از وبلاگ‌چرخان باستانی تا گوگل‌خوان امروزی

شاید اصلی‌ترین تفاوتی که می‌شود بین سایت رادیو زمانه با دیگر سایت‌های خبری پیدا کرد، همین «وبلاگ‌چرخان» یا بلاگرول زمانه است که مشابهی برای آن در دیگر سایت‌های خبری نمی‌بینید.

شش هفت سال پیش که برای اولین بار وبلاگ‌های فارسی راه افتادند، هر بار که وبلاگ‌نویسی می‌خواست لینک وبلاگی دیگر را هم به وبلاگ خود اضافه کند، باید طی یک فرآیند نسبتاً پیچیده، قالب وبلاگ خود را ویرایش می‌کرد.

یکی دو سال بعد، به یک‌باره سرویسی به نام «بلاگ‌رولینگ» مورد توجه قرار گرفت و به سرعت هم در وبلاگستان فارسی همه‌گیر شد.

شاید مهم‌ترین مزیت بلاگ‌رولینگ این بود که فقط یک بار کد آن را در قالب وبلاگتان قرار می‌دادید و از آن به بعد، خیلی راحت نام و نشانی وبلاگ‌های مورد علاقه‌تان را به حساب کاربری بلاگ‌رولینگ اضافه می‌کردید تا به فهرست دوستان شما اضافه شود.

مزیت دوم بلاگ‌رولینگ هم این بود که می‌توانست فهرست وبلاگ‌ها را به ترتیب به‌روز شدن مرتب کند و مثلاً وبلاگ‌هایی را هم که در ۲۴ ساعت اخیر به‌روز شده‌اند، مشخص کند؛ حالا با پررنگ کردن نامشان یا روش‌های دیگر.

اما بلاگ‌رولینگ، در کنار این مزایا، هزار و یک جور عیب هم داشت. مهم‌ترین ایرادش، از کار افتادن‌های یک روز در میان و خاموش شدن‌های پیاپی‌اش بود که بعضی وقت‌ها که یکی دو روزی طول می‌کشید، انگار که برق وبلاگستان رفته باشد. در این مواقع خیلی‌ها نمی‌توانستند همدیگر را ببینند و از به‌روز شدن وبلاگ‌های مورد علاقه و مراجعه‌شان باخبر شوند.

عیب دوم بلاگ‌رولینگ هم شیوه خبردار شدنش از به‌روز شدن وبلاگ‌ها بود. بلاگ‌رولینگ از پایگاه داده سایت weblogs.com استفاده می‌کرد که خیلی از نرم‌افزارها (مثل مووبل‌تایپ و وردپرس) یا سرویس‌های وبلاگ‌نویسی (مثل پرشین‌بلاگ و بلاگر) خود به خود پس از انتشار هر مطلب، به «وبلاگز دات کام» خبر می‌دادند که این وبلاگ به‌روز شده است.

اما این خبر دادن، خیلی وقت‌ها به مشکل برمی‌خورد یا که ارتباط بلاگ‌رولینگ با weblogs.com قطع می‌شد. در این موارد باید نویسنده وبلاگ باید می‌رفت به صورت دستی وبلاگش را اصطلاحاً «پینگ» می‌کرد.

این بود که خیلی وقت‌ها می‌شد که یک وبلاگ، بالای فهرست می‌ماند یا که بعضی افراد، پشت سر هم وبلاگشان را «پینگ» می‌کردند و به صدر فهرست می‌فرستادند.

این‌ها و مشکلاتی دیگر (من‌جمله برخی ناسازگاری‌های بلاگ‌رولینگ با زبان فارسی) دیگر جان خیلی از وبلاگ‌نویسان را به لب رسانده است و منتظر فرصتی هستند که از شر بلاگ‌رولینگ خلاص شوند.

از دیگر سو، دیگر خبردار شدن از به‌روز شدن وبلاگ‌های دوستان و آشنایان به روش بلاگ‌رولینگی کمی از «مُد» افتاده است و به جای آن، استفاده از فن‌آوری‌های تازه‌تر مربوط به «وب ۲.۰» نظیر خوراک (Feed) معمول شده است.

به این ترتیب که هر کس، فهرست وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های مورد علاقه‌اش را به نرم‌افزار یا سرویس خوراک‌خوان مورد استفاده‌اش را می‌دهد و مشترک آن وبلاگ یا وب‌سایت می‌شود. یکی دو سالی هم هست که «گوگل‌خوان» (Google Reader) به محبوب‌ترین این سرویس‌ها تبدیل شده و در بین ایرانیان وبلاگ‌نویس و وبلاگ‌خوان هم حسابی مشهور و محبوب است.

اما این گوگل‌خوان مشهور و محبوب، فقط به درد دنبال کردن اخبار و مطالب نمی‌خورد. بلکه به شما اجازه می‌دهد که فهرستی از مطالبی را که خوانده و پسندیده‌اید، در وبلاگتان بگذارید تا خوانندگان وبلاگتان هم آن‌ها را بخوانند. همین طور می‌شود مطالب منتخبتان را با دوستانتان به اشتراک بگذارید یا کارهای دیگری از این دست.

مشکلات اخیری که برای بلاگ‌رولینگ پیش آمد، ما را در زمانه به این نتیحه رساند که باید این سامانه (سیستم) باستانی را کناری بگذاریم و سراغ فن‌آوری‌ها و روش‌های جدیدتری برویم که هم آن مشکلات عجیب و غریب بلاگ‌رولینگ را نداشته باشد، هم این قدر احساس نکنیم که از دوستان وبلاگی‌مان هم عقب افتاده‌ایم.

این شد که تصمیم گرفتیم از امکاناتی که گوگل‌خوان در اختیار همه گذاشته است، یک بلاگ‌چرخان جدیدتر و بهتر برای زمانه بسازیم. بلاگ‌چرخانی که دیگر هر دو روز یک بار از کار نیفتد یا بالا و پایین رفتن وبلاگ‌ها در آن، بستگی به پینگ شدن یا پینگ نشدن بلاگ‌رولینگ نداشته باشد و آن قدر هوشمند باشد که خودش تشخیص بدهد که آخرین بار که یک وبلاگ به‌روز شده، چه زمانی بوده است.

مزیت دیگری که بلاگ‌چرخان جدید زمانه دارد، این است که وقتی نشان‌گر موس را روی نام هر وبلاگی قرار می‌دهید، نام آخرین مطلب آن وبلاگ را به شما نشان می‌دهد.

اما دو سه ایراد کوچک هم دارد. اول این‌که نام هر وبلاگ، دقیقاً همان نامی است که نویسنده انتخاب کرده و ما نمی‌توانیم تغییرش بدهیم یا تصحیحش کنیم. به همین خاطر، اگر نامی که برای وبلاگتان در بلاگ‌چرخان زمانه ظاهر می‌شود، مورد پسندتان نیست، خودتان تغییرش دهید!

دوم این‌که اگر یک وبلاگ، چند مطلب را به فاصله اندکی، پشت سر هم منتشر کرده باشد، نام آن وبلاگ چند بار در بلاگ‌چرخان زمانه ظاهر می‌شود و نشان‌گر موس‌تان را که روی هر کدامشان ببرید، نام یکی از مطالب ظاهر می‌شود.

سوم این‌که از زمانی که وبلاگتان را به‌روز می‌کنید تا موقعی که به بالای فهرست می‌رود، چند دقیقه تا یک ساعت فاصله می‌افتد. چون گوگل، هر ساعت، یک بار هر خوراک را بررسی می‌کند که آیا مطلب جدیدی وارد آن شده یا که خیر

اما پاسخ به دو سؤال مهم:
اگر وبلاگ خوبی دارید یا وبلاگ خوبی می‌شناسید که در بلاگ‌چرخان زمانه نیست و می‌خواهید به این فهرست اضافه شود، کافی است نشانی و آدرس فید آن وبلاگ را به آدرس ایمیل blogs@radiozamaneh.com بفرستید.

اگر هم می‌خواهید که یک بلاگرول مانند بلاگ‌چرخان زمانه در وبلاگتان داشته باشید، مراحل زیر را طی کنید.

۱- وارد گوگل‌خوان شوید.
برای این کار نیاز به یک حساب کاربری گوگل دارید. اگر آدرس ایمیلی در جی‌میل دارید، نام کاربری و کلمه عبور جی‌میل شما، همان نام کاربری و کلمه عبور اکانت گوگل شماست.

۲- مشترک وبلاگ‌های مورد علاقه‌تان شوید.
برای این کار کافی است که در قسمت اضافه کردن اشتراک (Add Subscription) نشانی خوراک رسان آن را وارد کنید. می‌توانید از خوراک رسان زمانه شروع کنید.
اگر آدرس خوراک رسان را نمی‌دانید، کافی است آدرس خود وبلاگ (یا حتی اسمش) را وارد کنید تا خود گوگل‌خوان برایتان آدرس وبلاگ مورد نظر را پیدا کند.

۳- همه وبلاگ‌هایی را که می‌خواهید در بلاگ چرخان وبلاگتان داشته باشید، در گوگل‌خوان در یک پوشه (Folder) بگذارید
اولاً پیشنهاد می‌کنیم که نام این پوشه را انگلیسی انتخاب کنید؛ مثلاً «blogroll»
در ثانی هر کدام از اشتراکاتتان را می‌توانید در چند پوشه بگذارید.
سوم این که در گوگل‌خوان، پوشه با برچسب (Tag) یکی است.

۴- حالا به قسمت تنظیمات (Settings) بروید و روی «Tags» کلیک کنید. جلوی نام برچسب/ پوشه مربوطه، یک علامت شبیه این می‌بینید. روی آن کلیک کنید تا به این شکل در بیاید. با این کار، شما این پوشه را با دیگران به اشتراک گذاشته‌اید.

۵- حالا جلوی نام این پوشه یک لینک به نام «add a clip to your site» نمایان می‌شود. روی آن کلیک کنید تا پنجره یا برگه (Tab) جدیدی باز شود.
در این پنجره یا برگه جدید، کدی به شما داده می‌شود. چیزی شبیه به این:

<script type="text/javascript" src="http://www.google.com/
reader/ui/publisher-en.js"></script>
<script type="text/javascript" src="http://www.google.com/reader/public/
javascript/user/05743967698278680597
/label/blogroll?n=5&callback=GRC_p(%7Bc%3A%22
green%22%2Ct%3A%22%5C%22blogroll
%5C%22%20via%20Your%20Name%22
%2Cs%3A%22false%22%2Cb%3A%22
false%22%7D)%3Bnew%20GRC"></script>

از کل این کد، فقط به دو قسمتش نیاز داریم. یکی آن قسمتی که به رنگ قرمز مشخص شده که شماره کاربری شما نزد گوگل است. دیگری قسمتی که به رنگ سبز مشخص شده و نام همان پوشه‌ای است که می‌خواهید لیست وبلاگ‌های داخل آن را در وبلاگتان بگذارید.

حالا شماره کاربری‌تان و نام پوشه را عیناً کپی کنید و در کد این پایین، جایگزین دو قسمت قرمز و سبز نمایید.

<script type="text/javascript">
function buildContent (blog) {
if (!blog || !blog.items) return;
var container=document.getElementById("blogroll");
var code="";
for (var i = 0; i < blog.items.length; i++) {
var item = blog.items[i];
code=code+"<a title='"+item.title+"' href='"+item.origin.htmlUrl+"'>" +item.origin.title+"</a><br />";
}
container.innerHTML=code;
}
</script>
<div id="blogroll"> </div>
<script type="text/javascript" src="http://www.google.com/reader/public/
javascript/user/11916709517793019550/
label/blogroll?n=25&callback=buildContent" >
</script>

آن عدد ۲۵ هم که به رنگ آبی در آمده، تعداد وبلاگ‌هایی است که می‌خواهید در صفحه‌تان نشان داده شود.

زمانه امیدوار است جایگزین کردن گوگل‌خوان در عوض بلاگ‌چرخان نیمه‌جان، باعث رونق بیشتری در خوانده شدن وبلاگ‌های این فهرست شود و با افزودن به خزانه گوگل‌خوان زمانه، مطلب مهمی در وبلاگستان فارسی از نظر و قلم دور نماند. ما به عصر مشارکت عمومی در اطلاع‌رسانی و نظردهی و تحلیل باور داریم و وبلاگستان فارسی را به عنوان خزانه فکر و فرهنگ عرفی و غیردولتی و غیررسمی ایرانیان و فارسی‌زبانان ارج می نهیم.

تیم فنی و سردبیری سایت زمانه