دلایل سفر احمدی‌نژاد به زیمباوه و اوگاندا

ایرج ادیب‌زاده

محمود احمدی‌نژاد در ادامه‌ی سفر آفریقایی‌اش پس از زیمباوه به اوگاندا رفته است.

سفر احمدی‌نژاد به زیمباوه با واکنش‌های منفی حزب تغییر جنبش دموکراتیک زیمباوه و رییس آن مورگان چانگ‌رای، نخست‌وزیر آن کشور روبه‌رو شد. محمود احمدی‌نژاد از این سفر آفریقایی چه هدفی دارد؟ این پرسشی است که با آقای رضا تقی‌زاد استاد دانشگاه گلاسکو و تحلیل‌گر سیاسی در میان گذاشتم.

هدف سفر به زیمباوه طبیعتاً با هدف سفر به اوگاندا متفاوت است زیرا ایران با این دو کشور ارتباط خاصی ندارد و حجم مبادلات تجاری ایران با این دو کشور آفریقایی نیز بسیار پایین است. در مورد اوگاندا به هر حال ایران با آقای موگابه که خودش چهره‌ی محبوبی در آفریقا و جهان نیست، روابط نزدیکی دارد و از زیمباوه دعوت کرده‌اند که در کنفرانسی که ایران از آن به عنوان گروه ۱۵ یاد می‌کند و گروهی است که به کشورهای افریقایی، آمریکای لاتین و خاورمیانه، از جمله سوریه در آن شریک هستند، شرکت کنند.

به این علت رفتن به زیمباوه و دیدار با ایشان به بهانه‌ی سرمایه‌گذاری ایران در زیمباوه فرصتی است که آقای احمدی‌نژاد همچنان بتواند سفرهای خارجی خود را ادامه دهد. البته همان‌طور که اطلاع دارید این سفر با واکنش‌های منفی حتی در داخل کشور زیمباوه روبه‌رو شده است به طوری که حزب آقای مورگان چانگ‌رای نخست‌وزیر آن کشور، به این سفر اعتراض کرده و اعلام کرده که دعوت از آقای احمدی‌نژاد مثل این است که از پشه برای درمان مالاریا دعوت کنیم. به هر حال این سفر با واکنش‌های منفی روبه‌رو شده است.

رضا تقی‌زاده می‌گوید به نظر می‌رسد اتخاذ تصمیم تازه علیه ایران در شورای امنیت مسئله‌ای قطعی است. آنچه که تنها جای بحث باقی می‌گذارد نوع تحریم‌ها و زمان تصویب آن است

در مورد همین سفر زیمباوه گفته‌اند ۱۱ سند همکاری در آن‌جا امضا شده است، به نظر شما اصولاً اقتصاد ایران با زیمباوه چه نزدیکی دارد؟

هیچ قرابتی وجود ندارد. ایران حتی نمی تواند تأمین کننده‌ی نیازهای تجاری و صنعتی آنها باشد و یا زیمباوه نمی‌تواند تأمین کننده‌ی نیازهای ایران به مواد خام، البته ایران قول داده است که کارخانه‌ی مونتاژ تراکتور و همین‌طور ساختن کارخانه‌ی نساجی و غیره را در این کشور سامان بدهد و این در حالی است که واقعاً در ایران به دلیل واردات خارجی صنعت در حال از بین رفتن است.

به خصوص صنعت نساجی که به علت واردات بی‌رویه تقریباً در حال انهدام کامل است. به هر حال این نوع سرمایه‌گذاری‌ها در ایران نیز واکنش خوبی ندارد و همان‌طور که گفتم قرابت خیلی زیادی بین نیازهای اقتصادی ایران و زیمباوه وجود ندارد و انگیزه‌های سیاسی رنگ بسیار قوی‌تری به ترغیب آقای احمدی‌نژاد به این سفر خارجی داشته است.

آقای تقی‌زاده، شما از سفر اوگاندا نیز صحبت کردید، فکر می‌کنید سفر به اوگاندا با مسئله‌ی هسته‌ای ایران و طرح تحریم‌های جدید در ارتباط باشد؟

بی‌تردید. هفته‌ی پیش وزیر خارجه‌ی ایران اعلام کرد که قصد دارد با همه‌ی 15 کشور عضو شورای امنیت مذاکراتی انجام دهد و همان‌طور که شما نیز اشاره کردید اوگاندا یکی از ۱۰ عضو غیر ثابت شورای امنیت است و ایران تصور می‌کند که با تاثیر‌گذاری روی این کشورهای کوچک‌تر، اگر نمی‌تواند مانع از تصویب قطعنامه‌ی تنبیهی علیه ایران شود، اکثریت لازم را در این گروه کاهش دهد.

کشورهایی مثل برزیل و ترکیه قبلاً مخالفت‌ خودشان را با تصویب قطعنامه تنبیهی تازه علیه ایران اعلام کرده‌اند، لبنان نیز عضویت این شورا را داراست و ایران امیدوار است حداقل بتواند لبنان و اوگاندا را به این جمع نزدیک کند. ولی با توجه به اینکه اخیراً مناسبات اوگاندا با غرب رو به بهبود گذاشته و اوگاندا از ثبات سیاسی بیشتری برخوردار شده است و به خصوص در طول سه سال گذشته موفق شده تا حدود زیادی وضعیت اقتصادی خود را بهبود دهد، تا آنجا که حتی درآمد ملی در این کشور به دو برابر افزایش پیدا کرده، بعید است که اوگاندا در شرایط فعلی با نزدیکی به دولت آقای احمدی‌نژاد، قصد داشته باشد این ثبات سیاسی و اقتصادی داخلی را دچار خطر کند.

به این علت حتی قبل از رفتن آقای احمدی‌نژاد نیز به او تذکراتی داده‌اند و بعید می‌رسد دیدار او از اوگاندا دیدار موفقی باشد.

آخرین پرسش‌ام در مورد نوشته‌ی امروز روزنامه‌ی جام‌جم در تهران با تیتر اظهارات تند لاوروف علیه ایران است. روزنامه‌ی جام جم نوشته است: وزیر امور خارجه‌ی روسیه در موضعی غیرمنتظره هشدار داد شورای امنیت به طور نامحدود منتظر نخواهد ماند تا حکومت ایران به دغدغه‌های بین‌المللی بی‌اعتنایی کند. بنابراین می‌بینیم که روسیه و احتمالاً چین نیز به این تحریم‌ها می‌پیوندند. نظر شما نیز همین است؟

به نظر می‌رسد پیشرفت چشمگیری در مورد اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران توسط آمریکا به وجود آمده است. این موضوع را آقای ویلیام برن، معاون وزیر خارجه‌ی آمریکا نیز اعلام کرد و اظهار نظر او به این علت است که روسیه و چین بیشتر از گذشته اعلام همکاری کرده‌اند و یکی از نشانه‌های کامل پیوستن روسیه به گروه غرب شورای امنیت، اظهار نظر آقای لاوروف هست که می‌گوید شورای امنیت نمی تواند تا بی‌نهایت برای ایران به انتظار بنشیند.

این اظهار نظز نشانه‌ی این است که اتخاذ تصمیم تازه علیه ایران در شورای امنیت مسئله‌ای قطعی است. آنچه که تنها جای بحث باقی می‌گذارد نوع تحریم‌ها و زمان تصویب آن است که به نظر می‌رسد در ماه آینده باشد.