آسمانی پر از پرنده

اردوان روزبه

برنامه را از «اینجا» بشنوید.

«پاراگلایدر» یکی از رشته‌های ورزشی است که نسبت به سایر ورزش‌ها خیلی جوانتر به حساب می‌آید. یک بال «canopy» که به وسیله‌ی چند بند به صندلی «seat» متصل شده و کمی باد روبرو کافی است تا یک خلبان پاراگلایدر بتواند ساعت‌ها بر روی دیواره‌ها و دشت‌های مجاور محلی که پرواز را آغاز کرده است لذت ببرد. لذتِ همان آرزوی دیرینه‌ای که آدمی همواره با خود داشته است.

آسمانی پر از بال

در پاراگلایدر دانستن قوانین آئرودینامیک و هواشناسی خيلی مهم است. و خلبانان این ورزش معمولاً ساعت‌های زیادی را برای یادگیری دروس تئوریک این رشته‌ی ورزشی سپری می‌کنند. چرا که کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند موجب بزرگ‌ترین خطرها باشد. شاید دلیلش همین باشد که پاراگلایدر جزء ورزش‌های خطرناک محسوب می‌شود.
انجمن ورزش‌های هوایی ایران با همراهی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه به صورت رسمی اولین دوره‌ی مقدماتی مسابقات قهرمانی کشور را در رشته پاراگلایدر برگزار کرد.

این انجمن به مدت سه روز در طاق بستان و مکانی در نزدیکی کرمانشاه موسوم به مقبره ویس قرنی میزبان حدود 250 پرنده‌ی ایرانی از تمامی نقاط کشور برای ایجاد فرصت‌های برابر در رقابت بود. طیف شرکت‌کنندگان در برنامه از تنوع ویژه‌ای برخوردار بود. کم‌سن‌ترین پرنده که 11 سال سن داشت و مسن‌ترین آنها با نزدیک به 60 سال در این مسابقات آمده بودند.

یکی از شرکت کنندگان در بخش مسافت بر روی سایت

ساسانیان برای ما ساختند

روز اول افتتاحیه در محل «طاق بستان» بود. بیش از 500 میهمان و خلبان در افتتاحیه شرکت کردند. درست در زیر بنای اعجاب‌انگیز طاق بستان جایی که دو فرشته‌ی زن بر گرد سر پادشاه ساسانی می‌گردند. فرشتگانی فربه و زیبا. در همین بین مأموران نیروی انتظامی هم به جمع ملحق می‌شوند. با خود می‌گویم نکند این برهنگی فرشتگان موجب تکدر آنها شود. اما مجری می‌گوید که هفته‌ی میراث فرهنگی است و ساسانیان این بنا را برای ما ساختند که ما عظمت‌شان را ببینیم. مراسم با سخنرانی‌های مختلف ادامه می‌یابد و کمی طولانی می‌شود. رئیس میراث فرهنگی، رئیس هیأت کوهنوردی و رئیس انجمن ورزش‌های هوایی صحبت می‌کنند. و دست آخر کمی هم در مورد مسابقه که فردا صبح آغاز خواهد شد. شام و بعد محل اسکان.
اولین جلسه‌ی جدی «بریفینگ» در لابی برگزار می‌شود. پوریا برای آنکه بتواند برنامه‌ها را اعلام کند باید فریاد بزند. همه با هم خوش‌وبش می‌کنند. برخی دورادو هم را می‌شناسند و برخی مدتی است هم را ندیده‌اند. فضای جلسه ورزشی‌تر از آن است که بنا باشد خانم‌ها و آقایان را تفکیک کنند. ظاهراً تفکیک جنسیتی هنوز به پست پاراسوارها نخورده است. حداقل 30 پرنده‌ی خانم نیز در این برنامه شرکت کرده‌اند.

تاکنون به صورت رسمی و هدفمند مسابقات قهرمانی کشور اجرا نشده است اما با برگزاری مسابقات مقدماتی کشور Ranking لازم برای رقابت‌های چند ماه آینده به دست خواهد آمد. در این جمع بچه‌هایی هستند که سودای مسابقات بین‌المللی و championship جهانی را که هر ساله در یک منطقه است در سر می‌پرورانند. فردا صبح حرکت ساعت شش و سی، مقصد سایت پروازی «ویس قرنی». بچه‌ها خوش‌وبش می‌کنند و فرصت با هم بودن را نمی‌خواهند از دست بدهند. چراغ‌ها تا خاموش نشود کسی لابی را ترک نمی‌کند.

نفرات اول و دوم قهرمانی کشور در بخش مسافت

رقص کردی، پنجره باز و آسمان پر پرنده

ساعت از هشت هم می‌گذرد اما هنوز گروه راه نیفتاده است. توزیع شماره‌هایی که باید بر روی بال‌ها چسبانده شود. (البته این کار برای بعضی از پرنده‌ها حکم فحش ناموسی را داشت، چون معتقد بودند بالشان را خراب خواهد کرد؛ اما باید می‌چسباندند.) هماهنگی‌های دیگر و حرکت. کردهای کرمانشاه بر روی سایت با ساز و دهل به استقبال پرنده‌ها آمدند و این صحنه بسیار زیبایی را به وجود آورد. بچه‌های دیگر شهرها هم با راهنمایی‌های کرمانشاهی‌ها به حلقه رقص پیوستند و این زیباترین حس ایرانی بودن را تداعی می‌کرد.
سایت آماده پرواز می‌شود و فریادهای پوریا که کشدار داد می‌زد: «بیییییریییفییینگ»Briefing نشانه شروع مسابقات. با توضیحات او روشن می‌شود مسابقه اول برای خلبانانی خواهد بود که قصد طی مسافت «Cross country» را دارند. پنجره ساعت 11 باز می‌شود. (Open Window یا پنجره باز، اصطلاحی است که در پاراگلایدر به زمان آغاز مسابقات و تایم پریدن پرندگان شرکت کننده اطلاق می‌شود.) آسمان پر از بال‌های رنگارنگ می‌شود. با مارک‌ها و مدل‌های مختلف که به نظر می‌رسد این هم خود موضوع رقابت بسیاری است. قرار است در دو مسیر، دو هدف زده شود و در نهایت در محل تعیین شده فرودی که در نهایت شش هزار و دویست متر فاصله را در دشت، خلبان باید طی کند. بیش از 50 خلبان آماده می‌شوند. حرف‌های آخر مربی‌ها و حرکت بر روی محل پرش ( Take Off ). همه می‌خواهند برنده باشند. باد زیاد است اما تلاششان را برای یک پرواز می‌کنند. بخش دیگر مسابقات یعنی «هدف زنی» در صورتی برگزار می‌شود که هوا مناسب‌تر بشود.



انجمنی در راه فدراسیون شدن

بیژن پارسا، رئیس انجمن ورزش‌های هوایی ایران، این دور از مسابقات را بیشتر یک کارگاه آموزشی می‌داند و اظهار می‌کند: «ما بیشتر سعی می‌کنیم تا اشتباهات را بررسی کنیم و با استانداردهای جهانی آشنا بشویم تا در برنامه‌های بعدی شرکت‌کنندگان با اجرایی صحیح قوانین بین‌المللی پرواز کنند». پارسا سطح مسابقات را بالا می‌داند و اشاره می‌کند که رقابت تنگاتنگی در بین شرکت‌کنندگان وجود دارد. همچنین او ضمن اشاره به این که انجمن ورزش‌های هوایی ایران زیر نظر فدراسیون کوهنوردی قرار دارد اما به زودی با ارائه طرح‌ها و پیشنهادها تبدیل به یک فدراسیون مستقل خواهد شد ادامه می‌دهد: «ما در قوانین تربیت‌بدنی چیزی تحت عنوان انجمن مستقل ورزشی نداریم به همین دلیل این انجمن زیر مجموعه فدراسیون کوهنوردی قرار گرفته است ».
وقت نهار نزدیک می‌شود. گروهی به سمت چادر هایی که از قبل آماده شده می‌روند و گروهی دیگر با توجه به بسته شدن پنجره، برای پرواز آزاد حرکت می‌کنند تا هیچ فرصتی را برای پرواز از روی این سایت پروازی مجاور مقبره ویس قرنی، عارفی که مورد توجه برخی فرق دراویش نیز هست، از دست ندهند.

نفرات برتر بانوان در بخش هدف زنی

دختر خطر داره نرو

حالا با نزدیک شدن زمان مسابقات هدف‌زنی حضور خانم‌ها پررنگ‌تر می‌شود، اکثر آنها در قسمت هدف‌زنی شرکت کرده‌اند و با مربیانشان موقعیت‌ها را ارزیابی می‌کنند. تا ساعاتی دیگر این قسمت مسابقه نیز آغاز خواهد شد.
بهاره پرهیزگاری یکی از شرکت‌کنندگان در مسابقه است. از او می‌پرسم آیا امکان پرواز مانند مردان برای آنها نیز فراهم است، می‌گوید: «مهیا نیست و نمی‌توان هم توقع زیادی داشت. ولی خانم‌ها هر کاری را که بخواهند می‌توانند انجام بدهند». او بیشتر احساس می‌کند که در این مسابقه می‌تواند تجربه بدست بیاورد.

شراره نیز دو سال است که پرواز می‌کند. می‌گوید تعداد کمی از خانم‌ها در این ورزش شرکت می‌کنند و برگزاری مسابقات به شیوه باعث بهبود کیفیت پروازها خواهد شد. او در جواب سؤالم که ورزش مورد علاقه‌اش را چگونه معرفی می‌کند، می‌گوید: «بسیاری نمی‌شناسند، وقتی توضییح می‌دهم می‌گویند: این ورزش خطرناکه نرو دختر! اما من می‌روم چون دوست دارم ».

اولین مسابقه در حد استاندارد های جهانی

علیرضا اثنی‌عشری، مربی تیم « Gin Glider»، که خود 11 سال است در رشته مسافت پرواز می‌کند این مسابقه را اولین مسابقه‌ای می‌داند که نزدیک به استانداردهای جهانی در ایران برگزار می‌شود. او که یکی از خلبانان آکروباتیک ایران نیز هست، اشاره می‌کند که امیدوار است روزی همه بچه‌های پاراگلایدر در ایران به بالاترین سطوح جهانی برسند.
سام پاشا، مربی تیم «UP»، نیز اگر چه سطح خلبانان ایرانی پاراگلایدر را در مقایسه با سالهای گذشته خودشان بسیار بالاتر می‌بیند، اما در مقام مقایسه با خلبانان جهان، برای آنها هنوز بسیار فاصله قائل است.

کم‌کم همه پرواز می‌کنند و سایت خلوت می‌شود. امتیاز های امروز با فردا جمعشان می‌شود معدل یک خلبان و دارنده بالاترین امتیاز قهرمان این دوره مسابقات خواهد شد. بسیاری از این مسابقات مطلع شده‌اند و می‌آیند. برای همه جالب است. زنانی با لباس‌های زیبای منجق‌دوزی‌شده و موهای بافته و مردانی با شال‌های مشکی به کمر و لباس‌ها کردی. آسمان با غروب خورشید قرمز می‌شود. بالهای پرنده‌ها بر روی محل فرود پهن شده و همه یک روز پر انرژی را پشت سر گذاشته‌اند. مینی‌بوس‌ها آماده حرکت‌اند. «پارا سوارها» با هم گپ می‌زنند و از عیب‌های کارشان و شیرین‌کاری‌ها می‌گویند. هتل رسالت؛ محل استقرار ورزش‌کاران است. حالا همه با چهره‌های آفتاب‌سوخته و خسته زودتر می‌خواهند به این استراحت‌گاه برسند. فردا برای همه سرنوشت‌ساز است.

سام پاشا، مربی تیم یو پی، که در این مسابقات مقام اول و دوم را کسب کرد

طاق بستان و رأی داوران: پایان یک رقابت

روز دوم همه جلو مینی‌بوس‌ها صف کشیده‌اند به جز آنهایی که به صورت فطری باید بیست بار صدایشان بزنند تا حاضر شوند. هوای ملایم صبحگاهی و باز رقص کردی بر روی سایت که جمع بیشتری به رقصنده‌ها اضافه شده است. باد ملایمی می‌وزد و قرار است امروز به عکس دیروز ابتدا خلبانان هدف‌زن پرواز را شروع کنند. پنجره باز می‌شود، هوا کمی اغتشاش دارد اما پروازها شروع می‌شود. دیروز از میان بیش از یکصد خلبان فقط چند نفر توانسته بودند هدف را بزنند. هر چه به ظهر نزدیک می‌شویم هوا بیشتر بهم می‌ریزد. حرکت‌های پرقدرت جوی برنامه‌ها را فشرده‌تر می‌کند. دو خلبان، یکی بر روی سایت پرواز و دیگری در محل فرود سانحه می‌بینند. یکی از ناحیه پا و دیگری دست، همه می‌دانند که با همین تعداد حادثه، مسابقات کرمانشاه یکی از برنامه‌های کم‌سانحه محسوب می‌شود. کمیته برگزارکننده پنجره را می‌بندد، امروز برنامه مسافت لغو می‌شود و بنا است در بخش مسافت بالاترین امتیازهای دیروز طبق قوانین برندگان را تعیین کند. آنها در مراسم بعدازظهر که باز هم در طاق بستان خواهد بود به همه معرفی خواهند شد.
سخنرانی‌های معمول شروع می‌شود اما هم همه شرکت‌کنندگان مسابقه نشان می‌دهد که بی‌قرار معرفی برندگان هستند. اعلام رأی داوران توسط فرهاد حق‌شناس، رئیس کمیته فنی انجمن، بود: «در دو رشته، هدف‌زنی بانوان نفر اول لیندا آراسته‌جو، نغمه فراهانی و معصومه خسروی هر دو در سکوی دوم بدون مقام سوم. در بخش هدف‌زنی مردان علی صالحی انارکی اول، علی نظریان دوم، علیرضا کمالیان و علی رجبی هر دو در سکوی سوم ایستادند. هم‌چنین در بخش مسافت انفرادی بهنام حسینی اول، سید مهدی قندی دوم، ابوالفظل خدایاری سوم شدند. در بخش تیمی هم تیم یک UP اول، تیم دو UP دوم (به مربی‌گری سام پاشا) و تیم سوم، آسمان آبی بود. همچنین کاپ اخلاق به تیم کرمانشاه تعلق گرفت ».

بازار عکس گرفتن داغ می‌شود و همه با هم، با مجسمه‌های سنگی، گروه موسیقی، تیم فنی و هر جای دیگر که می‌توانند، عکس می‌گیرند تا خاطرات خوش را ضبط کنند. یکی از پرنده‌ها به من می‌گوید که در مسابقات زوج مورد علاقه‌اش را پیدا کرده و بنا هست بیشتر با هم آشنا شوند. روبرویم هم دو دوست قدیمی دوران جنگ یکدیگر را یافته‌اند و از خاطرات با هم می‌گویند. همه می‌گویند مسابقات شیرینی بود.

عکس‌های بیشتر را در گالری زمانه از عکس روز ببینید.