کیارستمی، آشیل و والنتینو در جشنواره فیلم ونیز

آزاده اسدی

دومین روز از فستیوال جهانی فیلم ونیز در حالی شروع شده که هنوز بحث بر سر فیلم «بعد از خواندن بسوزان» (Burn After Reading) ساخته‌ی برادران کوئن که در مراسم افتتاحیه‌ی دیشب نمایش داده شد، ادامه دارد.

هنوز عده‌ای از منتقدان معتقد هستند که این فیلم فقط کمدی و خنده‌دار بوده و بعضی‌ها معتقدند که بهترین فیلمی بوده که در این دو روز دیده‌اند.

تاکیشی کیتانو، کارگردان «آشیل و لاک‌پشت» در کنار دو بازیگر این فیلم (عکس: AFP)

امروز فیلم «آشیل و لاک‌پشت» ساخته‌ی تاکیشی کیتانو، فیلم‌ساز ژاپنی نمایش داده شد.

این فیلم داستان تنها پسر یک کلکسیونر ثروتمند است که به شدت به نقاشی علاقه دارد. داستان زندگی سخت و مشکلاتی که باعث می‌شود او از عشقش یعنی نقاشی دور بشود، موضوعی است که موفق شده امروز نظر منتقدان را به خودش جلب کند.

داستان پرمایه و قوی و توجه کارگردان به جزییات زندگی یک زوج ژاپنی در بخش‌های مختلف این فیلم برجسته است.

کریستین پتسولد، کارگردان فیلم جریشو در کنار دو بازیگر این فیلم (عکس: رویترز)

اما فیلم جریشو (Jerichow) ‌ساخته‌ی فیلم‌ساز آلمانی کریستین پتسولد در بخش مسابقه ونیز امسال هم نمایش داده شد. داستان این فیلم در شمال شرقی آلمان و در یک ساحل می‌گذرد. در واقع فیلم «جریشو» بازسازی فیلم کلاسیک نوآر «پستچی همیشه دو بار زنگ می‌زند» است.

این فیلم، با کمترین دیالوگ که صحنه‌های مختلف کشاکش روانی بین شخصیت‌های فیلم را نشان می‌دهد. بعضی از منتقدان و سینمایی‌نویس‌ها معتقدند که فیلم «جریشو» در بخش احساسی به اندازه‌ی بخش تکنیکی و فنی، قوی نبوده است.

عباس کیارستمی، کارگردان ایرانی در کنار ویم وندرس، تاکیشی کیتانو و والتر سالس (عکس: AFP)

اما همه‌ی جشنواره‌ی ونیز به بخش مسابقه ختم نمی‌شود. امروز در بخش خارج از مسابقه، فیلم «شیرین» ساخته‌ی کیارستمی نمایش داده شد که 113 بازیگر ایران همراه با ژولیت بینوش، بازیگر فرانسوی در آن حضور دارند.

به نظر می‌رسد که کیارستمی در ادامه‌ی فیلم چهار دقیقه‌ای «گریه» که برای جشنواره‌ی کن سال گذشته ساخته بود، این فیلم را ساخته است؛ هر چند که خودش این موضوع را تأیید نمی‌کند.

در فیلم «شیرین» چهره‌های زنان بازیگر سینمای ایران را می‌بینیم که رو به دوربین، در حالی که به نظر می‌رسد فیلمی را درباره‌ی داستان خسرو و شیرین تماشا می‌کنند و داستان عاشقانه‌ی آن‌ها را دنبال می‌کنند، اشک می‌ریزند.

عباس کیارستمی در جشنواره فیلم ونیز (عکس: رویترز)

عباس کیارستمی در کنفرانس مطبوعاتی بعد از نمایش این فیلم گفت که این بازیگران به هیچ چیز نگاه نمی‌کردند و فقط با یادآوری چیزی در درون خودشان اشک می‌ریختند.

از کیارستمی پرسیدم که چرا از نابازیگر استفاده نکرده؛ در حالی که اصرار داشته این بازیگران ادا در نیاورند؟ او در پاسخ گفت:

«یکی به نظرم علاقه‌ای بود به این همه بازیگر که در کشور ما هستند و همه‌ی آن‌ها هم قابل احترام هستند. ولی این نقشی بود که بازیگران غیرحرفه‌ای هم می‌توانستند بازی کنند.»

فدریکا، منتقد مجله‌ی فیلم آپ در ایتالیا در مورد شیرین می‌گوید: داستان فیلم قوی بود و دیدن چشمان زنان مختلف در کل فیلم، حس داستان را می‌رساند و بر خلاف بقیه‌ی فیلم‌ها، نیازی به دیدن به داستان از زاویه‌ی دیگر نبود.»

کیارستمی به هنر و داستان مینیمال علاقه‌مند است و به نظر می‌رسد در این فیلم تلاش کرده که مفهوم بازیگری مینیمال و حتی فیلم‌سازی را در شکل مینیمالیستی نشان بدهد.

والنتینو، طراح ایتالیایی در کنار اوا هرزیگووا و مت تیرنائر کارگردان «والنتینو، آخرین امپراتور» (عکس: AP)

در بخش «رویدادها در افق‌ها»ی جشنواره‌ی فیلم ونیز، فیلم‌هایی نمایش داده می‌شود که نمی‌شود قالب و سبک مشخصی را برای آن‌ها بین داستانی یا مستند بودن آن‌ها قائل شد. امروز در این بخش فیلم «والنتینو، آخرین امپراتور» ساخته‌ی مت تیرنائر نمایش داده شد.

والنتینو، طراح مد معروف ایتالیایی در این فیلم از زندگی و کارهای خودش می‌گوید و از مد جدید و قدیم حرف می‌زند.

این فیلم پر از لحظه‌های خاص زندگی والنتینو است که بی‌توجه به دوربین طراحی می‌کند و با مدل‌ها و خیاط‌ها بحث می‌کند.

طنز کلام والنتینو و اعتماد به نفس او موقع تعریف از سختی‌های زندگی و شرایط گذشته‌اش و نقد مفهوم مد در این سال‌ها، تماشاگران را در طول فیلم حتی سر پا نگه داشته بود.

یکی از حاشیه‌های امروز هم حضور خود والنتینو، طراح مد در سالن سینما بود که شعف تماشاگرهای ایتالیایی را برانگیخت.

جشنواره‌ی شصت و پنجم فیلم ونیز در حالی ادامه دارد که هر روز به تعداد سینماگرها و میهمان‌ها و ستاره‌های سینمایی در فستیوال اضافه می‌شود.

امروز حضور شارلیز ترون، بازیگر سینمای آمریکا در فستیوال برای فیلم «دشت سوزان» توجه عکاس‌های پاپارتزی را جلب کرد.

فردا یعنی سومین روز از فستیوال فیلم ونیز، فیلم «خستگی» ساخته‌ی بهمن معتمدیان در بخش‌ها افق‌ها به نمایش درمی‌آید و سه فیلم دیگر در بخش مسابقه نمایش داده می‌شود.

جشنواره‌ی فیلم ونیز تا ششم سپتامبر ادامه دارد.