خیلی هم به در باغ سبز مالزی دل نباید خوش داشت

اردوان روزبه

شما از این جا بلیت رو بگیرید راست برید فرودگاه. فردا صبح هم زیر برجای دوقلوی کوالالامپور که عکس یادگاری میگیرین یاد ما هم باشیم.
شیطونا کلوپ می‌رین به جای ما هم بزنین!

این درست عین جمله‌ای کارمند آژانس مسافرتی بود که رفته بودم ازش بلیت بگیرم، او این حرف ها را به یک پسر جوان بیست‌و‌یکی دوساله و همراهش می‌زد. جوانک سوال می‌کرد: «ویزا را چه کنیم؟» که کارمند آژانس به شوخی و کمی لوده‌گی می‌گفت: «خودمون براتون حلش کردیم. تو فرودگاه از شما ویزا نمی‌خوان.»
این خلاصه داستان است. آمدن به مالزی ویزا نمی‌خواهد و در حین ورود شما به فرودگاه معظم «کی ال آی ا» یک مهر بر روی پاسپورت شما می‌زنند و بعد می‌گویند:

سلامت دتانگ!

در زبان مالایی «سلامت دتانگ» یعنی خوش آمدید، یا همان ول کام انگلیسی‌ها. این روزها موج ایرانی‌ها است که به کشور مالزی سرازیر می‌شود. برخی می‌گویند نسبت به سال‌های قبل رشد مهاجرت ایرانی ها به مالزی نسبت منفی داشته است، اما به هر حال وقتی در بازار و محله‌های مختلف توریستی گردشی کنید می‌فهمید که هنوز علی رغم فرض این کاهش، ایرانی‌های زیادی در مالزی در حال گشت و گذارند.
اگر چه گفته می‌شود برخی از مسوولان جمهوری اسلامی از مهاجرت ایرانی‌ها به این کشور نگران هستند، اما به نظر می رسد دست‌هایی پنهان از این مهاجرت ها که هر روزه در رسانه های ایرانی تبلیغ می‌شود حمایت می‌کنند.

کافی است در گوگل با کلمات مهاجرت و مالزی یک جستجو کنید تا ببینید چه خبر است. صد‌ها شرکت که وعده سریع‌ترین اقدام را برای مهاجرت شما به این کشور می‌دهند، آماده ارایه خدمات هستند. البته بهتر است برای آن‌که پای درد و دل آنهایی که با امید به این خدمات راهی مالزی شده‌اند بنشینیم به فکر تهیه گزارشی جدا باشیم.
در مالزی شما می‌توانید به اشکال مختلفی مقیم شوید. انگار تمام راه ها باز شده است تا بیایید و پولتان را خرج کنید و بروید، به برویدش توجه کنید چون در کشور مالزی با هر طول اقامتی شما نمی‌توانید شهروند این مملکت به حساب بیایید.

اقامت ده ساله با عنوان مالزی خانه دوم. تحصیل در دانشگاه‌های این کشور، کالج‌های زبان و ثبت شرکت و چند راه دیگر که همه می‌توانند به راحتی فرصت این را ایجاد کنند که ایرانی‌ها مقیم مالزی شوند. البته کسی از عاقبت کار خبر ندارد. ثبت شرکت می‌کنید و فقط مهم است که بیایید. اما بعد از دوسال با مالیات و بدهی‌های دولتی و غیره نمی‌توانید دیگر در این کشور زندگی کنید و به آب خوردن می‌روید در لیست سیاه مالیاتی و لابد اگر چند جا وامی را هم تضمین کرده باشید و یا کارهای مالی از این دست و یا حتا شریک مالزیایی‌تان دست گلی به آب داده باشد در لیست سیاه بانک مرکزی یا «ناگارا بانک» هم خواهید رفت. این یعنی زندگی بین المللی هم تعطیل.

البته در حالی که برایتان از آمدن به این ولایت در ایران با آب و تاب تعریف می‌کنند، هیچ‌کدام را به شما نخواهند گفت. همان‌طوری که شرکت‌هایی که کار دانشجویی می‌کنند در مورد سطح پایین بسیاری از دانشگاه‌های این‌جا صحبتی با مردم نمی‌کنند و بیشتر به تجارت دانشجو می اندیشند.
از طرفی دیگر رشد اقتصادی امارات در سال دوهزار و هشت برای سال آینده ‌٩/٦ درصد پیش‌بینی شده بود كه با بحران مالی اخیر كارشناسان پیش‌بینی كرده‌اند این رشد برای این سال تنها به ‌٤/٢ می‌رسد. براین منوال،‌ بحران مالی امارات تا بهار آینده به اوج خود می‌رسد و این بحران دست كم تا دو سال آینده ادامه خواهد داشت. براساس گزارش مطبوعات امارات روند خروج سرمایه از این كشور به سمت كشورهای جنوب شرق آسیا مالزی افزایش یافته است. این هم یک دلیل خوب دیگر برای ایرانی هایی که مجبورند پول شان را هر جایی جز ایران نگه دارند.

اما به قول دوستی می‌گفت حکایت اقامت ایرانی ها در مالزی حکایت «قربون بند کیفتم تا پول داری رفیقتم» است.
در مالزی کار مناسب وجود ندارد. بر خلاف تصور بسیاری هزینه‌های پنهان زندگی چندان هم پایین نیست و اگر چه شما می‌توانید با اجاره یک آپارتمان معمولی خوشحال باشید که کمتر و یا مانند تهران کرایه می‌پردازید، اما این فقط بخش بارز هزینه است در بخش پنهان هزینه‌های جاری گاهی با برخی کشور‌های پر هزینه برابری می‌کند.

هزینه‌های ایاب و ذهاب، که اینک با افزایش بیست درصدی بهای تاکسی و گران شدن بنزین رو به افزایش گذاشته است. تحصیل در مدرسه‌های بین‌المللی، خورد و خوراک و هم‌چنین هزینه‌های ثبت شرکت برای اقامت که در حدود بیست هزار رینگیت (حدود شش میلیون تومان) است و بسیاری از ایرانی‌های مقیم از این طریق از عاقبت‌اش بی‌خبرند از جمله مواردی است که در هیچ یک از آگهی های تبلیغاتی شرکت‌هایی که شما را می‌خواهند برای آمدن به مالزی وسوسه کنند، نمی‌بینید.
چندی پیش محمد نظام زاده نماینده رهبر ایران در امور دانشجویی آسیا و اقیانوسیه هشدار داده بود که مالزی چندان محیط مناسبی برای کار و زندگی نیست. این درست نقطه مقابل سیاست‌های دولت ایران در برابر ایرانیانی است که قصد مهاجرت به این کشور دارند. برخی بر این عقیده هستند که بسیاری از شرکت‌هایی که کار مهاجرت و اقامت و گزینش دانشجو برای مالزی می‌کنند تاسیس شده توسط اعضای وابسته به دستگاه حاکم در ایران هستند.

اما در هر صورتی نباید فراموش کرد. فارغ از این تبلیغات مالزی آمدن این روزها از کیش رفتن آسان‌تر است. مالزی جزو معدود کشور‌هایی است که بدون سخت گیری برای ایرانی‌ها ویزای حین ورود صادر می‌کند و به راحتی آنان می‌توانند در این کشور بدون هیچ دردسری سه ماه بمانند. بسیاری هم برای گردش می‌آیند اما بعد از این که برخی فرصت ها را در این جا می‌بیند، با یکی از روش‌هایی که در بالا ذکرش رفت ممکن است سعی در گرفتن اقامت کنند. به قول یکی از شرکت‌های سرویس دهنده اقامت: «در نهایت اگر پشت همه درهای بسته بمانند، در کلاس‌های آموزش زبان بریتیش کانسیل ثبت‌نام می‌کنند و ویزا می‌گیرند.»

به هر حال هزینه‌ها علی‌رغم این که چندان هم پایین نیست اما نسبت به کشور‌های اروپایی و آمریکایی به هر حال کمتر است و از سویی دیگر امکان سریع دست‌رسی به تحصیل و هم چنین شرایط اجتماعی از جمله دلایل رشد مهاجرت به این کشور است.
اما با توجه به بحران‌هایی که اینک بر جامعه ایرانی داخل سایه افکنده است پیش بینی می‌شود این روند علی‌رغم یک رکود رو به افزایش بگذارد.

یک ایرانی که به تازگی به این کشور سفر کرده و مقیم شده چنین می‌گوید: «پس از این‌که در ایران مشکلاتی برای من پیش آمد متوجه شدم که امکان زندگی میسر نیست و مجبور به مهاجرت شدم.»

او در پاسخ به این سوال که مالزی را چگونه جایی می‌بینید، گفت: «به نظر من مالزی جامعه‌ی مدرنی است اما با توجه به ظرفیت بالای مهاجرپذیری و مهاجرانی که عمده‌ی آن‌ها هم از اتباع اندونزی و چین و هند هستند فضای درون آن نسبت به قبل بدتر شده. »

از او در مورد ایرانی‌های مقیم مالزی می پرسم: «من با ایرانیان مالزی برخورد زیادی ندارم اما فکر می‌کنم اگر قشر دانش‌جو را جدا کنیم بقیه کسانی که به این‌جا می‌آیند از وضعیت حال حاضر ایران ناراضی بودند و مجبور شدند این‌جا را انتخاب کنند، که می‌توان مهم‌ترین علت آن را هم مسلمان بودن این کشور قلمداد کرد. در مالزی بدلیل این‌که تا سه ماه مسافران ایرانی می‌توانند از ویزای توریستی استفاده کنند مشکلی برای آمدن وجود ندارد و البته برای بعد از آن هم با ثبت‌نام در یکی از موسسات زبان می‌توان ویزای یک‌ساله گرفت.»

در این کشور امنیت برای شهروندان مالایی و گردشگران غیر خاورمیانه ای بالا است چرا دولت این کشور بنابر حفظ در آمد خود از محل توریسم سعی می کند این امنیت را تامین کند. اما برای ایرانی‌ها و برخی کشور های خاورمیانه این قضیه شکل دیگری دارد. به یاد دارم روزی برای تهیه یک گزارش به اداره پلیس رفته بودم. در آن جا با یک سارق که در محله پر رفت امد ایرانی ها در کوالالامپور که «آمپنگ» خوانده می‌شود، دستگیر شده بود صحبت کردم. می‌گفت که همیشه ایرانی ها را نشان می‌کند. چرا که ایرانی ها از سوی دولت‌شان حمایت نمی‌شوند و از طرفی دیگر چون ایرانی‌ها در هیچ بانک بین‌المللی نمی‌توانند حساب داشته باشند معمول پول نقد در سفر با خودشان جابجا می‌کنند. پلیس این کشور نیز اگرچه برخورید مناسب با همه گردش‌گران دارد اما بار‌ها دیده شده است که پلیس از ایرانیان خواسته است که از پرونده و پیگیری‌اش چشم پوشی کنند. یادتان باشد چشم‌اندازی که شرکت‌های مهاجرتی نشان می‌دهند چیز دیگری است.

در این ارتباط با مدیر یکی از شرکت‌های مهاجرتی در کوالالامپور صحبت کردم. از او پرسیدم:

شما که زمینه مهاجرت فعالیت می‌کنید تا ایرانیان به مالزی بیایند و وعده‌هایی به آن‌ها می‌دهید، آیا واقعا در مالزی چنین چیزهایی هست؟
در حال حاضر فکر می‌کنم به‌دلیل بحران‌های اقتصادی که در تمام دنیا است مالزی جای خوبی باشد.

شما به ایرانی‌هایی که قصد سفر به این جا را دارند چه می‌گویید؟
این‌جا موقعیت و پتانسیل کاری بهتری نسبت به جاهای دیگر دارد. البته منظور این نیست که این‌جا را خیلی بالا ببریم ولی سعی می‌کنیم تا واقعیت‌ها را به آن‌ها نشان دهیم.

بعضی از شرکت‌ها تبلیغات وسوسه‌انگیزی دارند. در مالزی قیمت ماشین خیلی ارزان است و هزینه تحصیل پایین است و با نصف قیمت ایران می‌توانید خانه بخرید. به نظر شما این اتفاقات در این‌جا روی می‌دهد؟
البته نه به آن صورت که اعلام می‌کنند. اما با توجه به ارزان بودن هزینه‌ها می‌توان با برنامه‌ریزی و فکر کردن یک زندگی با استانداردهای مناسب بدست آورد.

شما در ماه چند نفر ایرانی‌ را به این‌جا می‌آورید؟
این به شرایط و ماه‌های مختلف بستگی دارد. به‌طور مثال در تابستان درخواست‌ها نسبت به زمستان بیشتر است.

کسی را هم به این جا آورده‌اید که مالزی را نپسندیده باشد و برگردد؟
من شخصی را به این‌جا آوردم و به من گفت اصلن از این‌جا خوشمان نمی آید با این وجود پس از دو روز تغییر عقیده داده است و این البته به نظر من این تغییر رای به‌دلیل مناظر و موقعیت گردشگری و مکان‌های دیدنی مالزی بوده است.

---

در باب مهاجرت هم به نظر می رسد وضعیت نشان داده شده با آن‌چه وجود دارد کمی متفاوت است. خانه دوم طرحی است که طی آن یک شهروند خارجی با سرمایه‌گذاری در قالب خرید ملک و یا از این دست اقامتی ده ساله بگیرد اما اقامتی که برای کار کردن محدودیت هایی را دارد و در عمل یک خارجی می آید و ده سال در این کشور پول تزریق می‌کند و می رود. دولت مالزی به تازه‌گی تغییراتی را در قوانین اقامت خانه دوم داده است که به صورت مشروط فرصت هایی را برای عضویت در هیات مدیره شرکت‌ها و یا کار محدود به مقیم‌های خانه دوم می‌دهد، اما این هم از مواردی است که به کمتر کسی در زمان پیشنهاد این نوع اقامت گفته می شود.

اما روند رو به رشد ایرانی‌هایی که به قول برخی بدون هدف پای بر این کشور می گذارند و بیش از چند سال در این کشور زندگی می‌کنند، باعث نگرانی‌هایی نیز شده است. به تازه‌گی تیتر یکی از روزنامه‌های این کشور این بود: چشم‌ها به سوی ایرانیان!
در ماه جون دوهزار و نه از یک مسافر ایرانی بیش از بیست کیلو گرم مواد مخدر شیمیایی در فرودگاه گرفته شد و به نقل از پلیس این کشور هر ماه مواردی از این دست رخ می‌دهد که مواردی را نیز به ایرانی ها نسبت می دهند. انتقال غیر قانونی به کشوری مانند استرالیا و یا جعل مدارک و موارد دیگر نکاتی است که امروز ایرانی‌های مطرح و با سابقه از آن به عنوان نگرانی برای جامعه ایرانی مقیم یاد می‌کنند.

این حضور بی هدف را برخی از مسوولان سفارت ایران ناشی از تبلیغات نادرست شرکت‌ها می‌دانند. سید حمید نور کنسول سابق سفارت ایران در کوالالامپور حضور بی‌اندازه و بی‌هدف برخی ایرانی‌ها را ناشی از تبلغیات نادرست شرکت‌هایی می‌داند که مردم را به آمدن به این کشور تحریک می‌کنند.
مالزی بی‌شک کشور جذابی است. این کشور حجم بالایی توریست از کشور‌های اروپایی و آمریکایی نیز دارد. سال گذشته بیش از 20 میلون توریست از این کشور بازدید کرده‌اند و این کشور اسلامی که اینک در ایام ماه رمضان به سر می‌برد، دیسکو‌ها و کلاب‌های شبانه‌اش تا اذان صبح باز است، در بارهای ایرلندی آبجوی مخصوص ایرلندی سرو می‌شود و در خانه استیک‌اش می‌توانید شراب سفید را با استیک‌تان بخورید، درست در روزهایی که یک مدل لباس مسلمان مالایی به دلیل شرب خمر در انتظار خوردن تازیانه است...