| رادیو زمانه > خارج از سیاست > گزارش > روز «پیشگیری از خودکشی» و بی‌تفاوتی در ایران | ||
روز «پیشگیری از خودکشی» و بی‌تفاوتی در ایران
آزاده اسدیazadeh@radiozamaneh.comدهمین روز از ماه سپتامبر، روز جهانی «پیشگیری از خودکشی» است. سازمان بهداشت جهانی در این روز تلاش می‌کند توجه جهانی به آمار سالی یک میلیون خودکشی را جلب کند. این سازمان امسال تلاش کرد تا اعلام کند، جلوگیری از خودکشی وظیفه همه آدم‌هاست، نه فقط کسانی که به شکل تخصصی روی این موضوع و معضل کار می‌کنند.
در سال ۲۰۰۸ سازمان بهداشت جهانی با کمک محققان، متخصصان، انجمن‌های مختلف و داوطلبان همکاری در این زمینه، تلاش کرد برای آگاهی رساندن به مردم در طبقات مختلف اجتماعی و مشخص کردن مفاهیم خودکشی به‌عنوان یک مشکل سلامت عمومی حرکت کند و روش‌ها و متدهای جلوگیری از این موضوع را جلوگیری و بررسی کند.
به همین دلیل از سوی این سازمان به شکل اختصاصی بر سه محور تاکید شد: پیش‌بینی رفتار متمایل به خودکشی، کاهش آثار مربوط به خودکشی و راه‌اندازی یک کانون برای تحصیل‌کرده‌ها، متخصصان سلامت ذهنی و روحی همراه با نجات‌یافتگان از خودکشی. «سازمان جهانی جلوگیری از خودکشی» در سال ۱۹۶۰ در اتریش به نام IASP نام‌گذاری شد. درحال حاضر بیش از ۵۰ کشور در آن عضو هستند و به شکل رسمی با سازمان بهداشت جهانی همکاری می‌کنند. شعار امسال برگزارکنندگان روز پیشگیری از خودکشی این بود: «جهانی فکر کنید، ملی برنامه‌ریزی کنید و محلی عمل کنید.»
موضوع خودکشی در دانشگاه‌ها، مترو، خانه‌ها و حتی در مدارس ایران تبدیل به خبر معمولی شده است که فقط هر از چند گاهی خبر یا گزارشی در این زمینه در رسانه‌ها منتشر می‌شود. دکتر شهلا اعزازی، استاد رشته جامعه‌شناسی در دانشگاه علامه طباطبایی در این مورد می‌گوید: «درصد خودکشی و آمارهای خودکشی در ایران بسیار بالا است، ولی از دلایل اصلی عدم انعکاس این اخبار اطلاعی ندارم. شاید رسانه‌ها این برداشت را دارند که مسایل اقتصادی و بیکاری می‌تواند منجر به خودکشی شود و باید به آن‌ها بیشتر رسیدگی شود.» او می‌گوید: «چند سال قبل بسیاری از موارد مربوط به خودکشی و خودسوزی‌ها را به مناطق محروم نسبت می‌دادند. یکی از دلایل اصلی میزان خودکشی بالا در ایران فشارهای اجتماعی است. از آن طرف امکانات برای این‌که افرادی که به فکر خودکشی هستند از فکر یا جبر خودکشی خارج شوند، خیلی کمتر است.» بر اساس برخی آمارهای موجود در ایران، سالانه شش نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت خودکشی می‌کنند. دکتر اعزازی در مورد آمار متفاوت اعلام شده در ایران می‌گوید: «اصولاً خودکشی یک پدیده مخفی است. اگر آمار وجود داشته باشد هم نامشخص است. بنابراین حتی اگر مرکز آمار هم در این مورد آمار بدهد، درست نیست. چون در بسیاری مواقع بازماندگان تلاش می‌کنند که خودکشی را مرگ طبیعی جلوه بدهند. هم‌چنین درصد زیادی از خودکشی‌ها را داریم که به فوت منجر نمی‌شود. در حالی که آن‌ها هم جزو افرادی هستند که خودکشی کرده‌اند؛ ولی هیچ‌گاه در آمار منعکس نمی‌شود.»
نخستین روز امسال یعنی فروردین ۱۳۸۷ فقط در تهران پنج مورد خودکشی گزارش شد. دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، آمار خودکشی در شهرهای مختلف را متفاوت می‌داند؛ ولی اعلام کرده است که اقدام به خودکشی بین زنان شایع‌تر است. رتبه ایران بین کشورهای مختلف دنیا در زمینه خودکشی ۴۳ است. بیشترین آمار خودکشی سال‌هاست که در استان لرستان ثبت شده که البته بیشتر خودسوزی زنان بوده است. بیشترین آمار خودکشی، بین مردان مجرد و همین‌طور برعکس بین زنان متاهل بوده است. بیشترین تعداد خودکشی موفق بین مردان اتفاق افتاده است. در ایران نوجوانان، جوانان و زنان بخشی از جامعه هستند که بیشتر از سایرین دست به خودکشی می‌زنند. آمارها نشان می‌دهد که آمار خودکشی و به‌خصوص خودسوزی در استان‌های محروم کشور، به‌ویژه استان‌های غربی مثل ایلام، کرمانشاه، همدان و لرستان بیشتر از دیگر مناطق کشور است. دکتر اعزازی که سال‌ها در زمینه خشونت علیه زنان و کودکان تحقیق کرده است، در مورد افزایش میزان خودکشی جوانان می‌گوید: «در گروهی که اصلاً نباید خودکشی صورت بگیرد، مثل دانشجویان که در حال تحصیل هستند، تعداد خودکشی خیلی بالا است و استناد من همان آمارهایی است که در روزنامه‌ها انعکاس پیدا می‌کند.» او می‌گوید: «یکی از دلایل، فشارهایی است که بر جوانان وارد می‌شود. اکثر کشورها موردی تحت عنوان «هات‌لاین» دارند که افرادی که آمادگی کشتن خود را دارند، می‌توانند تلفن کنند یا مراکز مشاوره‌ای وجود دارد تا با صحبت و مشاوره آرام شوند. اما در جامعه ما از یک طرف فشارها فوق‌العاده زیاد است و از سوی دیگر هیچ نوع کمکی در جامعه برای این افراد وجود ندارد. بنابراین اگر این موضوع را یک مشکل اجتماعی بگیریم، اصلاً سازمان‌های حامی و حمایت‌کننده وجود ندارد.»  سایت «پیشگیری از خودکشی» • International Association for Suicide Prevention |
||
نظرهای خوانندگان
امار خودکشی در ایران بالاست. کافی هست یک شب به بخش مسمومیتهای یکی از بیمارستانها سر بزنید...
-- نیما ، Sep 17, 2008 در ساعت 05:30 PMحرف‌های دکتر اعزازی کاملاً درسته. مهرماه پارسال حدود 20 روز تو بیمارستان "لقمان حکیم" تهران بودم. (پیش یکی از فامیل‌هام بودم)، هر روز 6، 7 ساعت اونجا می‌رفتم اونجا. شاید باورش سخت باشه، ولی هر نیم ساعت یکبار یک مورد خودکشی رو میاوردن. تو عمرم همچین چیزی ندیده بودم. باورش برای خودم هم سخت بود. چه شب می‌رفتی چه تو روز، همینطوری بود. وقعاً جای تاسف داره.
-- سالار ، Sep 19, 2008 در ساعت 05:30 PMبیمارستان لقمان حکیم، بیمارستان خیلی درب و داغونیه که تو جنوب تهران واقع شده.