزارت نیرو جریان آب ورودی رودخانه ها را به دریاچه ارومیه مدیریت کند تا حداکثر آب در فصل مناسب وارد آن شود.

دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است

گردشگری و تخریب طبیعت

گردشگری گرچه از نظر اقتصادی و فرهنگی نتایج بسیار قابل توجهی را برای کشورها به همراه دارد، اما ورود گردشگران بدون رعایت اصول حفاظتی می‌تواند عواقب زیان‌باری را برای عرصه‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی به بار بیاورد.

ازدیاد حضور گردشگران به خصوص در محوطه‌هایی که آمادگی و امکانات مناسب را ندارند می‌تواند آسیب‌های بیشتری به همراه داشته باشد.

به گزارش ایسنا غار «کتله خور» در استان زنجان که یکی از جاذبه‌های کم‌نظیر طبیعت ایران است در نوروز متحمل خسارت‌هایی به دلیل ورود گردشگران شده است.

افسانه پرچکانی از فعالان حوزه گردشگری به این خبرگزاری گفته است برخی از گردشگران قندیل‌های این غار را شکسته و با خود برده‌اند. تشکیل هرکدام از قندیل‌های غار به چندین سال زمان نیاز دارد.

غار کتله خور

اين اتفاق درحالي رخ داد كه در محل، دوربين‌هاي مداربسته وجود دارد؛ اما تعداد مأموران و نگهبانان غار برای جلوگیری از رفتارهای آسیب زننده به غار کافی نبوده است. با این که در گذشته محدودیت‌هایی برای ورود دسته جمعی گردشگران به این غار وجود داشته اما در نوروز امسال این محدویت‌ها برداشته شده و بازدیدکنندگان در دسته‌های بزرگ وارد غار می‌شدند و تعداد بازدیدکنندگان در یک ساعت به بیش از صد نفر رسیده که این امر حفاظت و مراقبت از این میراث طبیعی را با دشواری رو به رو کرده است.

شکل‌گیری غار کتله خور احتمالا مربوط به دوران سوم زمین‌شناسی و حدود سی میلیون سال پیش است.

اما به غیر از مسافران نوروزی، کسانی که دوست‌دارند در چشم‌اندزاهای بکر و طبیعی صاحب خانه و ویلا شوند نیز به بخش مهمی از عرصه‌های جنگلی در ایران لطمه وارد کرده‌اند. رییس انجمن کوهنوردان ایران نیز به ایسنا گفته است: نمك‌آبرود از معدود جنگل‌های جلگه‌يی باقی‌مانده در كشور اكنون به مجتمع آپارتمانی زشتی تبديل شده است.

به اعتقاد عباس محمدی نوع گردشگري موجود در كشور برای اقتصاد ملی ضرر دارد. او با استناد به آمار نیروی انتظامی ایران می‌گوید: در نوروز امسال معادل كل جمعيت كشور، سفر انجام شده و اين براي طبيعت ايران فاجعه است.

آپارتمان سازی در منطقه نمک آبرود. منبع: ایسنا

اين اتفاق به‌معنی سوزاندن ميليون‌ها ليتر بنزين است، بدون اين‌كه ارزی به كشور وارد شود. او با انتقاد از وضعیت نمک‌آبرود در نزدیکی شهرستان چالوس در استان مازندران گفت: قرار بود، نمك‌آبرود منطقه‌ای گردشگری شود، اما اكنون به مجتمع آپارتماني تبديل شده است.

در ارتفاعات نمك‌آبرود و جايگاه تله‌كابين نيز جنگل را صاف كرده‌اند تا خط تله‌كابين تا بالاي كوه برود. علاوه بر اين، سراسر كوه با زباله پوشيده شده است. چشم واقعا از ديدن اين منظره آزرده مي‌شود و به اين فكر مي‌كنيم كه آيا مردم آمده‌اند، از طبيعت استفاده كنند يا زباله‌های خود را در منطقه بريزند؟

این فعال محیط زیست با توجه به مشاهدات مستقیم خود معماری خانه‌ها و آپارتمان‌های منطقه نمک‌آبرود را کاملا نامتناسب با محیط و طبیعت اطراف توصیف کرده و می‌گوید خانه‌سازی به شکل دلبخواهی و بیشتر به صورت آپارتمان‌سازی در این منطقه انجام شده و مساله مهم دیگر عدم وجود سیستم دفع زباله و فاضلاب است.

به این ترتیب نمک آبرود روز به روز جذابیت‌های طبیعی و گردشگری خود را از دست می‌دهد.