بازگشت سردار نقدی به میدان بازی

اردوان روزبه

با طرح شایعاتی در مورد تغییرات در بدنه مدیریتی سپاه روز یکشنبه دوازدهم مهرماه آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و فرمانده کل نیروهای مسلح ایران طی حکمی محمدرضا نقدی را به فرماندهی بسیج منصوب کرد به این ترتیب حسین طائب از این سمت کنار گذاشته شد. اما اشاره می شود طائب با سمت جدید یعنی معاون اطلاعات کل سپاه به کارش ادامه خواهد داد.
در زمانی آقای طائب به این سمت گمارده میشود که در ادامه تحولات این نیروی مسلح، معاونت اطلاعات در چارت جدید سازمانی به سازمان اطلاعات تبدیل خواهد شد. گروهی از تحلیل‌گران معتقدند با این ترتیب این سازمان اطلاعاتی به صورتی رسمی دستگاه موازی اطلاعاتی کشور به حساب خواهد آمد.

نام حسین طائب پیشتر بر سر جریان پرونده ترانه موسوی بر سر زبان ها افتاد. مهدی کروبی نام وی را در این پرونده موسوم به پرونده تجاوز ها مطرح کرد. از سویی با اعلام این که سپاه با حرکات های اعتراضی برخورد کرده است باز هم نام آقای طائب به عنوان فرمانده بسیج مطرح شد. او فرمانده نیروهایی بود که مردم معتقد بودند دستور داشته اند که با مردم برخورد کنند.
البته تغییرات مدیریتی در سپاه محدود به فرماندهی بسیج نبوده است. هم‌چنین محمد حسین‌زاده حجازی جانشین فعلی فرمانده کل سپاه به جای محمدرضا نقدی به سمت معاون آماد و پشتيبانی و تحقيقات صنعتی ستاد كل نيروهاي مسلح منصوب شده است. صفار هرندی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی نیزبه سمت مشاور ارشد فرمانده کل سپاه پاسداران منصوب شده است. او پیش از آن که جانشین مدیر مسوول روزنامه کیهان و وزیر باشد از کادر رسمی سپاه بوده است.

هم‌چنین سرتيپ حسين سلامی به جای محمد حجازی به سمت جانشين فرمانده كل سپاه پاسداران منصوب شده و سرتيپ اميرعلی حاجی‌زاده به سمت فرماندهي نيروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گمارده شده است. محمد رضا نقدی پیش از این در زمان وقایع کوی دانشگاه فرمانده حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی بود و نقش او در دادگاه های شهرداران تهران مورد توجه است. این دادگاه ها در نهایت باعث شد که غلامحسین کرباسچی شهردار وقت تهران راهی زندان شود.

در آن ایام انصار حزب‌اله از اقتدار بالایی برخوردار بود چیزی که بسیاری این اقتدار را به رهبری سردار نقدی در این گروه منصوب می‌دانند. او در آن زمان به دلیل طرح فعالیت های مالی‌اش، نقش‌اش در بر هم زدن برنامه‌های عمومی اصلاح طلبان و نقش‌اش در ضرب و شتم عبداله نوری و عطا اله مهاجرانی در نماز جمعه تهران از سمت فرماندهی حفاظت اطلاعات برکنار شد و به ستاد کل نیروهای مسلح رفت.

آیا این تحولات در راستای پاکسازی در سپاه و یا آماده شدن برای حضوری تازه در کار‌زار‌های اخیر است؟ این سوالی است که از علی‌رضا نوری‌زاده تحلیل‌گر سیاسی ایران و روزنامه نگار در لندن پرسیدم:



صبح امروز اعلام شد که سردار نقدی به جای آقای طائب در فرماندهی بسیج منصوب شده است. به نظر شما این تغییر که در مجموعه تغییرات سپاه در حال انجام است با چه هدفی دنبال می‌شود؟

اول باید یک بررسی درباره‌ی سوابق آقای نقدی بکنیم و در کنار سوابق آقای طائب قرار دهیم و ببینیم که آمدن آقای نقدی به منزله آن است که رهبر جمهوری اسلامی در نگاه خود به رویدادها تجدید نظری کرده و درصدد دلجویی از مردم است یا این‌که درست برعکس در جهت شدت بیشتر و سرکوبی بیشتر حرکت می‌کند.

آقای نقدی کارنامه‌ی روشنی دارد. البته روشن به این معنا که هیچ چیزی در آن پنهان نیست. ایشان فرزند یک روحانی دون‌پایه مهاجر از عراق است نام اصلی‌شان نیز شمس است کسی است که خود به عنوان افتخاراتش می‌گوید در کشتن پسر عمویش که به عنوان کاردارسابق ایران در رم و یکی از اعضای شورای ملی مقاومت بود دست داشته است. همین‌طور در پرونده شهردار و معاونان شهردار جایگاه ایشان مشخص است که با آن‌ها چه کرده است. در اداره اماکن هم ایشان به عنوان مسوول حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی اعمالی را انجام داد. حضور ایشان در نماز عید فطر و در صف مسوولان بلند پایه نشان‌دهنده این بود که قرار است ایشان بیاید و پست مهم‌تری را تحویل بگیرد در حالی که در معاونت رییس ستاد کل هم به هر حال پست مهمی داشت اما آن بیشتر در حوزه نظامی بود. اکنون ایشان به حوزه نظامی امنیتی وارد می‌شود.

آقای طائب هم فردی است که سال‌ها در دفتر آقای خامنه‌ای به عنوان مسوول امنیتی دفتر بود، دوران کوتاهی را هم در بسیج و نیروهای نظامی گذرانده بود و سابقه حضور در جنگ را هم دارد. به هر حال دوران تصدی ایشان در نیروهای بسیج؛ تبدیل به شمشیر برنده ولی فقیه علیه مردم شد. با این‌همه تصور می‌کنم اگر بخواهند در رابطه با خدماتی که این دو به ولایت کردند، نمره دهند جایگاه نقدی بالاتر است. چون آقای نقدی هیچ چیزی را به عنوان خط قرمز به رسمیت نمی‌شناسد. در حال حاضر انتخاب او به نظر من نشانه این است که بر خلاف تصور بعضی ناظران ساده‌دل، آقای خامنه‌ای قصد آشتی با مردم را ندارد. این تلاش‌هایی را هم که به عنوان تلاش‌های جنبی برای ایجاد یک راه‌حل سیاسی می‌شود. انتخاب آقای نقدی از یک طرف و تغییر و تحولاتی که در درون سپاه صورت گرفته و افرادی که با اختیارات تامه مثل سردار عراقی مسوولیت پایتخت را بر عهده گرفتند، همه نشانه آن است که رهبر جمهوری اسلامی خود را برای فصل جدیدی از رویارویی آماده می‌کند.

با این حساب باید این‌گونه در نظر بگیریم که تغییرات گسترده‌ای که در سطوح بالای سپاه پاسداران از جمله نیروی هوایی و دیگر بخش ها در حال انجام است، هدف آن شکل دادن برخورد با مردم است و این ماموریت تازه‌ای برای سپاه به حساب می‌آید.
شما باید جایگاه افراد را در نظر بگیرید. به طور مثال سردار سلامی که ترقی شگفتی آوری داشته است به این معنا که به یک باره او را به عنوان جانشین فرمانده کل سپاه انتخاب می‌کنند یعنی جانشین بالقوه‌ی آقای جعفری، این نشان‌دهنده‌ی آن است که آقای سلامی کاری انجام داده است و این کار به قدری چشم‌گیر بوده است که به او این مقام را داده‌اند. چون الان سپاه به طور علنی می‌گوید که مسوولیت برخورد با مردم بر شانه سپاه و بسیج گذاشته شده است. نیروی انتظامی تبدیل به آلتی در دست این نیروی بزرگ‌تر شده است. اگر شما با دقت به این مشاغل نگاه کنید افرادی را می‌بینید که آقای خامنه‌ای ذره‌ای در وفاداری آن‌ها به خود شک ندارد.

در جریان تحولاتی که در این چند ماه شاهد آن بودیم طبیعتن بدنه سپاه بسیار ناراحت بود. آن‌هایی که در جنگ برای دفاع از وطنشان و مردم رفته بودند آلوده شدن نام سپاه را نمی‌پسندیدند و عده‌ای از جانبازان و بنیان‌گذاران سپاه و هم‌چنین افراد بلندپایه‌ای چون سردار علایی نارضایتی خود را در مناسبت‌های مختلف اعلام کردند. این است که آقای خامنه‌‌ای مقداری شک و تردید در آن‌چه که «ولای سپاه» نسبت به خودش گفته می‌شود پیدا کرده بود و الان بر آن است که افرادی را در مسوولیت‌های بالا بگذارد که هیچ شک و تردیدی نسبت به وفاداری آن‌ها ندارد و آن‌ها را مطیع و تابع مطلق می‌داند و من بر این باور هستم که حتا باید منتظر بود که این تغییرات خود آقای جعفری را هم شامل شود.

برای این‌که افرادی مثل آقایان جعفری و طائب دیگر آلوده شدند. اسامی این‌ها نزد مردم آلوده شده و با تمام درگیری‌ها پیوند خورده است در حالی‌که فرمانده بعد از ایشان و یا به طور مثال نفر دیگری که ممکن است مسوولیت‌های بالایی هم داشته باشد و اسم او نیامده است، برای دور جدید بیشتر به درد آقای خامنه‌ای می‌خورد. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت که این تغییر و تحولات ادامه پیدا کند اما نه در جهت آشتی با مردم بلکه در جهت قهر و درگیری و سرکوب بیشتر.

آبا فکر می‌کنید این روند به سوی ایجاد ساختار تازه حکومت و یا جریان «پادگانی» شدن می‌رود؟

می‌توان این‌گونه تفسیر کرد که این برای پوشش دولت است. به طور مثال آقای متکی وزیر امور خارجه است و با دیگران مذاکره می‌کند اما باید ببینید که در کنار آقای متکی چه کسی نشسته است. این که می‌گویند حکومت پادگانی شده است یک واقعیت است. امروز در تهران حضوری از سپاه دیده می‌شود که اگر بعضی‌ها به مسایل وارد نباشند تصور می‌کنند که حکومت نظامی برقرار است. فقط ساعت منع عبور و مرور اعلام نشده است وگرنه شهری که از یک طرف زیر پارازیت‌های مایکروویو هست که راه اطلاع و ارتباط مردم را به شکلی گرفته است. از سوی دیگر دانشگاه‌ها در محاصره است. مناطق فرهنگی یا بسته است و یا فعال نیست و هر سوی کشور را نگاه کنید می‌بینید که عملن هیچ کاری انجام نمی‌شود و این نشان دهنده آن است که کشور در یک وضعیت فوق‌العاده است و به این ترتیب هیچ بعید نیست که در ماه‌های آینده با بالاگرفتن مقاومت مردم و گسترده شدن فعالیت جنبش سبز شاهد این باشیم که در عمل رودربیستی را کنار بگذارند و حکومت نظامی را به طوررسمی برقرار کنند و به نظر من این با گزینه‌های آقای خامنه‌ای بعید به نظرنمی‌رسد.