شاید ماکروفری به نام تهران

اردوان روزبه

پست الکترونیکی‌ام را باز می‌کنم. می‌بینم حدود ۹-۸ ایمیل مشابه هم به دستم رسیده است. «آژیر قرمز در تهران» روز شنبه سپاه سیستم جدید پارازیت خود را با قدرت بالای یک گیگاهرتز در تهران تست می‌کند. این تیتر ایمیل بود که به نقل از یک وب‌لاگ ارسال شده بود و به نظر می‌رسد شبکه‌ای که این روزها به صورت ایمیلی خبرهایشان را ارسال می‌کنند، چندان از حال هم باخبر نیستند و همه با هم خبر را فرستاده بودند.

این ای‌میل نقل می‌کرد که خبرهای موثقی رسیده که یکی از کارمندان مخابراتی شرکت «صاایران» که وابسته به سپاه است، این خبر را پخش کرده است.

بر اساس گفته‌ی این وب‌لاگ و ای‌میل، «سیستم مجهز روسی ارسال پارازیت که تنها در جنگ‌های مدرن برای اختلال رایانه‌‌ها استفاده می‌شود، با تغییرات غیر استاندارد صاایران به قدرت بالایی برای ارسال امواج دست یافته است. برای این سیستم که از پهنای باند مایکروویو استفاده شده، تمامی کانال‌های ماهواره را دچار اختلال می‌کند و قدرت باندهای ارسال‌شده بالاتر از قدرت امواج مایکروویو یعنی از یک تا چند گیگاهرتز است که اثرات سوء بر بدن انسان و موجودات زنده دارد.»

این وبلاگ ادامه می‌دهد که: «از بین‌ رفتن تعادل دمای بدن برای انسان مرگ‌آور است و بیشتر از یک بمب اتمی برای افراد خطرناک است.»

این کارمند صاایران می‌گوید که «این تست از ساعت ۱۱ صبح روز هشتم مهرماه آغاز شده و در مناطق جنوبی تهران به مدت ۱۵ ساعت انجام می‌شود و عوارض آن به قدری بالا است که فقط باید از منطقه خارج شد.»

پیش از این هم ایمیل‌های مشابهی دریافت کرده بودم. روزهای درگیری خردادماه خوانده بودم که شرکت نوکیا متهم شده بود که امکانات و نرم‌افزار و سخت‌افزارهایی را برای شنود در اختیار مخابرات ایران و دستگاه امنیتی قرار داده است.

از طرف دیگر هم پیش از این به یاد دارم که در برخی از مناطق مرزی کشور اشاره می‌شد سرویس‌هایی که ایجاد پارازیت می‌کنند، جلوی شنیدن رادیوهای خارجی را می‌گیرند.

این‌ها همه برای من سؤال شد. آیا قرار است اتفاق تازه‌ای بیفتد و عرصه درگیری‌ها به جنگ‌های الکترونیک کشیده شود؟ این داستان یک گیگاهرتز چیست و یک گیگاهرتز چه‌قدر خطرناک است و در کل واحد اندازه‌‌گیری چه چیزی هست؟

همه‌ی این‌ها باعث شد که بیشتر به این قضیه حساسیت نشان دهم. البته همه‌ی نقل‌هایی که می‌شود بیشتر در حد نقل و شایعه است و کسی دقیقاً نمی‌تواند بگوید داستان از چه قرار است؟

برای روشن شدن این موضوع، به سراغ یک هکر و یکی از کسانی که متخصص فرستادن موج و فرکانس و ایجاد پارازیت که به قول خودش هم بوده، رفتم.

«محمد راستگو» یکی از کسانی است که در این زمینه آشنایی دارد و تخصص او به نوعی ایجاد تداخل بر فرکانس است. از او پرسیدم:

این روزها بیشتر از عملیات‌های الکترونیکی ایران صحبت می‌شود. یادتان هست که گفتند بی‌بی‌سی فارسی را با روش‌های جنگ الکترونیک از کار انداختند. آیا به راستی ایران این توانمندی‌ها را به لحاظ جنگ‌های الکترونیکی و عملیات‌های الکترونیکی دارد؟

در اصل کاری که ایران می‌کند را نباید یک کار تکنیکی و قوی دانست. اختلال در یک ترانسپوندر ماهواره‌ای که جای مشخصی دارد یا ماهواره مدنی و ماهواره‌های معمولی که وضعیت کاملاً روشنی دارند، کار پیچیده‌ای نیست.

به طور دقیق محل وجود ماهواره در فضا را با یک جی‌پی‌اس ساده می‌توان تشخیص داد. این کار بزرگی نیست. خیلی‌ها فکر می‌کنند این‌که فرکانس این ماهواره دچار اختلال شده، کار بزرگی انجام شده است. اما این‌طور نیست. خیلی راحت می‌توان از روی زمین ماهواره را دچار اختلال کرد.

اما این کار عواقب حقوقی زیادی برای کشوری که این‌کار را انجام می‌دهد، دارد. مثل این است که شما یک دستگاه نویز بر روی یک محلی قرار دهید و بر روی رادیو و تلویزیون آن محل ایجاد اختلال کنید. بنابراین کاری که انجام شده، از نظر تکنیکی کار پیچیده‌ای نیست و هر کشوری می‌تواند آن را انجام دهد.

فقط کافی است که روی ماهواره ایجاد اختلال کنند و هر قدر هم دستگاه قدرت بیشتری داشته باشد، اختلال بیشتر می‌شود.

به طور مثال زمانی که بخواهند برای بی‌بی‌سی ایجاد اختلال کنند، چون فرکانس این شبکه با بقیه شبکه‌ها یکی است، در کار چند شبکه دیگر هم ایجاد اختلال می‌شود البته این‌ها را سازمان‌هایی که مرجع قانونی بین‌المللی هستند، پیگیری و بررسی می‌کنند که چرا ایران چنین کاری را انجام می‌دهد.

بحث‌های جنگ الکترونیکی اگر چه گستردگی بسیار زیادی دارد، اما همیشه جزو نکات پنهان است. به نظر می‌رسد علی‌رغم این‌که بسیاری از لوازم و ابزارهای جنگی و جاسوسی در سال‌های پیش از این لو رفته است و دیگر از ارزش و اعتبار محرمانه خارج شده است، اما بسیاری از موارد جنگ الکترونیکی هنوز در پس پرده‌ی رمزآلود دستگاه‌های جاسوسی و امنیتی قرار دارد.

اما در ارتباط با درگیری‌ها هم سیستم‌های شنود و کنترل کردن اطلاعاتی که روی اس‌ام‌اس و ام‌ام‌اس مطرح می‌شد. در حقیقت همان زمان هم که بحث‌‌هایی درباره‌ی شرکت نوکیا و شرکت‌های دیگر بود که دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای مرتبط با شنود را به ایران داده‌اند، باید به نکته‌ای توجه می‌شد که به هر حال زمانی که شما مرکز مخابراتی کشوری را در دست داشته باشید، روی تمام ارتباطات آن کشور کنترل دارید؛ حال چه موبایل باشد یا چیز دیگر. اما در این مورد مسائلی مطرح می‌شد که بیشتر من آن‌ها را جنگ روانی می‌دانم.

به طور مثال در سایت‌های داخلی ایران مطرح شد که از طریق پریز برق، ارتباطات قابلیت کنترل دارد. هر کسی که در این زمینه اطلاعات دارد، می‌داند که این فقط از طریق ترانسفورماتورها امکان‌پذیر است که محدود به ارتباطات بسیار نزدیک و محدود می‌شود.

بنابراین این‌ها دو دسته هستند. یک دسته واقعی و یک دسته جنگ روانی و خارج از امکاناتی است که در کشور وجود دارد.

آن قسمتی که مربوط به کنترل تلفن‌ها و موبایل‌هاست، صد درصد درست است. کنترل اینترنت که بدون کد امنیتی مناسب باشد، صد ‌در‌صد امکان‌پذیر است و کار خاصی نیست. دستگاه‌ها و نرم‌افزارهایی برای این کار وجود دارد.

اما چیزهایی که خیلی تخیلی است و یا امکاناتی که بعید است در اختیار ایران باشد - مانند همین کنترل پریز برق و غیره - دور از واقعیت نشان می‌دهد.

***

راستگو با این اشاره که واحد اندازه‌گیری گیگاهرتز اساساً واحد قدرت نیست، این بحث را کمی عوض کرد و اشاره داشت که واحد قدرت «وات» است. او اشاره می‌کند که ایران برای آن‌که دچار فشارهای بین‌المللی حقوقی نشود، ممکن است دست به روش‌های دیگری بزند؛ از جمله به عکس امکان رسیدن امواج را با ایجاد امواج پرقدرت‌تر از میان ببرد که این کار دیگر چون حمله به یک ماهواره نیست، جنبه بین‌المللی حقوقی نخواهد یافت.

او اشاره می‌کند که اگر برخی عوامل دست به این کار زده باشند، تأیید می‌کند که چنین چیزی می‌تواند مضرات و خطرات زیادی داشته باشد. ‌ژ