گردهم‌آیی ایرانیان تورونتو در آستانه ۲۲ بهمن

محمد تاج‌دولتی

در آستانه‏ی ۲۲ بهمن و سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷، جنب و جوش آشکار و قابل توجهی در میان ایرانیان مهاجر به کانادا، به ویژه آنان که در بزرگ‏شهر تورنتو زندگی می‏کنند، به وجود آمده است.

«امیر مهیم»، «مهردخت»، «حجت گلپایگانی» و «منصوره»، به ترتیب در این گفت‏وگو شرکت کردند.

امیر مهیم:

خشونت هیچ‏وقت چیز خوبی نیست و ما را به جای مطلوب نمی‏رساند. ولی باید دید بچه‏هایی که از دید ما آن‏ها هم به خشونت روی آورده‏اند، چقدر خشونت حاکمان را تحمل کردند. در هر حال جوان هستند و عکس‏العمل نشان داده خواهد شد. امیدواریم به سمت خشونت نرود. این جوانان یک خواسته‏ی مسالمت‏آمیز دارند، حق خودشان را می‏خواهند.

شاید ما (نسل ما) ندانسته آن‏ها را به این راه بردیم. اگر این مطالبات به خشونت گره نخورد نتیجه‏ی مطلوب‏تری دارد، ولی در مقابل هر زوری هم نمی‏شود سرخم کرد و این‏ها این‏چنین خردمندانه دارند عمل می‏کنند.

نقش ایرانیان خارج از کشور در تشویق جنبش در داخل ایران، برای پرهیز از خشونت چه می‏تواند باشد؟ چون گروه‏هایی هم هستند که معتقدند هرچه جنبش رادیکال‏تر بشود، زودتر به نتیجه می‏رسد.

متاسفانه این گروها که تعدادشان هم کم است، فکر نمی‏کنند بچه‏های ما زیر خنجر، زیر دشته و زیر گلوله هستند و برای خواسته‏های خودشان، آن‏ها را به این راه می‏کشانند و این کار درستی نیست. کما این که دو جوانی که اخیراً اعدام شدند، قربانی همان خواسته‏ها شدند.

این را هم باید بدانیم که هر فنری ظرفیت مشخصی را تحمل می‏کند و باید این جوانان را واقعا تحسین کرد که این‏قدر متحمل هستند. اما اگر بیشتر از این هم باشد، من تشویق به خشونت نمی‏کنم، ولی عکس‏العملی است که خود به خود نشان داده می‏شود.

اما ما در خارج، جز این که صدای آن‏ها را رساتر کنیم و خواسته‏های منطقی‏ آنان را به گوش جهانیان برسانیم، کار دیگری نباید اصلا انجام بدهیم. جز خواسته‏های آن‏ها در داخل ایران.

مهردخت:

این که در مسیر درستی هست یا نه؛ فکر می‏کنم فقط آینده با نتایجی که خواهد داشت می‏تواند تعیین کند که حرکت درست پیش رفت یا نه. ولی چیزی که مطمئن نیستم تاسفآور و خطرناک باشد یا نه، این است که کمی به خشونت نزدیک شده است.

مطمئن نیستم که آیا درست است برای مقابله با رژیم کمی به سمت خشونت کشیده شود یا این که راهی غیر از این هم وجود دارد. من فکر می‏کنم همه سعی‏شان را کردند، اما به نظر می‏آید، غیر از این هم جوابی نمی‏دهد.

اما این که آیا این خطری برای جنبش هست یا خیر، فکر می‏کنم هیچ‏کس جواب این سؤال را درست نمی‏داند. ولی امیدوارم اگر هم حرکت به این شکل دارد پیش می‏رود، بازهم با اندیشه باشد و نه با احساس.

گروهی معتقدند یکی از ویژگی‏های مهم جنبش، از ابتدا پرهیز از خشونت بوده است. ولی درگیری‏هایی که به وجود آمده، دارد خشونت را به شکلی به هواداران این جنبش در داخل تحمیل می‏کند. آیا باید جنبش این هوشیاری را داشته باشد که در مقابل تحمیل خشونت مقاومت کند؟ یا این که به عنوان دفاع از خود می‏تواند به نوعی پاسخ بدهد؟

فکر می‏کنم تا زمانی که یک حرکت با اندیشه صورت بگیرد، مسلماً درست‏ترین حرکت در آن لحظه خواهد بود. ولی این شرایط قابل پیش‏بینی بود. در سمیناری که در مورد حقوق بشر در ایران برگزار شده بود، خانم مهرانگیز کار به این مساله اشاره کردند که اگر جلوی خشونت در ایران گرفته نشود، حکومت ایران و حکومت‏های بین‏المللی باید منتظر این باشند که این حرکت واکنش نشان بدهد و بدون خشونت پیش نرود.

فکر می‏کنم متاسفانه نتیجه‏ی طبیعی اتفاق‏هایی بوده که در ایران افتاده است. اما این که راه درست و راهی که نتیجه‏ی بهتری بدهد چیست را نمی‏دانم. واقعا مطمئن نیستم که در حال حاضر پاسخ ۱۰۰درصدی برای آن وجود داشته باشد.

حجت گلپایگانی:

من شخصا به هیچ عنوان با تشویق خشونت موافق نیستم. به لحاظ این که یک دور تسلسل باطل است. فرخی یزدی می‏گوید:

پر کنید این پهن میدان را ز چوب دارها
دارها چون شد به پا، با دست کین بالا کشید
بر سرآن دارها، سالارها، سردارها

هم در زمان رژیم پادشاهی و هم در ۳۱ سال سیاه اخیر، خشونت به منتها درجه رسیده است، ولی نتیجه‏ی مثبت قابل لمسی نداشته است.

بنابراین شایسته است که هم طرف‏داران خشونت و قهر انقلابی و هم طرف‏داران عدم خشونت با هم گفت‏وگو داشته باشند. از دید‏گاه‏های یک‏دیگر آگاهی پیدا کنند و امیدوارم به این نتیجه برسیم که ادامه‏ی خشونت و کشت‏ و کشتار ما را به جایی نمی‏رساند.

منصوره:

باید از کسانی که فکر می‏کنند با تشویق خشونت زودتر به نتیجه می‏رسند، این سؤال را پرسید که ۲۲ بهمن ۵۷ با خشونت همراه بود، اما آیا به نتیجه‏ای که ما می‏خواستیم رسید. بعد از ۳۱ سال هم‏چنان طالب آزادی، برابری و دمکراسی هستیم.

به همین دلیل فکر می‏کنم راه‏حل کوتاه مدت برای مشکلات ۱۰۰ ساله‏ی ایران وجود ندارد. ما باید با سیاست عدم خشونت، برای آزادی و دمکراسی فعالیت کنیم.

به نظر من، حکومت بدش نمی‏آید جنبش را به خشونت بکشاند این یکی از مهم‏ترین دام‏هایی است که حرکت اجتماعی امروز ایران با آن درگیر است و اگر بخواهم خیلی کوتاه بگویم: نه؛ خشونت راه‏حل ما نیست.