چرا تلاش‌های جهانی زیست محیطی نتیجه معکوس می‌دهد؟

محمد تاج دولتی

گوش دهید و دریافت کنید

پنجم ژوئن، روز جهانی محیط زیست بود که از سال ۱۹۷۲ تا کنون از سوی سازمان ملل متحد مراسمی‌به این مناسبت برگزار می‌شود.

اگر در طول سی و پنج سال گذشته در روز جهانی محیط زیست وضعیت کره زمین و عوامل تشکیل دهنده آن مورد توجه و تاکید قرار می‌گیرد، واقعیت این است که ساکنان زمین تاکنون نتوانسته‌اند عوامل تخریب محیط زیست را حذف یا محدود کنند. وضعیت محیط زیست انسان‌ها پیوسته و با سرعت رو به وخامت گذاشته است. از به خطر افتادن تعادل و تنوع محیط زیست گرفته تا انقراض انواع گیاهی و حیوانی و گرمایش آب و هوا، همه به جایی رسیده که آقای "کلاوس تاپفر" رئیس سابق برنامه سازمان ملل گفته است، وضعیت کنونی محیط زیست به تنهایی نشان می‌دهد که سیاست‌ها و برنامه های سازمان ملل تا چه حد موثر بوده است.

وخامت شرایط زیست محیطی انسان ها از آن جهت باورنکردنی‌تر می‌شود که بدانیم تعداد سازمان های دولتی و غیر دولتی طرفدار محیط زیست در سال های اخیر رشدی قارچ گونه داشته و به شکل‌های گوناگون، توجه همه کس در همه جا به حفظ محیط زیست بیشتر و بیشتر شده است.

گروهی از پژوهشگران مسائل محیط زیست به این نتیجه رسیده اند که وجود چنین تناقضی تنها به این دلیل است که سازمان های دولتی و غیر دولتی فعال در زمینه محیط زیست تنها در گرفتن بودجه های شخصی و دولتی رقابت می‌کنند و در بیشتر موارد نه تنها از فعالیت دیگر سازمان ها اطلاعی ندارند بلکه تلاش هایشان را در زمینه‌هایی به کار می‌برند، که نباید.

به همین جهت است که سازمان ملل متحد اخیرا تصمیم گرفته گروهی به نام گروه مدیریت محیط زیست ایجاد کند که متشکل از ده‌ها نفر متخصص و فعال محیط زیست است تا شاید راه چاره ای برای جلوگیری از دوباره کاری‌ها و یا انجام تلاش‌های بیهوده زیر نام حفظ محیط زیست پیدا کنند. در همین مسیر کشورهای آلمان، بعنوان پیشگام بلامنازع استفاده از انرژی هایی که قابلیت جایگزین شدن دارند، و فرانسه و چندین سازمان غیردولتی نیز تلاش می‌کنند تشکیلات جهانی محیط زیست را برپا کنند، تا در کنار تلاش‌های سازمان ملل بتواند نهادی موثر و چاره‌اندیش برای زمینی که سلامتش به خطر افتاده ایجاد کنند.

آیا تلاش های سازمان ملل و چند کشور اروپایی می‌تواند نظر و رفتار کشورهایی چون ایالات متحده، چین و هند را که توسعه اقتصادی شان را حتی به قیمت تخریب همیشگی محیط زیست دنبال می‌کنند، تغییر دهد؟

آسمانخراش‌های "سبز"

به روشنی پیداست که آسمانخراش های قرن بیست و یکم بلندتر و سرگیجه آورتر از آسمانخراش هایی ست که تا کنون دیده ایم. ساختمان برج ۶۱۰ متری "شیکاگو اسپایر" که در سال ۲۰۱۰ به پایان می‌رسد، یا برج ۸۰۰ متری دوبی که کمتر از دو سال دیگر آماده بهره برداری می‌شود، تنها دو نمونه است. اما، قرار است آسمانخراش های قرن بیست و یکم، بناهایی بسیار "سبز"، یعنی بسیار زیست محیطی باشند.

بعنوان نمونه، برج مسکونی– اداری ۳۰۳ متری که در حال حاضر در منطقه "کانتون" در کشور چین توسط یک شرکت آمریکایی ساخته می‌شود، می‌خواهد زیست محیطی ترین ساختمان دنیا بشود. در این ساختمان ۷۱ طبقه، آرشیتکت ها قصد دارند با استفاده از پره هایی که با باد به حرکت در می‌آید، و استفاده از صفحات جذب انرژی خورشیدی و فرم بیرونی ساختمان که جریان باد را تشدید خواهد کرد، تمام انرژی لازم برای روشنائی، تاسیسات و گرم کردن آب ساختمان را تامین کنند. این ساختمان همچنین می‌تواند تمام آب مصرفی و باران ها را تصفیه و دوباره استفاده کند.

آرشیتکت‌هایی که این ساختمان "سبز" و خودکفا، از نظر انرژی، را در چین می‌سازند، پیش از این نمونه هایی در شهرهای نیویورک و لندن نیز ساخته‌اند که البته صد در صد زیست محیطی نیست. اهمیت چنین بناهایی در حفظ محیط زیست زمانی بیشتر آشکار می‌شود که بدانیم در ایالات متحده ۳۹ درصد از گازهای گلخانه ای از طریق مصرف سوخت ساختمان‌های مسکونی و اداری تولید می‌شود که این بناها ۷۰ درصد نیروی برق تولید شده در آمریکا را هم مصرف می‌کنند.

کود شیمیائی و سرطان مغز

نتایج یک تحقیق منتشر شده در نشریه پزشکی "حرفه و محیط زیست" نشان می‌دهد که کشاورزان و کارگران مزرعه‌هایی که در آنجا کود شیمیائی مصرف می‌شود بیشتر در معرض خطر ابتلا به تومور مغزی هستند.
این تحقیق در منطقه "بوردو" در جنوب غربی فرانسه در فاصله سال های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ در میان بیش از ۷۰۰ کشاورز و کارگر کشاورزی انجام شده است. این عده از کشاورزان در منطقه ای که تا ۸۰ درصد از کودهای شیمیائی استفاده می‌شود به دو گروه تقسیم شده بودند. گروه اول تحت کنترل تاثیرات کودهای شیمیائی قرار داشته اند و گروه دوم بدون هیچ کنترلی بصورت عادی به فعالیت‌های حرفه‌ای خود می‌پرداخته اند. در پایان دوره تحقیق آشکار شده است که گروهی که تحت کنترل نبوده‌اند، دوبرابر بیش از افرادی که تحت کنترل قرار داشته‌اند در معرض خطر ابتلا به سرطان مغز بوده‌اند. در این تحقیق همچنین تاکید شده که مصرف کودهای شیمیائی نه فقط در میان کشاورزان و در مزارع کشاورزی بلکه در باغ ها و باغچه‌های خانگی نیز می‌تواند خطرآفرین باشد.

تابستان گرم و کشنده!

با نزدیک شدن فصل تابستان، کشورهای اروپایی خود را برای تغییرات آب و هوا و امواج هوای بسیار گرم آماده می‌کنند. موج هوای گرم بسیار شدید و بیسابقه تابستان چهار سال پیش اروپا که باعث مرگ هزاران زن و مرد سالمند و کودکان و افراد مبتلا به بیماری های تنفسی شد، مقامات کشورهای اروپایی را به فکر چاره اندیشی انداخته و همه ساله تا جایی که می‌توانند هشدارهای لازم را به سالمندان و افراد در معرض خطر می‌دهند.
هوای گرم تابستان گذشته اگرچه به حد بیسابقه سال ۲۰۰۳ نرسید، اما اروپاییان را متقاعد کرده که فصل تابستان با همه ِ امکانات تفریحی و زیبائی که دارد، می‌تواند خطرناک هم باشد. ضمن اینکه همه ِ مطالعات زیست محیطی تایید می‌کند هوای عمومی‌کره زمین رو به گرمتر شدن می‌رود و هر تابستان باید منتظر کابوس سال ۲۰۰۳ بود.

رطوبت و بیماری آسم

گزارش یک پژوهش انجام شده در ایالات متحده آمریکا نشان می‌ده که هزینه سالانه بیماری آسم، ناشی از رطوبت موجود در محیط مسکونی افراد، بیش از سه و نیم میلیارد دلار است. نتایج این تحقیق همچنین تاکید می‌کند که میزان رطوبت و هوای نمناک ِ محیطی که انسان ها در آن زندگی و کار می‌کنند رابطه مستقیم با خطر ابتلا به بیماری آسم دارد. رطوبت موجود در مدارس، ادارات و ساختمان های عمومی‌همانقدر افراد را به آسم و بیماری های تنفسی مبتلا می‌کند که رطوبت موجود در منازل مسکونی.