افتتاح نمایشگاه معتبرترین مسابقه عکس خبری

آزاده اسدی

بنیاد جهانی عکس خبری «وردپرس فوتو» در هلند امسال در پنجاه و دومین سالگرد فعالیت‌ا‌‌ش، عکس یک عکاس آمریکایی را به عنوان برنده و عکس برگزیده‌ سال انتخاب کرد.

روز جمعه یازدهم اردیبهشت (اول ماه مه) در نشست خبری بنیاد جهانی عکس خبری، آنتونی سُووا Anthony Suau که جایزه‌ نخست امسال را به دست آورده همراه با تعداد زیادی از عکاسان برگزیده حضور داشت تا دو روز بعد جایزه خود را دریافت کنند.

عکس او در کنار ده‌ها عکس منتخب دیگر که در بخش‌های مختلف برگزیده شدند، در کلیسای قدیمی شهر آمستردام (Oude Kerk) در مرکز شهر به نمایش گذاشته شده است.

ورلد پرس فوتو یا بنیاد جهانی عکس خبری، یک سازمان مستقل و غیرانتفاعی در آمستردام است که از سال ۱۹۵۵، هر سال بهترین عکس‌های خبری را انتخاب می‌کند.

این مسابقه معتبرترین و بزرگ‌ترین رقابت عکس خبری در جهان محسوب می‌شود و عکاسان خبری سعی می‌کنند بهترین تک‌عکس یا مجموعه عکس‌شان را برای آن ارسال کنند.

مجموعه عکس آنتونی سووا که در مجله‌ تایم چاپ شده، روبه‌روی در ورودی نمایشگاه امسال است. این مجموعه درباره‌ بحران اقتصادی امریکا است.

اما تک عکسی که در همین مجموعه، جایزه‌ نخست وردپرس فوتو امسال را گرفته، افسر کلانتر ایالات اوهایو را نشان می‌دهد که در حال بازرسی یکی از خانه‌های این ایالت است که به خاطر مشکل اقتصادی و نپرداختن وام ماهیانه‌اش باید کاملا تخلیه شود.

آنتونی سُووا، برنده جایزه ورلدپرس فوتو/ عکس ها: رادیو زمانه

از آنتونی سووا در جلسه‌ مطبوعاتی ورد پرس فوتو درباره‌ نحوه‌ عکاسی و شروع این پروژه پرسیدم.

او گفت: «موضوع پروژه‌ من بحران اقتصادی آمریکا بود. اما مشکلات رهن خانه از بانک‌ها عنصر اصلی پروژه‌ام محسوب می‌شود.»

زمانی که آنتونی می‌خواسته داستان را شروع کند، بحران بانک‌ها برایش اهمیت داشت و بحران رهن و گرو گذاشتن خانه‌ها در همان روند و جزیی شدن بیشتر در ادامه برایش پرنگ‌تر شده: «‌بعد از حدود ۶ ماه که از اوج بحران اقتصادی آمریکا می‌گذرد تاثیرش بر طبقه‌ متوسط جامعه به شدت زیاد شده و در آمریکا و تقریباً در همه‌ دنیا در حال گسترده شدن است.»

آنتونی سُووا در سال ۱۹۸۴ به خاطر پروژه‌ عکاسی از قحطی در اتیوپی جایزه‌ی پولیتزر را گرفته است.

او قبلا در سال ۱۹۸۷ جایزه‌ عکس سال بنیاد جهانی عکس خبری را دریافت کرده بود و همینطور مدال طلایی رابرت کاپا را برای عکس هایش در چچن گرفته بود.

از آنتونی در این مورد می‌پرسم که با توجه به اهمیتی که به بخش انسانی بحران اقتصادی می‌دهد، چطور افسر کلانتر را انتخاب کرد و با او پروژه‌ی خودش را ادامه داد؟

به گفته‌ آنتونی این کلانتر به خانه‌های مردم می‌رفته تا به صاحبان آنها اطلاع بدهد که این خانه باید تخلیه شود. چون در رهن بانک هست و وام آن پرداخت نشده و خانه طبق روند قانونی‌اش باید به بانک تحویل داده شود.

نمایشگاهی از آثار برگزیده در آمستردام بر پا شد

آنتونی می‌گوید وقتی در ایالات اوهایو در شهر کلیولند کار می‌کرده خودش شاهد تخلیه‌ مداوم خانه‌ها بوده. برای همین به اداره پلیس رفته و از آنها خواسته تا با آنان همراه شود و از پروسه‌ کارشان عکاسی کند. پلیس هم از این ایده او استقبال کرده است.

آنتونی می‌گوید: «‌با این کلانتر دو روز همراه شدم. وقتی همراه با این پلیس به خانه‌های نیمه خالی می‌رفتم می‌دیدم، آنها اول باید مطمئن می‌شدند که مشکلی تهدیدشان نمی‌کند تا خانه را به بانک تحویل بدهند.

برای همین تمام اتاق‌ها را با اسلحه‌ پر می‌گشته و‌ پیش‌بینی می‌کردند که ممکن است یک نفر با اسلحه‌ از یک اتاق یا کمدی بیرون بیاید و به آن‌ها شلیک کند. چون آن افسر باید اطلاع می‌داد که برای تخلیه‌ کامل آن خانه از طرف بانک آمده‌اند و به هر حال در جایی مانند آمریکا که همه می‌توانند در خانه‌شان اسلحه داشته باشند باید پیش‌بینی همه نوع خطری را کرد.»

رییس هیات داوران امسال بنیاد جهانی عکس خبری (WPP) در نشست مطبوعاتی‌اش گفت که وقتی با این عکس روبهرو شدند تصور کردند که یک عکس معمولی کلاسیک سیاه و سفید است و یک مامور را با اسلحه‌اش وسط یک اتاق نشان می‌دهد. تصویری که معمولاً در جنگ‌ها یا صحنه‌های مبارزه با جنایتکاران یا دستگیری قاچاقچیان می‌بینیم.
اما این بار مجرم کسی است که جرمش ناتونی در پرداخت وام خانه‌اش بوده است.

از آنتونی، عکاس این عکس می‌پرسم آیا وقتی با افسر پلیس در این محل حاضر شده بودی، صحنه‌ واقعی به اندازه‌‌ این عکس پر از ترس و استرس و تشویش بود؟

او جواب می‌دهد: «‌شرایط خیلی خطرناک است. چون نمی‌دانی قرار است چه چیزی اطراف خانه باشد.

در آمریکا مردم با اسلحه زندگی می‌کنند و ممکن است یک لحظه احساساتی بشوند یا هر اتفاقی ممکن است بیفتد. ما در آن لحظات که افسر تک تک اتاق‌هارا می‌گشت با ترس و تشویش زمان را می‌گذراندیم. درست عین همین حس که در عکس می‌بینید.»

آنتونی سُووا برای مجله‌ تایم کار می‌کند و تا به حال پروژه‌های مختلف عکاسی‌اش را در قالب کتاب هم چاپ کرده است.

او قصد دارد پروژه‌ تاثیر بحران اقتصادی آمریکا بر مردم را هم‌چنان تا ماه‌های بعد ادامه بدهد.

داستان به اندازه‌ تصویر برای داوران مهم است

امسال رییس هیات داوران بنیاد جهانی عکس خبری یا وُرد پرس فوتو خانم ماریان گولن MaryAnne Golon بود، که سال پیش یکی از اعضای هیات داوران همین بنیاد بود.

ماریان گولن، رییس هیات داوران بنیاد جهانی عکس خبری در سال 2008

ماریان گولن مشاور عکاسی و رسانه و ویراستار مستقل عکس در امریکا است. او رییس بخش عکاسی مجله‌ تایم تا سال گذشته بوده و تا به حال چندین پروژه‌ عظیم عکاسی مثل طوفان کاترینا در آمریکا و بازی‌های المپیک را مدیریت کرده است.

از رییس هیات داوران امسال این بنیاد در مورد کیفیت عکس‌های ایرانی می‌پرسم که امسال به ورد پرس فوتو رسیده، ولی برگزیده نشده‌اند.

او می‌گوید: «‌امسال پنج‌هزار و ۵۰۸ عکاس با ۱۲۴ ملیت مختلف در مسابقه‌ ورد پرس فوتو شرکت کردند. فکر می‌کنم امسال بیشترین تعداد عکس‌ها در طول سال‌ها فعالیت ورد پرس فوتو دریافت شده است. برای همین زیاد یادم نمی‌آید که از ایران چه نوع عکس‌های خاصی رسیده است.»

ماریان گلین می‌گوید که یک پروژه‌ عکاسی در مورد ادیان مختلف در ایران به دست‌شان رسیده بود، ولی عکاس آن اروپایی بود و مشخص بود زیاد نتوانسته به سوژه‌ها نزدیک شود: « اما مشکل یادم می‌آید پروژه یا تصویر خاص و مشخصی از ایران داشته باشیم. چون اسم عکاس و مشخصات عکس و عکاس تا آخرین لحظه برای ما داوران مشخص نیست.»

ماریان گلُن درمورد‌ دلیل انتخاب عکس آنتونی سووا درباره‌ بحران اقتصادی آمریکا می‌گوید: « قدرت این عکس در تضادش است. انگار دو در ورودی در عکس است. مثل چالش و کشمکش در بعضی از عکس‌های کلاسیک. اما این عکس اخراج مردم را از خانه‌های خودشان نشان می‌دهد.جنگ با مردم بدهکار در خانه‌هایشان.»

عکس منتخب سال 2008 وردپرس فوتو

به خانم گُلن می‌گویم این تعریف و نگاه شما مدیون زیرنویس عکس‌ها است و گرنه در نگاه اول تصور از داستان می‌تواند خیلی معمولی و ساده باشد.

او جواب می‌دهد: «به نظر من داوران در سال قبل و امسال نگاهشان این بوده و هست که با توجه به افزایش قدرت دید و زبان تصویری، شرایط متفاوت‌تر شده است. حالا دیگر عکس‌ها برای نشان دادن داستان‌شان نباید فریاد بزنند. داستانی که در زیرنویس عکس می‌آید بسیار مهم است و این مسوولیت کسی که عکس را گرفته بیشتر می‌کند تا حرفش را به مخاطب بفهماند.»

او ادامه می‌دهد: «ما عکس‌های تکراری را مدام می‌بینیم و تصاویر زنان در حال گریه، یا بچه‌های پریشان و درد کشیده و ... همیشه در این مسابقات دیده می‌شود و به دست ما می‌رسند.

اما ما تلاش می‌کنیم که یک مجموعه‌ بدون حد و مرز از تصاویر را نشان بدهیم که زبان جهانی داشته باشند.

بنابراین اگر زیرنویس این عکس را برداریم نمی‌دانیم این عکس از جنگ است یا قاچاق مواد مخد، ولی با زیرنویس موضوع مهم‌تر و قابل توجه‌تر می‌شود.»

خانم گُلن می‌گوید که ورد پرس فوتو از اعضای داوران می‌خواهد که پنجاه درصد از قضاوت‌شان را در این مورد بگذارند که حتی ممکن است عکس مورد نظرشان یک عکس خوب نباشد و پنجاه درصد را به این اختصاص بدهند که حتی داستان مورد نظر عکاس در سالی که گذشت چندان اهمیت نداشته است.

بنابراین در آخرین لحظه که باید عکس نهایی را انتخاب کنند داستان به اندازه‌ تصویر برای داوران اهمیت پیدا می‌کند.

کلیسای قدیمی شهر آمستردام (Oude Kerk)،هر سال میزبان آثار منتخب ورد پرس فوتو است

نمایشگاه امسال عکس‌های برگزیده‌ بنیاد جهانی عکس خبری ورد پرس فوتو در آمستردام از چهارم ماه می در محل اود کرک یا کلیسای قدیمی آمستردام برای عموم، شروع می‌شود و تا ٢٨ ماه ژوئن آینده ادامه دارد.

بعد از آمستردام تور بنیاد ورد پرس فوتو، در شهرهای مختلف اروپایی و آسیایی شروع می‌شود و مانند سال‌های قبل در کشورهای مختلف (که فهرستش در سایت بنیاد آمده) این نمایشگاه تا آخر سال جاری میلادی برپا خواهد بود.