نتایج نظرسنجی پاییزه زمانه

پونه ایرانی

نظرسنجی دوم زمانه در راستای ارزیابی میزان رضایت مخاطبان از رادیو و سایت زمانه، در زمینه‌های فنی، گرافیک، طراحی و برنامه‌های تهیه ‌شده درسال 2007، از نیمه سپتامبر و به مناسبت یکسالگی پخش رسمی رادیو به مدت شش هقته انجام شد. رادیو زمانه به مانند نظرسنجی پیشین و در راستای سیاست شفاف رسانه‌ای خود،‌ علاوه بر اعمال نتایج بدست آمده در برنامه ریزی های خود،‌ نتایج این نظرسنجی را در چند بخش در اختیار مخاطبان و علاقه‌مندان قرار می‌دهد. بخش اول شامل اطلاعات آماری است و بخش های بعدی در تحلیل و رفتارشناسی مخاطبان زمانه است.

تعداد کل شرکت‌کنندگان در ارزیابی، 761 نفر بود که نشانی پست الکترونیکی 670 نفر از آنها تأئید شد. شاخص‌ها و درصدهای زیر برپایه نظرات شرکت‌کنندگانی است که پست الکترونیکی ایشان تأئید شده‌است. ارقام درون پرانتز، نشانگر درصدها هستند:

 شاخص‌های کلی

• بزرگ‌ترین گروه شرکت‌کننده در این دور نظرسنجی را مردان در گروه سنی 20 تا 35 سال و با تحصیلات لیسانس تشکیل می‌دهند.

• نیمی از شرکت‌کنندگان، رادیو را از ابتدای راه‌اندازی دنبال کرده‌اند (46) و هر روز به سایت زمانه مراجعه می‌کنند،‌ گرچه نظرخود را به رادیو انعکاس نمی‌دهند.

• اکثریت شرکت‌کنندگان دسترسی مستقیم به سایت رادیو دارند. یک هفتم شرکت‌کنندگان برای استفاده از وب‌سایت زمانه از فیلترشکن استفاده می‌کنند. تعداد شرکت‌کنندگان از داخل ایران تنها 5 درصد کمتر از شرکت‌کنندگان خارج از ایران است و گروه بزرگی از این افراد (89.4) دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و اکثریت (67.9) رادیو زمانه را رادیویی "معتدل و متفاوت" می‌دانند.

• به ترتیب برنامه‌ها با موضوعات "فرهنگی و هنری"،‌ "اجتماعی" و "خبری و سیاسی" بیشترین علاقه‌مند را در میان مخاطبان دارد.

• بیشترین روش استفاده از برنامه‌های رادیو‌ مراجعه به وب سایت (49.3) و سپس شنیدن از طریق پخش اینترنتی (41.3) است.

• طرح گرافیکی و توازن رنگ سایت از دید شرکت‌کنندگان در ارزیابی خوب است و جهت بهبود خواستار تغییر چیدمان عناصر صفحه اول و بزرگ‌تر شدن اندازه عکس و تیتر خبر اول شده‌اند.


• بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان در این ارزیابی نمره‌ی "خوب" (60.9) و "عالی" (17.4) به کارنامه یکساله زمانه داده‌اند.

 مشخصات شرکت‌کنندگان

• اکثر شرکت‌کنندگان در این ارزیابی مرد (76.2) هستند که از این تعداد 48.7 درصد در ایران و 51.3 درصد خارج از ایران ساکن اند.

• زنان 23.8 درصد از شرکت‌کنندگان در ارزیابی را تشکیل می‌دهند که 42.3 درصد در داخل و 57.7 درصد در خارج از ایران ساکن هستند.

• گروه سنی بین 20 تا 35 سال با 68.4 درصد بیشترین گروه سنی شرکت‌کننده در نظرسنجی و سپس گروه سنی 35 تا 50 سال با 23.1 درصد بیشترین میزان شرکت را دارا هستند.

• بالاترین سطح تحصیلات لیسانس (34.5) و سپس فوق‌لیسانس (22.7) است. 17 درصد شرکت‌کنندگان دانشجو هستند که از این تعداد اکثریت (65.3) در داخل ایران ساکن هستند. و تنها 1.4 درصد شرکت‌کنندگان دارای تحصیلات زیردیپلم می‌باشند که همگی مرد هستند.

• 52.8 درصد شرکت‌کنندگان در خارج از ایران ساکن هستند و از جمعیت 47.2 درصدی ساکن ایران، 30.9 درصد برای ورود به سایت از فیلترشکن استفاده می‌کنند.

• در 32.8 درصد موارد آشنایی شرکت‌کنندگان با رادیو از طریق وبلاگها بوده است و 32.5 درصد از طریق لینک یکی از مطالب رادیو در سایتهای دیگر با رایو آشنا شده‌اند.

• 46 درصد شرکت‌کنندگان از ابتدای راه اندازی رادیو با آن آشنا بوده‌اند و تقریباً نیمی از شرکت‌کنندگان (50.3) هر روز به سایت مراجعه می‌کنند. ولی تنها 35.2 درصد نظر خود را به‌صورت کامنت می‌نویسند و اکثریت (53.5) معمولاً نظری نمی‌دهند.

• 80.9 درصد شرکت‌کنندگان در ارزیابی،‌ زمانه را به دیگران توصیه کرده‌اند.

• 54 درصد از شرکت‌کنندگان زمان پخش زنده برنامه‌ها را مناسب می‌دانند،‌ ولی تنها 55.9 درصد این گروه برنامه‌های این رادیو را با پخش زنده گوش می‌دهند.

• نیمی از شرکت‌کنندگان (49.3) برنامه‌های رادیو را تنها در وب‌سایت می‌خوانند و 41.2 درصد از طریق پخش اینترنتی از برنامه‌های سایت استفاده می‌کنند.

• و 41.3 درصد شرکت‌کنندگان شنیدن برنامه‌ها را از طریق پخش اینترنتی ترجیح می‌دهند که 79 درصد این جمعیت در خارج از ایران ساکن هستند،‌ اما در میان شرکت‌کنندگان ساکن ایران بیشترین روش استفاده، شنیدن برنامه‌ها از طریق ماهواره (87.5) و از طریق موج کوتاه (75) است.

• شرکت‌کنندگان همچنین علاقه‌مند به سایت‌های بی.بی.سی فارسی (25.3) ، بالاترین (13.8)،‌ گویا نیوز (11.7) و هفتان (11.1) هستند.

• 16 درصد شرکت‌کنندگان مشترک خبرنامه زمانه می‌باشند که اکثر این افراد (56.5) داخل ایران ساکن اند. 20.3 درصد از شرکت‌کنندگان در ارزیابی مایل به عضو شدن جهت دریافت خبرنامه زمانه هستند که ساکنان ایران در میان آنها اکثریت (70.9) را تشکیل می‌دهند.

• تقریباً نیمی از شرکت‌کنندگان (43.1) مایل به همکاری با رادیو زمانه هستند که 48.4 درصد آنها ساکن ایران اند. از متقاضیان همکاری با زمانه تنها 31.7 درصد آموزش رسانه‌ای دیده‌اند.

• 26.2 درصد از کسانی که مایل به همکاری با زمانه هستند قادر به تهیه برنامه‌های مربوط به "خبر، گزارش فرهنگی و اجتماعی" اند و 19.3 درصد قادر به تهیه "عکس" و 12.3 درصد قادر به تهیه "مقاله سیاسی" هستند.

• تمایل زن‌ها بیشتر برای تهیه برنامه در زمینه خاطره‌نویسی (35.7)،‌ طرح و کاریکاتور (27.8) و "خبر، گزارش فرهنگی و اجتماعی" (22.9) می‌باشد.

 تارنما

• 85.4 درصد شرکت‌کنندگان در ارزیابی به طور مستقیم به سایت وارد می‌شوند و 14.6 درصد نیاز به فیلترشکن دارند.

• 21.9 درصد شرکت‌کنندگان طرح گرافیکی و توازن رنگی سایت را عالی و چشم‌نواز می‌دانند و از دید نیمی از شرکت‌کنندگان (56.3) خوب است و می‌تواند بهتر باشد.

• جهت بهبود وضعیت سایت شرکت‌کنندگان در ارزیابی "تغییر چیدمان عناصر صفحه اول" (20.7)، "بزرگ شدن تیتر و عکس خبر اول" (15.3)،‌ "کم‌حجم‌تر شدن فایل‌های صوتی" (15.3)، "کم‌حجم‌تر و سبک‌تر شدن صفحات سایت" (13.2)، و "بزرگ‌تر شدن اندازه قلم متن" (11.3) را پیشنهاد کرده‌اند.

• هرچند روش ‌ شنیدن برنامه‌های رادیو از طریق پخش اینترنتی بیشترین استفاده را برای شنیدن برنامه‌های رادیو (41.3) دارد، تنها نیمی از این شنودگان (46.6) از پلیر زمانه استفاده می‌کنند و از 4.5 درصد کسانی که از سیستم پادکست رادیو زمانه جهت شنیدن برنامه‌ها استفاده می‌کنند نیز، تنها 42.3 درصد به پلیر زمانه مراجعه می‌کنند. و استفاده از آر.اس.اس به طور کلی در میان شرکت‌کنندگان محدود (13.5) است.

 برنامه‌ها و برنامه‌سازان

• 56.8 درصد شرکت‌کنندگان مطالب و برنامه‌های رادیو زمانه را متناسب با تخصص و علاقه خود می‌دانند و 43.2 درصد از برنامه‌ها جهت ارتقاء اطلاعات عمومی خود استفاده می‌کنند.

• حذابیت های زمانه برای شرکت‌کنندگان "تنوع برنامه‌ها" (18.3)، "بدون سانسور بودن مطالب" (12)، "زبان شسته رفته و خودمانی" (11.2) و پرداختن به مطالبی است که "کمتر در ایران به آنها توجه می‌شود" (10.5). "عدم وابستگی رادیو به گروه‌های سیاسی" نیز از دیگر جذابیتهای زمانه است (10.4 ).

• کیفیت اجرای گویندگان و برنامه‌سازان را اکثریت (83.2) مناسب رادیو زمانه دانسته‌اند.

• تنها نیمی از شرکت‌کنندگان (54.5) پخش موسیقی در رادیو زمانه را متناسب با نیازها و تحولات روز می‌دانند و برنامه‌های موسیقی رادیو انتظارات 45.5 درصد از شرکت‌کنندگان را براورده نمی‌کند.

• موسیقی سنتی ایران با 19.4 درصد، موسیقی ملایم و آرام‌بخش با 15.1 درصد و موسیقی کلاسیک غربی با 11.9 درصد بیشترین علاقه‌مند را داشته‌اند.

• موسیقی مورد علاقه زن‌ها به ترتیب "موسیقی رقص و تند" (29.2)، "موسیقی ملایم و آرامش‌بخش" (27.8)، و "موسیقی همسایگان" (25.6) است. موسیقی مورد علاقه‌ی مرد‌ها به ترتیب "موسیقی متفاوت ایرانی" (82.4)، "موسیقی پاپ ایرانی" (79.5) و "موسیقی پاپ غربی" (79.4) است.

• بیشترین درخواست ساکنان داخل ایران "موسیقی ملایم و آرام‌بخش" (51.3)،‌ "موسیقی سنتی ایران" (51) و "موسیقی پاپ غربی" (49.2) است در حالیکه ساکنان خارج از ایران بیشتر به "موسیقی اقوام ایرانی" (69.7)، "موسیقی رقص و تند" (66.7) و "موسیقی همسایگان" (65.1) علاقه‌مند هستند.

• موضوعات فرهنگی-هنری (13.7)، اجتماعی (13.6) و خبری-سیاسی (12.7) بیشترین علاقه‌مند در میان شرکت‌کنندگان را دارد.

• موضوعات مورد علاقه زن‌ها به ترتیب برنامه‌های ادبی (27.2)، برنامه‌های فرهنگی و هنری (27.1) و برنامه‌های اجتماعی (25.3) است. و موضوعات مورد علاقه مرد‌ها برنامه‌های ورزشی (87.1)، برنامه‌های فلسفی (79.6) و برنامه‌های خبری-سیاسی (77.6).


• شرکت‌کنندگان ساکن ایران بیشتر به موضوعات ورزشی (51.6)، فلسفی (51.5) و فرهنگی-هنری (48.4) علاقه‌مند هستند و موضوعات مورد علاقه ساکنان خارج از ایران به ترتیب عبارتند از؛ علمی (57.7)، حقوق بشر و دموکراسی (56.9) و خبری-سیاسی و طنز و سرگرمی (55.8).

 ملاحظات

• استفاده از وب‌سایت زمانه برای انجام نظر‌سنجی باعث می‌شود به طور طبیعی تعداد افرادی که برنامه‌ها را تنها از روی وب‌سایت می‌خوانند یا از طریق پخش اینترنتی گوش می‌دهند بالا باشد. و با توجه به اینکه ساکنان ایران ـبا توجه به همین نظرسنجی- بیشتر از طریق ماهواره یا موج رادیو به برنامه‌ها گوش می‌دهند، طبیعی است که میزان شرکت‌کنندگان در نظرسنجی بیشتر ساکن خارج ایران باشند.

• با وجود اینکه شرکت زنان در نظرسنجی یک چهارم کل را تشکیل می دهد اما مشارکت آنان تابعی از میزان عمومی استفاده زنان از اینترنت در ایران و جهان است. زنان معمولا حزو گروه "مخاطبان پایدار" زمانه اند در حالی که شمار مردان در میان "مخاطبان اتفاقی" بسیار بالاتر است (در باره جنسیت و مخاطبان زمانه یادداشت جداگانه ای منتشر خواهد شد).

• رده سنی زیر 20 سال کمترین شرکت‌کننده خارج از ایران (15.8) را دارد که نشان دهنده کم بودن برنامه‌های متناسب با نسل جدید ایرانی است که خارج از کشور به‌دنیا آمده و رشد کرده‌اند و یا به مشکل آشنایی آنها با خواندن زبان فارسی بر می گردد.


• 65.5 درصد کسانی که مطالب را تنها در وب‌سایت رادیو می‌خوانند ساکن ایران هستند که دلیل آن می‌تواند مشکلات اینترنت و سرعت آن در ایران برای گوش دادن به رادیو باشد. گسترش کار وبسایت زمانه و تحکیم هر چه بیشتر رابطه رادیو و سایت برای دسترسی این گروه از مخاطبان به برنامه های رادیو اهمیت دارد.

• از ساکنان ایران که مایل به همکاری با زمانه هستند بیشترین درخواست (53.6) جهت تهیه خبر، گزارش فرهنگی و اجتماعی است و با توجه به اینکه برنامه‌های "فرهنگی-هنری"، "اجتماعی" و "خبری-سیاسی" بیشترین علاقه‌مند را دارد، بهره گیری از این پتانسیل داخل کشور جهت پوشش دادن علایق مخاطبان و تامین مشارکت آنها در رسانه می تواند زمانه را به مفهوم رسانه مشارکتی که از ایده های بنیادین آن است نزدیکتر کند.