برق مجانی به لبنان

ایرج ادیب‌زاده

حزب‌الله لبنان و متحد آن سوریه، کارزاری علیه دادگاه بین‌المللی رسیدگی به ترور رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان، به راه انداخته‌اند؛ دادگاهی که از سوی سازمان ملل متحد به این پرونده رسیدگی می‌کند.

این پرسش را با امیر طاهری، روزنامه‌نگار، نویسنده و کارشناس سیاسی در لندن، در میان گذاشته‌ام.

امیر طاهری

به این اقدام در اصطلاحات سیاسی، «پرده‌ی دود» می‌گویند. یعنی کاری کنید که توجه از مطلب اصلی منحرف شود. مطلب اصلی این است که در لبنان، یک ترور سیاسی رخ داده است: کشته شدن رفیق حریری نخست‌وزیر لبنان. سازمان ملل متحد هم رسیدگی به این موضوع را برعهده گرفته و قاضی ویژه‌ای را مأمور کرده است که به این مسئله رسیدگی کند.

بنابراین اقدام آقای بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه و هم‌چنین متحدان او و حزب‌الله لبنان به این منظور است که وانمود کنند خود سوریه و حزب‌الله لبنان می‌توانند به این مسائل رسیدگی کنند و نیازی به رسیدگی بین‌المللی نیست. مشکل اینجاست که دو قطعنامه‌ی سازمان ملل متحد، شورای امنیت سازمان ملل متحد در این باره صادر شده است و تا قطعنامه‌ی جدیدی صادر نشود که آن دو قطعنامه‌ی پیشین را لغو کند، هم‌چنان روند رسیدگی بین‌المللی به این جنایت ادامه پیدا خواهد کرد.

برخی کارشناسان گفته‌اند که اگر این دادگاه به تحقیقات خود ادامه دهد، پای حزب‌الله لبنان به طور کامل به وسط کشیده می‌شود. به نظر شما حزب‌الله لبنان چرا اصرار بر بی‌اعتبارکردن این دادگاه بین‌المللی دارد؟

کاملاً روشن است. برای اینکه اگر پای ماموران حزب‌الله لبنان به‌ میان کشیده شود، بدون تردید پای رهبران حزب‌الله هم به میان خواهد آمد. نمی‌شود تصور کرد که اعضای عادی حزب‌الله تصمیم بگیرند که یک ترور سیاسی در سطح بالا را انجام دهند. می‌دانید که در داستان‌های پلیسی همیشه این سئوال هست که یک جنایت به نفع کیست یا چه کسی نفع داشته که رفیق حریری را از صحنه حذف کند؟

نمی‌شود گفت که افراد عادی حزب‌الله بودند. اگر حزب‌الله در این کار سهیم بوده، رهبرانش هم سهیم بوده‌اند و اگر رهبران حزب‌الله سهیم بوده‌اند، بدون تردید اربابان حزب‌الله که در تهران هستند هم در آن سهیم بوده‌اند. می‌دانید که این کار خیلی بالا خواهد کشید. بنابراین هم حزب‌الله و هم سوریه سعی می‌کنند این جور وانمود کنند که این کار یک عده جنایتکار معمولی بوده و نه کار شخصیت‌های برجسته‌ی سوریه و حزب‌الله.

در این میان موقعیت سعد حریری، نخست‌ وزیر کنونی و فرزند رفیق حریری هم بسیار دشوار است. آیا ممکن است او از ادامه‌ی کار این دادگاه که شاید لبنان را به سوی یک بحران داخلی پیش کشد، جلوگیری کند؟

سعد حریری به گفته‌ی بعضی نمودار بزدلی است. برای این که با ترس و لرز فراوان اول اعلام کرد که من معذرت می‌خواهم و اشتباه کردم. سوریه در ترور پدرم شرکت نداشته و بعد با آقای نصرالله، رهبر حزب‌الله ملاقات کرد و پیشنهاد کرد که باهم زدوبندی کنند و اعلام کنند ترور رفیق حریری کار افراد عادی حزب‌الله بوده است. می‌دانید که این نشانه‌ی بزدلی فوق‌العاده است، ولی به‌هرحال دادگاهی که در سطح بین‌المللی تشکیل شده، در کنترل آقای سعد حریری نیست. یعنی همان‌طور که قبلاً گفتم، فقط باید یک قطعنامه‌ی جدید به وسیله‌ی شورای امنیت صادر شود که این دادگاه و این روند را متوقف کند. چنین اتفاقی به نظر من قابل پیش‌بینی نیست.

در همین فاصله بشار اسد، سفری به تهران کرد و بعد هم گفته شد محمود احمدی‌نژاد قرار است دو هفته‌ی دیگر به لبنان سفر کند. فکر می‌کنید این کارهایی که الان دارد می‌شود، در ادامه‌ی کارزاری است علیه این دادگاه بین‌المللی است؟

تاحدی. ولی به‌هرحال هدف اصلی سفر آقای بشار اسد به تهران این دادگاه نبود، بلکه تشویق جمهوری اسلامی بود به حمایت از ایاد العلاوی، یکی از رهبران شیعه عراق برای تشکیل دولت، ولی جمهوری اسلامی با آن موافقت نکرد و همچنان به حمایت خود از تشکیل دولتی به رهبری نوری المالکی، نخست وزیر کنونی عراق ادامه می‌دهد. به‌هرحال این مسئله‌ی دادگاه نه در کنترل جمهوری اسلامی است، نه در کنترل حزب‌الله و نه در کنترل سوریه. این سه متحد تنها کاری که می‌توانند بکنند این است که استراتژی‌‌شان را برای مقابله با فعالیت‌های این دادگاه هماهنگ کنند.

آمریکا از سفر در پیش روی محمود احمدی‌نژاد به لبنان ابراز نگرانی کرده است. فکر می‌کنید چه دلیلی برای نگرانی آمریکا وجود دارد؟

اولاً ممکن است این سفر اصلاً صورت نگیرد، برای این که لبنان در موقعیت خاصی است و اکثریت مردم این کشور، علاقه‌ای به استقبال از آقای احمدی‌نژاد ندارند. نگرانی آمریکا این است که احمد‌ی‌نژاد در لبنان سعی کند که نه فقط حزب‌الله و متحدانش را که به رهبری میشل عون، ژنرال سابق مسیحی دورهم جمع شده‌اند، بلکه کل دولت لبنان را به حمایت از استراتژی جمهوری اسلامی تشویق یا ترغیب کند. حزب‌الله الان دولتی در دولت لبنان تشکیل داده است.

ارتش، بانک‌ و دادگاه‌های خودش را دارد و مثل یک دولت مستقل است. حتی مناطق خاصی را هم زیر کنترل دارد. بنابراین اگر لبنان هم در زیر استراتژی جمهوری اسلامی برود، به این ترتیب، حکومت ایران برای اولین‌بار به مدیترانه هم راه خواهد داشت؛ یعنی از طریق هم سوریه و هم لبنان. در این شکل با نفوذی که جمهوری اسلامی در عراق دارد، یک خط ممتدی تشکیل خواهد شد و آن هلال شیعه، که این قدر از آن صحبت می‌کنند، شکل قاطع‌تری به‌دست خواهد آورد.

در همین زمینه، وزیر نفت لبنان، هفته‌ی پیش اعلام کرد که جمهوری اسلامی پیشنهاد کرده برق این کشور را، یعنی برق لبنان را به‌طور مجانی تامین کند. این هم یکی از امتیازاتی است که جمهوری اسلامی می‌خواهد به لبنان بدهد؟

بله، اگر این سفر صورت بگیرد، بدون تردید آقای احمدی‌نژاد با سبدی از هدایای مختلف به لبنان خواهد رفت. لبنان یک کشور کوچک است و جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته، یعنی در سی و اندی سال گذشته بیش از ۴۰ میلیارد دلار در آنجا سرمایه‌گذاری کرده و بسیار بانک‌ها و شرکت‌های مهم لبنان را زیر کنترل دارد. آقای احمدی‌نژاد بدون تردید سعی خواهد کرد که این موقعیت را تقویت کند و با تقدیم هدایای تازه‌ای ازجمله برق مجانی به لبنان موقعیت جمهوری اسلامی را مستحکم‌تر کند.

شما به‌عنوان یک کارشناس آیا پیش‌بینی می‌کنید که اوضاع فعلی لبنان، به سوی یک بحران داخلی دیگر پیش برود؟

لبنان در بحران داخلی هست و سال‌هاست که در چنین وضعیتی است. دو نظر می‌توان گفت. از یک‌طرف اکثریت مردم لبنان از هر طایفه‌ای که باشند، علاقه‌مند به راه‌انداختن یک جنگ داخلی جدید نیستند. هنوز لبنانی‌ها بهای جنگ داخلی پیشین را می‌دهند، ولی از طرف دیگر، گروه‌های مختلف سیاسی مشغول مسلح شدن‌‌ هستند. در واقع کشور در آستانه‌ی یک جنگ داخلی قرار دارد. آیا از این آستانه گذر خواهد کرد یا نه، مسئله‌ا‌ی است که در ماه‌های آینده روشن خواهد شد.