«پایان گشایش به سوی احزاب دیگر»

ایرج ادیب‌زاده

نیکولا سارکوزی، رئیس جمهوری فرانسه، دوروز پس از تغییر و تحول در دولت جدید این کشور در یک برنامه‌ تلویزیونی به بررسی عملکرد دولت و دلایل ابقای دوباره‌ی فرانسوا فییون به نخست‌وزیری پرداخت.

این پرسشی است که با دکتر جلال ایجادی، استاد دانشگاه در پاریس و عضو حزب سبزهای فرانسه درمیان ‌گذاشته‌ام.

جلال ایجادی

در یک کلام فکر می‌کنم تغییری که در کابینه‌ی آقای سارکوزی به وجود آمده، در واقع هیچ‌گونه تغییر اساسی‌ای را در نظر ندارد. بنابراین خطی را که دولت آقای سارکوزی آغاز کرد، کماکان ادامه خواهد داد. به لحاظ اینکه سیاست تعیین‌‌کننده‌ی مجموعه‌ سیستمِ دولت فرانسه به طور مشخص توسط شخص آقای سارکوزی و مشاوران نزدیکش تنظیم می‌شد و خواهد شد. بنابراین کابینه‌ی جدید کماکان برپایه‌ی همان سیاست‌های گذشته حرکت خواهد کرد. یعنی سیاستی که در زمینه‌ی مسائل داخلی، در زمینه‌ی مسائل مالیاتی و در زمینه‌ی مسائل مربوط به سیاست امورخارجه و غیره وجود دارد.

شما از این تغییرات چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟

نتیجه می‌گیرم که آقای سارکوزی با توجه به آن‌چه عمل کرد، نشان می‌دهد که دارد خودش را متکی بر نیروی حزبی خاص و هم‌چنین خانواده‌ی سیاسی خاص می‌کند که بتواند به این ترتیب برای انتخابات یک قدرت سازمان یافته‌تری را جمع و ‌جور کند. ولیکن با این اقدام شانس خودش را برای انتخابات آینده ضعیف می‌کند.

به خاطر اینکه یکی از جلوه‌های مهمی که در سیاست آقای سارکوزی وجود داشت و در ابتدای آمدن او به قدرت خود را نشان می‌داد، این بود که سیاست را باز کرد، سیستم خودش را باز کرد و بنابراین سعی کرد گشایشی به وجود آورد که از کانال این گشایش، عناصری از افراد چپ و هم‌چنین بخشی از میانه‌روها نیز وارد میدان عمل شوند. امروز وقتی که شما این سیستم را می‌بندید، این دایره بلافاصله کوچک می‌شود. بنابراین امکان ائتلاف با کسانی که خارج از حزب رسمی خود آقای سارکوزی هستند، از بین می‌رود و هم‌چنین جلوی نزدیک شدن آنها را خواهد گرفت.

به این ترتیب میانه‌روها و یا بخشی از عناصری را که حول و حوش نیروهای چپ بودند، محدود می‌کند. برای اینکه آنها به سمت سیاست سارکوزی و آلترناتیو آینده‌ی کشور در زمینه‌ی انتخابات سمت و سو بگیرند. به این خاطر است که فکر می‌کنم با این اقدام آقای سارکوزی شانس خودش را در انتخابات آتی ریاست جمهوری در فرانسه محدود می‌کند.

آیا برنامه‌ی تازه‌ی دولت می‌تواند مشکلات قبلی را از بین ببرد یا کاهش بدهد؟

جواب من منفی است. به خاطر اینکه در عمل در سخنرانی اخیر نیکلا سارکوزی با این مواجه هستیم که او به نوعی به برخی از شکست‌های خودش اعتراف می‌کند. مثلاً در ارتباط با وزارتی که عنوان وزارت مهاجرت و هویت ملی به وجود آورد و خواهان این بود که بخش راست جامعه را به سمت خودش بکشاند و کارزاری برای مسئله‌ی امنیتی در فرانسه و مخالفت با خارجی‌ها باشد، اعلام کرد که دیگر این وزارتخانه نمی‌تواند به ترتیب گذشته وجود داشته باشد و بنابراین کنارش می‌گذارد.

به نظرشما با کنار گذاشته شدن وزارتخانه‌ی هویت ملی و مهاجرت، بنیاد اصلی سیاست نیکولا سارکوزی در مورد مهاجرت خارجی‌ها عوض می‌شود؟

نه. این بنیاد اصلی سیاست آقای سارکوزی را تغییر نخواهد داد. آقای سارکوزی با به‌وجود آوردن این وزارت در واقع می‌خواست به جناح راست افراطی جامعه اعلام کند که به من اعتماد کنید و به سمت من بیایید. ولی آن چه به‌وجود آمد، خرابی‌هایی در حوزه‌ی آرایش قوای سیاسی بود و برای چهره‌ی آقای سارکوزی گران تمام شد. این تغییر به معنای این نیست که سیاست آقای سارکوزی نسبت به مسئله‌ی مهاجرین تغییر کند. من فکر می‌کنم همان اقداماتی که در دوره‌های اخیر کرد، به عنوان نمونه نسبت به رومانیایی‌ها و یا نسبت به بخش‌های دیگری از جمعیت مهاجر، کماکان ادامه پیدا خواهد کرد؛ بدون این که به معنای تغییری اساسی در این زمینه بشود آن را تلقی کرد. در واقع ادامه‌ی همان سیاست قبلی خواهد بود.

سیاست‌های مالی و سیستم مالیاتی او هم از مواردی است که مورد انتقاد مخالفان قرار دارد. فکر می‌کنید این مشکلات با کابینه‌ی جدید حل شود؟

به‌هیچ‌وجه. همان‌طور که می‌دانید، جامعه‌ی فرانسه، یعنی دولت فرانسه، بیش از صد میلیارد یورو بدهی دارد. این یعنی کسری بودجه و غیره. آهنگ رشد اقتصادی پایین است. بیکاری به نحو بسیار گسترده‌ای بالاست. نارضایتی‌های مردم گسترده است. در چنین شرایطی آقای سارکوزی سر کار آمد و گفت که ما باید اقدام کنیم که به بخش بالایی جامعه یعنی به بخش ثروتمند جامعه نباید فشارهای مالیاتی بیاید. سیاستی را اعلام کرد مبتنی بر این که برای این بخش مرفه جامعه یک نوع سپر مالیاتی به‌وجود بیاید.

این سپر مالیاتی به این معنا بود که درآمدهای بزرگ فقط بر پایه‌ی ۵۰ درصد درآمدشان باید مالیات بپردازند و بنابراین بقیه سرمایه‌های‌شان را می‌توانند وارد سیستم اقتصادی کنند. ما مشاهده می‌کنیم که در عمل این اتفاق نیفتاد و این را من به اعتبار حتی نظریاتی که از طرف متخصصین دولتی اعلام شده است، اعلام می‌کنم. نتایج مثبتی که آقای سارکوزی اعلام کرده بود به وجود نیامد، ولیکن اعلام کرد که در این سپر مالیاتی، یعنی در این شکل مالیاتی‌ای که در ارتباط با درآمدهای بزرگ اعلام کرده، تغییراتی خواهد داد. این تغییرات به معنای حذف آن مضمونی که مورد نظرش بود نیست، بلکه در واقع شکل و بیان بیرونی‌ آن تغییر پیدا خواهد کرد.

به نظر شما ترکیب تازه‌ی کابینه‌ی فرانسه در سیاست خارجی فرانسه هم تغییراتی خواهد داد؟

سیاست دوران آقای سارکوزی یک سیاست بناپارتیستی است. یعنی سیاستی که متکی بر نظر خاص و اتوریته‌ی شخصی خاص خودش است. در زمینه‌ی مسائل امور خارجی پیوسته آن‌‌چه در گذشته هم اجرا شد، علی‌رغم این‌ که آقای کوشنر فردی بود که از جناح چپ می‌آمد، در عمل نتوانست کاری بکند. به خاطر این‌که مجموعه‌ی توان و حرکتش در چارچوب و سیاستی بود که آقای سارکوزی در نظر گرفته بود.

از آن‌جایی که در شرایط جدید وزیر جدیدی روی کار می‌آید، این وزیر همان سیاست را ادامه خواهد داد. بنابراین در ارتباط با سیاست خاورمیانه و مسئله‌ی اسرائیل و فلسطین تغییر زیادی نخواهد کرد. هرچند ممکن است جنبه‌ی ظاهری این قضیه، یعنی این که توجه بیشتری به جناح عرب شود، ممکن است در بیان‌ها این تغییر به‌وجود آید، ولی در بنیاد تغییری پیدا نخواهد شد. در زمینه‌ی مدیترانه تغییر اساسی به‌وجود نخواهد آمد. در ارتباط با ایران هم تغییری به‌وجود نخواهد آمد. ادامه‌ی سیاست همان سیاست گذشته‌ی فرانسه خواهد بود که آقای سارکوزی تعیین کرده بود. بنابراین ما نمی‌توانیم شاهد تحولات جدیدی در دیپلماسی فرانسه باشیم.