آزادسازی عطارزاده؛ معامله یا اقتدار اطلاعات ایران؟

مریم محمدی

پس از گذشت تقریباً یک ماه از دستگیری عبدالمالک ریگی، رهبر شورشیان «جندالله» در پاکستان، بار دیگر امروز در تهران، خبر آزادسازی حشمت‏الله عطارزاده، دیپلمات ایرانی که در آبان‏ماه گذشته در پیشاور پاکستان به دست نیروهای ناشناس ربوده شده بود، از دست ربایندگان او در پاکستان و بازگرداندن او به ایران، خبر اول رسانه‏های داخلی ایران شد.

این که چگونه این عملیات پی‏درپی اتفاق می‏افتد و آیا واقعاً آن‏طور که در خبرها آمده است، مامورین دولت ایران تحت عنوان «سربازان گمنام امام زمان» این عملیات را انجام می‏دهند، یا آن گونه که پاکستان در مورد پیشین ادعا کرده بود، حاصل همکاری امنیتی دو کشور است، مسائلی هستند که در گفت‏وگو با آقای محمد رضا حیدری، کنسول پیشین ایران در نروژ، در میان گذاشته‏ام:

این تبلیغات خود رژیم برای بزرگ جلوه دادن این افراد است. در صورتی که در چهارچوب قراردادهایی که بین دولت ایران و دولت پاکستان بسته شده است و بر مبنای توافقاتی که دو کشور در زمینه‏ی مبادلات امنیتی- اطلاعاتی‏ و… با هم دارند، این کارها را انجام می‏دهند.

همان‏طور که مقامات پاکستانی در مورد دستگیری ریگی گفتند که اگر کمک آن‏ها نبود، ایران نمی‏توانست ریگی را دستگیر کند، آزادی آقای عطارزاده هم ۱۰۰درصد با کمک نیروهای امنیتی و مقامات پاکستانی انجام گرفته است.

در سفرهایی که اخیراً وزیر کشور ایران و سایر مقامات ایرانی به پاکستان داشتند، خواهان کمک پاکستان به ایران در این قضایا شده‏اند که پاکستان هم از این طریق دارد به ایران کمک می‏کند.

آقای حیدری، آیا اخیراً توافق خاصی صورت گرفته است؟ این سؤال را به این علت مطرح می‏کنم که دو عملیات تقریباً مهم در فاصله‏ی زمانی یک ماهه دارد اتفاق می‏افتد. به هرحال از گذشته هم معلوم بود که پاکستان یکی از پایگاه‏های مهم ریگی است و آقای عطارزاده هم در آبان‏ماه گذشته ربوده شده بودند.

این توافقات از قبل هم بین پاکستان و ایران بوده است. اما الان با شرایطی که در ایران به وجود آمده است، در واقع پاکستانی‏ها دارند محبت بیش از حدی از خودشان در کمک به ایران نشان می‏دهند. برای این که مقامات ایرانی بتوانند از شرایطی که در داخل کشور برای‏شان به‏وجود آمده، خودشان را رها کنند و بتوانند اعلام کنند که سیستم اطلاعاتی‏- امنیتی ایران این‏قدر قوی شده است.

منافع دولت ایران در این نوع همکاری‏ها مشخص است. ولی پاکستان از این همکاری‏ها چه سودی می‏برد؟ ایران چه امکاناتی به لحاظ امنیتی و یا مسائل دیگری، در اختیار پاکستان می‏گذارد؟

بالاخره دولت ایران و پاکستان با هم‏دیگر مراوداتی در خصوص مسائل اقتصادی و هم‏چنین امنیتی دارند. مثلا ایران اجازه داد پاکستانی‏ها از خلیج گواتر استفاده کنند که بتوانند وضعیت اقوامی را که آن‏جا زندگی می‏کنند، کنترل کنند.

این می‏تواند نوعی امتیاز برای پاکستان باشد، بدون این که نقض مصالح و یا منافع ملی محسوب شود. آیا همین‏طور است؟

طبق توافقی که شد، مقداری از خاک ایران در اختیار پاکستانی‏ها قرار گرفت که بتوانند وارد آن منطقه شوند و آزادانه در رابطه با مسائلی که داشتند، عمل کنند. این توافقاتی بوده که ایران با پاکستان که یک کشور هم‏مرز و همسایه‏اش است و ارتباطات خاصی هم با هم‏دیگر دارند، انجام می‏دهند.

به جز تعقیب مخالفان در داخل خاک دو کشور، آیا در این همکاری‏ها، مناسبات دیگری هم بین ایران و پاکستان می‏تواند مورد توجه باشد؟

از قدیم گاهاً پیش می‏آمد که پاکستانی‏ها برای قایق‏رانی و کشتی‏رانی در این منطقه با مشکل مواجه بودند. ایران کمک کرد که آن‏ها بتوانند این مشکل‏شان را حل کنند. این که پاکستانی‏ها بتوانند قسمتی از خاک ایران را در اختیار خودشان داشته باشند مساله‏ی کمی نیست. این توافقاتی است که انجام می‏دهند و مردم ایران هم از آن اطلاع ندارند.

در خصوص مسائل اتمی هم بیشتر اطلاعاتی که ایران برای ساخت این تجهیزات به دست آورده است، از طریق همین ‏شبکه‏های پاکستانی به‏ دست‏اش رسیده است. پس نشان می‏دهد که ارتباط نزدیکی با هم دارند.